#: locale=hu ## Tour ### Description ### Title tour.name = Castles and Regions - POL ## Media ### Description album_B8B3CFB0_AE07_3A23_4181_68292B618072_0.description = 1594 - A Török sikertelenül ostromolja az Öregvárat album_B8CB1ED9_AE07_1A64_41C7_1047CA4803A2_0.description = 1663_Nova_pevnost album_B9768F98_AE19_3AE3_4194_6AB4114BF34D_0.description = 1740-48 album_BA0F74BB_AE0F_2E24_41B9_634AD16054E7_0.description = 1807 album_BA112383_AE08_EAE4_41DF_918F7CC1D689_0.description = 1848-1849 album_BA112383_AE08_EAE4_41DF_918F7CC1D689_1.description = Klapka_György_tábornok album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_0.description = 1877 album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_1.description = Stará pevnosť_4 album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_2.description = 1874_Kronwerk album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_3.description = Muničná továreň_1 album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_4.description = Ferdinandova brána_1 album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_5.description = Veliteľská budova 1900 album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_0.description = Zaujímavosti album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_1.description = Československí vojaci pred kasárňou 1927 album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_2.description = 1918 album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_3.description = 1938-39 Leopoldova brána_05 album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_4.description = 1968 Ferdinandova brána_3 album_BB67208E_AE0B_26FF_41E3_6B068E1EE29B_0.description = 1594 - A Török sikertelenül ostromolja az Öregvárat album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_0.description = 1546 - Az Öregvár építésének kezdete album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_1.description = 1557 - Az Öregvár bástyáinak megépítése album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_2.description = 1572-1592 - Az Öregvár befejezése album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_3.description = Az Öregvár és Komárom ábrázolása a Dunafelől album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_4.description = Stará pevnosť_3 album_BBFEC378_AE09_2A24_41D2_8FF8DBE06716_0.description = 1572-1592 - Az Öregvár befejezése album_BBFEC378_AE09_2A24_41D2_8FF8DBE06716_1.description = Stará pevnosť_3 album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_0.description = 1526 A mohácsi csata album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_1.description = 1546 - Az Öregvár építésének kezdete album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_2.description = 1557 - Az Öregvár bástyáinak megépítése album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_3.description = 1570 - pusztíttó árvíz Komáromban album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_4.description = 1572-1592 - Az Öregvár befejezése album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_5.description = 1594 - A Török sikertelenül ostromolja az Öregvárat album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_6.description = Az Öregvár és Komárom ábrázolása a Dunafelől album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_7.description = Stará pevnosť_3 album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_8.description = 1663_Nova_pevnost album_BD9616FC_AE0F_6A1C_41DF_F9D54A43AC33_0.description = 1740-48 album_BF5BDE5F_AE08_FA1D_41D8_9DCE5487E296_0.description = Tatárjárás Magyarországon 1241-1242 album_BF5BDE5F_AE08_FA1D_41D8_9DCE5487E296_1.description = IV. Béla adománylevelének átirata (1265) album_BFB40C5D_AE09_3E1D_41D4_845308492C18_0.description = V. László mellszobra Komáromban album_BFB40C5D_AE09_3E1D_41D4_845308492C18_1.description = Mátyás király a Thuróczi-krónikában (1458 - 1490) ### Title album_49DE2E4F_5D84_FDA7_41D6_B47E0C2A9192.label = Viminacium album_4B8C1185_5D9D_E69B_41D1_1BAA06EF0B6D.label = Komárno and the Danube region album_4B8C1185_5D9D_E69B_41D1_1BAA06EF0B6D_0.label = Hurbanovo Heineken_Zlatý Bažant album_4B8C1185_5D9D_E69B_41D1_1BAA06EF0B6D_1.label = Kravany album_4B8C1185_5D9D_E69B_41D1_1BAA06EF0B6D_2.label = Chateau Belá album_4B8C1185_5D9D_E69B_41D1_1BAA06EF0B6D_3.label = Komarno Europe Place album_4B8C1185_5D9D_E69B_41D1_1BAA06EF0B6D_4.label = Komárno Basilica minor album_4C611C90_5D85_FEBA_41C2_901E3D1CF65A.label = Djerdap honey album_4F1F5191_5D8F_E6BA_41A5_BB9BC64FE0D4.label = Nacionalni-park-Đerdap album_7425EB7A_6204_3A75_41CC_BF64608F1BE2.label = Our Times_Komarno album_7B93FA86_6204_7A9D_41BC_918D9A590D10.label = Our Times_Esztergom album_A0E1A06D_B383_84FB_41C7_9EED31484904.label = Our Times_Golubac_02 album_A7499B83_B386_842F_4189_206E0F4B1926.label = Our Times_Golubac_01 album_B8B3CFB0_AE07_3A23_4181_68292B618072.label = Castles in History_Komarno_The Great siege of 1594 album_B8B3CFB0_AE07_3A23_4181_68292B618072_0.label = 1594 - A Török sikertelenül ostromolja az Öregvárat album_B8CB1ED9_AE07_1A64_41C7_1047CA4803A2.label = Castles in History_Komarno_Fall os Nove Zámky album_B8CB1ED9_AE07_1A64_41C7_1047CA4803A2_0.label = 1663_Nova_pevnost album_B9768F98_AE19_3AE3_4194_6AB4114BF34D.label = Castles in History_Komarno_The Kuruc Wars album_B9768F98_AE19_3AE3_4194_6AB4114BF34D_0.label = 1740-48 album_BA0F74BB_AE0F_2E24_41B9_634AD16054E7.label = Castles in History_Komarno_The Napoleonic Wars album_BA0F74BB_AE0F_2E24_41B9_634AD16054E7_0.label = 1807 album_BA112383_AE08_EAE4_41DF_918F7CC1D689.label = Castles in History_Komarno_Revolutionary events album_BA112383_AE08_EAE4_41DF_918F7CC1D689_0.label = 1848-1849 album_BA112383_AE08_EAE4_41DF_918F7CC1D689_1.label = Klapka_György_tábornok album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A.label = Castles in History_Komarno_By the end of the 19th century album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_0.label = 1877 album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_1.label = Stará pevnosť_4 album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_2.label = 1874_Kronwerk album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_3.label = Muničná továreň_1 album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_4.label = Ferdinandova brána_1 album_BA6382EA_AE09_2A27_41E5_8B8330FC552A_5.label = Veliteľská budova 1900 album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC.label = Castles in History_Komarno_World Wars album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_0.label = Zaujímavosti album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_1.label = Československí vojaci pred kasárňou 1927 album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_2.label = 1918 album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_3.label = 1938-39 Leopoldova brána_05 album_BB19A64E_AE08_EA7F_41E4_97FFCDDFBDFC_4.label = 1968 Ferdinandova brána_3 album_BB67208E_AE0B_26FF_41E3_6B068E1EE29B.label = Castles in History_Komarno_Siege against the empty caslte album_BB67208E_AE0B_26FF_41E3_6B068E1EE29B_0.label = 1594 - A Török sikertelenül ostromolja az Öregvárat album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF.label = Castles in History_Komarno_Construiction of the old fortress album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_0.label = 1546 - Az Öregvár építésének kezdete album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_1.label = 1557 - Az Öregvár bástyáinak megépítése album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_2.label = 1572-1592 - Az Öregvár befejezése album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_3.label = Az Öregvár és Komárom ábrázolása a Dunafelől album_BB9F51AE_AE09_663F_41B9_681E5870ADEF_4.label = Stará pevnosť_3 album_BBFEC378_AE09_2A24_41D2_8FF8DBE06716.label = Castles in History_Komarno_Architectural description album_BBFEC378_AE09_2A24_41D2_8FF8DBE06716_0.label = 1572-1592 - Az Öregvár befejezése album_BBFEC378_AE09_2A24_41D2_8FF8DBE06716_1.label = Stará pevnosť_3 album_BCA5F28D_A956_2DED_417F_324A174CCF86.label = Visegrád_Group album_BCA5F28D_A956_2DED_417F_324A174CCF86_0.label = Foundation_of_the_Visegrád_Group_Photo: Péter Antall - Antall-család album_BCA5F28D_A956_2DED_417F_324A174CCF86_1.label = Visegrad_group album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2.label = Castles in History_Komarno_Period After the Defeat at Mohács album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_0.label = 1526 A mohácsi csata album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_1.label = 1546 - Az Öregvár építésének kezdete album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_2.label = 1557 - Az Öregvár bástyáinak megépítése album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_3.label = 1570 - pusztíttó árvíz Komáromban album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_4.label = 1572-1592 - Az Öregvár befejezése album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_5.label = 1594 - A Török sikertelenül ostromolja az Öregvárat album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_6.label = Az Öregvár és Komárom ábrázolása a Dunafelől album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_7.label = Stará pevnosť_3 album_BCDA24CA_AE09_6E67_41D6_C5213ACEA9A2_8.label = 1663_Nova_pevnost album_BD9616FC_AE0F_6A1C_41DF_F9D54A43AC33.label = Castles in History_Komarno_After the Ottoman Wars album_BD9616FC_AE0F_6A1C_41DF_F9D54A43AC33_0.label = 1740-48 album_BF5BDE5F_AE08_FA1D_41D8_9DCE5487E296.label = Castles in History_Komarno_During the Mongol invasion album_BF5BDE5F_AE08_FA1D_41D8_9DCE5487E296_0.label = Tatárjárás Magyarországon 1241-1242 album_BF5BDE5F_AE08_FA1D_41D8_9DCE5487E296_1.label = IV. Béla adománylevelének átirata (1265) album_BFB40C5D_AE09_3E1D_41D4_845308492C18.label = Castles in History_Komarno_After teh Death album_BFB40C5D_AE09_3E1D_41D4_845308492C18_0.label = V. László mellszobra Komáromban album_BFB40C5D_AE09_3E1D_41D4_845308492C18_1.label = Mátyás király a Thuróczi-krónikában (1458 - 1490) album_C19A4572_D06C_0862_41D6_CB27CDEEABAA.label = Our Times_Sandomierz_01 album_C19A4572_D06C_0862_41D6_CB27CDEEABAA_0.label = The Sandomierz Castle as a prison album_C19A4572_D06C_0862_41D6_CB27CDEEABAA_1.label = : The Sandomierz Castle with a new prison wing the so called Rogal album_C19A4572_D06C_0862_41D6_CB27CDEEABAA_2.label = Jarosław Iwaszkiewicz (1894-1980) album_C554B41C_D064_0FA6_41D9_63237B0A02E4.label = Our Times_Sandomierz_02 album_C554B41C_D064_0FA6_41D9_63237B0A02E4_0.label = The first building to house the Sandomierz Regional Museum's collection album_C554B41C_D064_0FA6_41D9_63237B0A02E4_1.label = Educational classes in the Museum (early primary grades) album_C554B41C_D064_0FA6_41D9_63237B0A02E4_2.label = Educational classes in the Museum (early primary grades) album_C554B41C_D064_0FA6_41D9_63237B0A02E4_3.label = Educational classes in the Museum (early primary grades) album_C554B41C_D064_0FA6_41D9_63237B0A02E4_4.label = Educational classes in the Museum (early primary grades) album_C554B41C_D064_0FA6_41D9_63237B0A02E4_5.label = Museum Conservation Unit album_E0D68259_F643_AA7B_41A6_A2EF2242992E.label = Castles in History_Sandomierz_04 album_E0D68259_F643_AA7B_41A6_A2EF2242992E_0.label = A cartouche with the image of an eagle on the castle facade album_E0D68259_F643_AA7B_41A6_A2EF2242992E_1.label = A cartouche with the image of an eagle on the castle facade album_E0D68259_F643_AA7B_41A6_A2EF2242992E_2.label = Sendomiria in „Atlanten von Polen und Litauen” Cellarius, Andreas, Amsterdam 1659-1660, a copperplate engraving album_E0D68259_F643_AA7B_41A6_A2EF2242992E_3.label = The view of Sandomierz in „Civitates orbis terrarum”, G. Braun & F. Hogenberg, Cologne 1618, coloured copperplate engraving album_E0D68259_F643_AA7B_41A6_A2EF2242992E_4.label = The castle exploding ( blown up by the Swedish troops in 1656), according to a drawing by E.J.Dahlbergh album_E0D68259_F643_AA7B_41A6_A2EF2242992E_5.label = The Sandomierz Royal Castle, a contemporary view. Photograph by Tomasz Chmiel album_E2B4B90D_F645_A7DB_41D6_261CA976F767.label = Castles in History_Sandomierz_04 album_E2B4B90D_F645_A7DB_41D6_261CA976F767_0.label = Sulima coat of arms in the Golden Fleece Armorial album_E2B4B90D_F645_A7DB_41D6_261CA976F767_1.label = Zawisza Czarny in the battle of Grunwald album_E2B4B90D_F645_A7DB_41D6_261CA976F767_2.label = The monument of Zawisza in Garbów album_E2B4B90D_F645_A7DB_41D6_261CA976F767_3.label = Sigismud of Luxembourg, King of Hungary, Germany and Bohemia, Emperor of the Roman Empire album_E2B4B90D_F645_A7DB_41D6_261CA976F767_4.label = Władysław Jagiełło, King of Poland album_E2B4B90D_F645_A7DB_41D6_261CA976F767_5.label = 'Zawisza' exhibition in the fortress of Golubac (Serbia) album_E5156A04_F63C_E5CA_41CC_4EAF1550320D.label = Castles in History_Sandomierz_03 album_E5156A04_F63C_E5CA_41CC_4EAF1550320D_0.label = Jadwiga of Anjou, Queen of Poland, Jan Matejko's drawing album_E5156A04_F63C_E5CA_41CC_4EAF1550320D_1.label = The privilege granted to inhabitants of Świątniki near Sandomierz album_E522E9BE_F5CC_E639_41D4_C8E3DDA4CCF6.label = Castles in History_Sandomierz_02 album_E522E9BE_F5CC_E639_41D4_C8E3DDA4CCF6_0.label = Casimir the Great, King of Poland, Jan Matejko's drawing album_E522E9BE_F5CC_E639_41D4_C8E3DDA4CCF6_1.label = John I of Luxemburg, King of Bohemia album_E522E9BE_F5CC_E639_41D4_C8E3DDA4CCF6_2.label = Charles Robert, King of Hungary album_E59D95F9_F5C4_AE3B_41CB_C4F56D997112.label = Castles in History_Sandomierz_01 album_E59D95F9_F5C4_AE3B_41CB_C4F56D997112_0.label = A perspective view of the town fortifications (12th c.- the 1st half of 13th c.). In Buko A., The Beginnings of Sandomierz, Warsaw 1998. album_E59D95F9_F5C4_AE3B_41CB_C4F56D997112_1.label = The seal of Princess Kinga album_E59D95F9_F5C4_AE3B_41CB_C4F56D997112_2.label = Prince Bolesław the Chaste album_E59D95F9_F5C4_AE3B_41CB_C4F56D997112_3.label = Prince Leszek the Black album_E59D95F9_F5C4_AE3B_41CB_C4F56D997112_4.label = A List of the Dominican Martyrs. St. James's Church in Sandomierz album_E59D95F9_F5C4_AE3B_41CB_C4F56D997112_5.label = The reconstructed seal of Prince Leszek the Black album_E59D95F9_F5C4_AE3B_41CB_C4F56D997112_6.label = The town charter of Sandomierz - 1286 panorama_2A0C5E28_252F_A86B_41BD_E48C674D02FF.label = kezdőkép2 panorama_7681DF17_626F_A410_41A1_DC681EEDE79D.label = kezdőkép panorama_78002A31_77CE_F460_41D2_373CE7E1D599.label = Castles in History panorama_7D43902A_72D4_C363_41C3_93B776140614.label = Our Times panorama_7EAB9A6D_7572_CDC3_41DC_4BC73C8C598A.label = Timeline_16-19 panorama_7ED3E631_7573_C543_41D3_6020F6524775.label = Timeline_10-12 panorama_7EF24200_7572_5D41_41D0_2AF7D246195C.label = Timeline_13-15 panorama_82C657D3_90D2_094E_41CC_4733E4B2DACD.label = Our Heroes_01_lights panorama_843B381B_90D6_06FE_41AE_BBDD9D95F196.label = Our Heroes_02_lights panorama_853EF215_90D2_0ACB_41DE_4AF05EF8B4EC.label = our heroes_07_2_lights panorama_853FF026_90D2_06D6_41D4_106079E7C8E8.label = Our Heroes_05_lights panorama_8542B144_90D2_0949_41C5_0E26B56CC437.label = Our Heroes_04_lights panorama_8579BBD5_90D2_194B_41D7_C3B9DA7F8F5A.label = our heroes_07_lights panorama_859012F2_90D6_0B49_41D9_AD681F424E77.label = Our Heroes_03_lights panorama_85AB244C_90D2_0F5A_41E1_33390BC9B6BE.label = Our Heroes_06_lights panorama_86507DC4_90EE_194A_41CF_6119F4E10B34.label = our heroes_11_lights panorama_869C2C8D_90EE_1FDA_41D8_9F3FB8CF5F59.label = our heroes_10_lights panorama_86A14806_90EE_06C9_41DC_67687326F3F5.label = our heroes_09_lights panorama_86D241DD_90D2_097B_41C9_9A8F2AD91B74.label = our heroes_08_lights panorama_87EFB7AB_90EE_09DE_41D6_69A452435AF4.label = our heroes_12_lights photo_4503A533_65FA_7377_41D7_25A3333A0DAD.label = 01 photo_4852FA54_5D85_E5B9_41C5_CF80C4CDCB8E.label = Monastery Tumane (1) photo_49D476EA_5D84_EA69_41A6_34AADE43DDF6.label = Ram-Fortress (1) photo_4E1F19A7_5D8D_66E7_41D5_E443E2FAA132.label = Lepenski Vir (1) photo_50118889_4A05_58CA_4198_21D470212BD8.label = sigismund photo_50B0944E_4A1D_E849_419E_55FA07A84923.label = zawisza photo_555B1CA5_4A07_58FB_41B6_7258A954D3CE.label = Portrait_of_Pál_Kinizsi photo_55739591_4A0A_E8DB_41C8_3C4C366B1D51.label = Bacciarelli_-_Chrobry photo_583D3097_4A0F_A8C6_4192_B1B9A94B1385.label = Charles_I_(Chronica_Hungarorum) photo_5A9B734E_4A0D_A846_41C5_A37F01D40163.label = Stefan_Dragutin,_Arilje photo_5EE78419_4A0D_AFCB_41A3_5900901F5794.label = Stefan_Lazarevic photo_5FC63915_4A0B_B9DB_41CD_09A1EA25CCC5.label = Perényi_Péter_országbíró_portréja_(Boksay_József_Múzeum,_Ungvár) photo_62BB1D56_4A3F_5859_41D0_1664F9E1FA02.label = Kober_Stephen_Báthory photo_634BD449_4A3B_A84B_41C9_4E2F395A74D4.label = Vladislaus_II_of_Bohemia_and_Hungary photo_63574E4C_4A3D_5849_41B5_D6605EA576D6.label = Jan_Zapolskyx photo_662C3E57_4A3A_B847_41C3_5607315A5EFB.label = to183kk93151a photo_681C73FE_4A0D_A849_41C3_B4002EBBF46F.label = Szent_Kinga,_Budapest_(closeup) photo_69E86814_4A0B_A7D9_41C4_EEA030E5E749.label = Casimir_III_the_Great photo_6B3C7283_4A0E_E8BF_41A3_7029BBD44A3F.label = Bolesław_V_Wstydliwy_by_Aleksander_Lesser photo_6F2C7B8B_4A07_D8CF_41B7_DF8F1EB8BE9F.label = Court_workshop_of_Duke_Ludwig_I_of_Liegnitz_and_Brieg_(Polish_-_Saint_Hedwig_of_Silesia_with_Duke_Ludwig_of_Legnica_and_Brieg_and_Duchess_Agnés_-_Google_Art_Project photo_71486091_6260_BC10_41D1_BCF529D61A91.label = logo5 photo_8E6321A2_AAA9_FED0_41B5_CBBFC8863B2C.label = matyas photo_8F3D496F_AA98_8E2F_4194_B26950F286DE.label = Đurađ_Branković,_Esphigmenou_charter_(1429) photo_B1453E4A_AA68_8250_41E4_275E9831155F.label = benczur-vajk photo_B16285BE_AA67_8631_41E1_E2A45D0CFB15.label = Portrait_of_John_III_Sobieski_with_the_battle_at_the_background_-_Google_Art_Project photo_B16EC0EA_AA68_9E51_41D5_7CE3634D3A5D.label = bela3 photo_B1860C26_AA68_85D1_41CA_D3E02C9C2A42.label = Wladyslaw_Warnenczyk photo_B49B3E5F_AA98_8270_41E5_0F7B944C9DEC.label = Chronicon_Pictum_P113_Az_aradi_véres_gyűlés photo_B4B9F27E_A5AA_8B3D_41C2_9790FF8C752B.label = imp logo photo_B671C47A_AA99_8630_41DF_D81D238672D0.label = II._Rákóczi_Ferenc_Mányoki photo_BC353A0C_AA7B_8DD0_41E3_0F82D9EA5EFF.label = 14II-geza014 photo_BDB6B4CF_A956_D56D_41C4_2D6BE1C2CEC7.label = Visegrad_group photo_BDE49425_AA68_85D0_41C9_929EEC862908.label = szent istvan photo_E48CA555_F730_A208_41D7_F17E054581B5.label = TOURISM photo_E4A88F1B_F730_BE3F_41E3_2499C36F0124.label = STRIPED FLINT photo_E51AFBA6_F733_A608_41DC_DAB1CC67C98D.label = HISTORY OF GLASS PRODUCTION IN SANDOMIERZ photo_E643657E_F730_A2F8_41E9_A4C79EE11B10.label = THE LAND OF APPLE TREES photo_E6DFBE41_F731_FE08_41ED_E16184F5F88D.label = SANDOMIERZ WINE TRAIL photo_EC2ADAD0_F8B3_1A57_41AE_81A02FE3C69F.label = sandomierz_logo photo_ED04FACB_F8B1_1A48_41ED_F692E0302188.label = esztergom_logo photo_ED80722B_F8B3_05C9_41B6_E403041E63D5.label = komarno_logo photo_EDF553F9_F8B3_0A48_41EB_C3B8632C0045.label = galamboc_logo video_78BB9DC6_5D85_3E99_419A_D9D958C642D9.label = VISEGRADI KIRALYI PALOTA HD video_7FC69D03_5D87_7F9F_41D2_CF7275E0C881.label = Visegrádi Nemzetközi Palotajátékok-1080p video_8BEB94C4_90F2_0F49_41D6_91B77D0C6784.label = intro_09 ## Popup ### Body htmlText_14A90723_0204_78F8_4163_4918F1EB8EA3.html =
1878
Po zakończeniu wojny rosyjsko-tureckiej, z pomocą rosyjską, udało się uzyskać niepodległość większej części Serbii. Wojska osmańskie wycofały się z kraju, a Golubac/Galamboc stał się oficjalnie wolny. Do tego czasu miasto straciło swoje militarne znaczenie, pozostało jako świadek chwalebnej przeszłości.
htmlText_42362A87_651A_111F_41D2_6E1F965AC43D.html =
PREHISTORIA WZGÓRZA ZAMKOWEGO W ESZTERGOMU
Bezpieczeństwo, czyli możliwość obserwowania otoczenia i określenie możliwości samoobrony, miały duże znaczenie przy wyborze miejsca do osiedlania się w epoce prehistorycznej. Dlatego nie dziwi fakt, że na Górze Zamkowej można znaleźć ślady życia ludzkiego, sięgające epoki paleolitu. Epoka ta (prawie 20 tyś. lat temu) reprezentowana jest przez kilka odłupanych ostrzy krzemiennych, znalezionych podczas prac przy budowie kanalizacji. Podczas wykopalisk na terenie Zamku zawsze pojawiały się nowe znaleziska z epoki prehistorycznej. Pierwszą indywidualnie rozpoznawalną konstrukcją prehistoryczną jako taką był dół z epoki miedzi, reprezentujący dziedzictwo kultury Baden-Pécel, która żyła z pasterstwa i w mniejszym stopniu z uprawy ziemi. Plemię Boleraz-Baden przybyło do Europy Środkowej z Anatolii i w drugiej połowie epoki miedzi gęsto zasiedliło obszar Zakola Dunaju. Z grobów kremacyjnych w Pilismarót, niedaleko Esztergom, odkopano skupisko pięciu figurek zwierzęcych - unikalny wczesny relikt z tej epoki. Nie udało się ustalić jednoznacznych danych dotyczących wczesnej epoki brązu na tym terenie, jednak środkowy i późny okres epoki brązu ilustruje duża liczba znalezisk świadczących o stałej obecności człowieka (ceramika z białą inkrustacją, dzbany zwężające się ku środkowi, późniejsze talerze z motywami turbanów i garnki kanelowane).
Część cmentarzyska, odkryta podczas prac kanalizacyjnych 15 lat temu, świadczy również o osadzie z epoki środkowego brązu, założonej między 1600 a 1300 r. p.n.e. Okres przejściowy, następujący po późnej epoce brązu, został zakończony przybyciem Celtów w epoce żelaza. Od tego okresu zmieniła się również technika produkcji ceramiki, a wraz z nią pojawiło się koło garncarskie. Na wzgórzu zamkowym w Esztergom widoczne są pozostałości domów, dołów o różnym przeznaczeniu i pieców, głównie z późniejszych okresów osadnictwa celtyckiego.
htmlText_44152207_560C_0C7A_41D2_6973C1015259.html =
1458
UPADEK TWIERZDY GOLUBAC
Golubac ostatecznie padł łupem Osmanów pod wodzą Mehmeda II w sierpniu 1458 roku, na rok przed upadkiem Smedereva i Despotatu. Tursun Beg, turecki historyk z końca XV i początku XVI wieku, napisał, że osmański wielki wezyr Mehmed-Pasza Andżelović ostrożnie podjął wszelkie środki do oblężenia miasta, w tym samym czasie wymyślił przebiegły plan. Obdarzył on garnizon prezentami i obietnicami timarów (majątek ziemski) w zamian za poddanie się miasta. Jedynym, który odmówił przyjęcia łapówki był komendant miasta. Po świątecznym nabożeństwie, wojska osmańskie w ciągu jednej nocy pokonały dwudniową trasę i o świcie dotarły pod mury Golubca. Poddał się cały garnizon z wyjątkiem kasztelana, który zamknął się w wieży. Oblężony, musiał czerpać wodę pitną z Dunaju w wiadrze przymocowanym do łańcucha, ale za każdym razem, gdy wiadro spadało, łańcuch był przecinany przez tureckie okręty czekające w zasadzce za skałami. W końcu wysuszony dowódca nie miał wyboru i musiał się poddać.
htmlText_44550727_5604_14BA_41CF_0D215A3D5C6D.html =
1428 — 1444
WĘGIERSKIE PRÓBY ODZYSKANIA TWIERDZY
Nie mogąc pogodzić się z utratą strategicznie ważnej twierdzy Golubac, Zygmunt atakował aż do śmierci. Źródła pisane wskazują, że interwencja Osmanów przeciwko wojewodzie Vladowi Draculowi na Vlasce w 1432 r. doprowadziła do zniszczenia Golubaca, podobnie jak wielu innych miast nad Dunajem, w których Zygmunt skolonizował Krzyżaków. W 1437 r. Zygmunt zorganizował kolejną wyprawę wojenną przeciwko Osmanom, chcąc odzyskać Golubac. Zebrał potężną armię pod wodzą Janosa Marcali, jednego z najwybitniejszych dowódców tamtych czasów, i przeprawił się przez Dunaj pod Pozezeną. Tam armia podzieliła się na dwie części, z których jedna pomaszerowała na Krusevac, aby zniszczyć osmańskie statki na rzece Morawie, podczas gdy druga, dowodzona przez chorążego Severina Franka Talloci, ruszyła w kierunku Golubca. W tych bitwach armia węgierska splądrowała i spaliła Krusevac i Golubac. Do 1439 r. Osmanom udało się jednak podbić całe Despotat.
htmlText_4455472E_5604_348A_41D3_FCB16FB9DD9A.html =
1390 — 1392
PIERWSZE RZĄDY OSMANÓW
Po raz pierwszy Golubac wpadł w ręce Osmanów pod rządami Bajazyda I, najprawdopodobniej około 1390 roku. Już w następnym roku został on zaatakowany przez króla węgierskiego Zygmunta. Znacznie lepsza armia węgierska pod wodzą znanego bana z Timisoary Piotra Perenyi na krótko wyparła Osmanów z twierdzy, ścigając ich aż do dorzecza Morawy. W kolejnym ataku na Branicewo w 1392 r. węgierskiemu królowi Zygmuntowi udało się przekroczyć Dunaj pod Kowinem i dotrzeć aż do Zdrela, odepchnąć armię sułtana i kilkakrotnie oblegać Golubac.
htmlText_446AF6AB_560C_758A_41B2_27CFC2BDA63F.html =
1503 — 1817
XVI-XIX WIEK
Losy miasta ostatecznie rozstrzygnęły węgiersko-tureckie traktaty pokojowe z 1503 i 1519 roku, które pozostawiły Golubac pod panowaniem tureckim. Granice imperium tureckiego stopniowo przesuwały się na północ, a twierdza Golubac jako miasto graniczne straciła na znaczeniu. Pozostała pod panowaniem osmańskim do 1683 roku, kiedy to została przejęta przez austriackiego cesarza Leopolda, który utrzymał ją do 1690 roku, a następnie przekazał Węgrom. Na mocy traktatu z Passarowitz (Pozarevac) w 1718 roku została zwrócona Osmanom i pozostała w ich rękach aż do Pierwszego Powstania Serbskiego, kiedy to ostatecznie stała się miastem serbskim.
htmlText_44A7549F_5604_358B_41D1_C9CDC3E56868.html =
1444 — 1458
TWIERDZA GOLUBAC Z POWROTEM W SERBSKICH RĘKACH
Po okresie spokoju, Golubac pojawił się ponownie w negocjacjach prowadzonych w Edirne pomiędzy sułtanem Muradem II z jednej strony, a Władysławem Warneńczykiem, królem Polski i Węgier, Djuradjem Brankoviciem i Janem Hunyadim, czołowym dowódcą wojskowym z drugiej strony. Zgodnie z warunkami pokoju, despotat serbski miał zostać odnowiony, synowie uwięzionego despoty uwolnieni, a miasta serbskie, w tym Golubac, zwrócone Serbom. Po druzgocącej klęsce Osmanów w 1443 r. sułtan ugiął się i zaakceptował warunki porozumienia, choć zwrot Golubca stanowił największą kość niezgody. W 1444 r., na mocy pokoju w Szegedzie, Golubac i dwadzieścia innych miast zostało zwróconych despocie Djuradjowi Brankovicowi. Już w 1454 roku Mehmed II wysłał list, w którym prosił o odzyskanie Smedereva i Golubca. W międzyczasie despota zmarł, a jego następca, despota Lazar Djurdjevic zawarł rozejm z Osmanami, pozostawiając Golubac Serbom aż do 1458 roku.
htmlText_44DCC498_5604_3596_419E_36D4022619B9.html =
1402 — 1428
WIEK PANOWANIA SERBSKIEGO
W następstwie bitwy pod Kosowem Serbia znalazła się w kłopotliwym stanie. Despota Stefan Lazarevic (1389-1427), syn i spadkobierca księcia Lazara, został zmuszony do zostania wasalem Osmanów i walczenia dla Bayezida na jego rozkaz. Jednak miażdżąca klęska pod Angorą w 1402 r. zapoczątkowała walkę o tron w Imperium Osmańskim. Zmiana warunków politycznych i wspólne interesy doprowadziły do zbliżenia despoty Stefana i króla węgierskiego Zygmunta. Despota zgodził się na wasalne stosunki z Zygmuntem, a w zamian otrzymał Makwę, Belgrad i Golubac jako dowód sojuszu. Konstantyn Filozof, biograf Despoty, odnotował, że Stefan zamieszkał w swoim mieście Golubac po powrocie z Konstantynopola w 1410 r., gdzie wziął udział w bitwie stoczonej między synami Bayezida. Chwilę później, po przegranej bitwie pod Edirne, do Golubca uciekł także sojusznik Despoty, Musa. Ponieważ Stefan był bezdzietny, traktat z Tata z 1426 r. zobowiązywał wyznaczonego przez niego spadkobiercę, Djuradja Brankovica, do zwrotu nadanych dóbr królowi węgierskiemu, w zamian za uznanie go za następcę despoty.
htmlText_45181DE7_5604_37BA_41A2_B2FA1930F254.html =
1382 — 1389
ATAK KSIĘCIA LAZARA NA GOLUBAC
W 1382 r., po śmierci króla węgierskiego Ludwika, którego domena obejmowała Makwę, Belgrad i Golubac, książę Lazar rozpoczął atak na Golubac, którego dokładny wynik pozostaje nieznany. Lazar oblegał miasto na prawym brzegu Dunaju i Sawy, jednak w żadnych źródłach historycznych nie ma wzmianki o zajęciu przez niego twierdzy. W tym samym roku nie tylko odmówił zostania wasalem węgierskim, ale także poparł przeciwników Zygmunta Luksemburskiego, zięcia króla węgierskiego i następcy tronu. Lazar odnowił jednak umowę z Zygmuntem, akceptując stosunek wasalny jak za czasów króla Loisa, pozostawiając Golubac w rękach Węgrów. Po śmierci Lazara w bitwie pod Kosowem tron został pozostawiony jego żonie, księżniczce Milicy, a stosunki najwyraźniej uległy zmianie, gdyż Zygmunt uznał Serbów za buntowników i rozpoczął serię ataków po drugiej stronie Dunaju. Status Golubca w tym czasie pozostaje nieznany.
htmlText_45224A3E_560C_1C8A_41D0_49817D91CB77.html =
1458 — 1481
OSTATNIE ZARĘCZYNY
Twierdza Golubac często służyła Osmanom jako baza do najazdów na terytorium Węgier, co powodowało częste potyczki wzdłuż granicy. W 1460 roku, Michael Szilagyi, regent, generał i wujek króla węgierskiego został wydany Ali Bey Mihaloglu, subasi Golubac (pierwszy sanjakbey z Smederevo). Szilagyi został następnie wysłany do Konstantynopola i stracony. Armia węgierska była prowadzona przez Pal Kinygi (władca powiatu Tamis) i Vladislav Rozgonyi, wraz z Vuk Ognisty Smok (despota Vuk Branković) i Jovan Jaksic, serbski szlachcic, który wsławił się w Golubac. Po pokonaniu flotylli osmańskiej i obezwładnieniu Skendera, sanjakbeya Smederevo, armia złożona z Węgrów i Serbów przekroczyła Dunaj. Jedna dywizja, pod dowództwem Jovana Jaksica, natknęła się na kapitana Golubca z 1000 jeźdźców, ruszyła w pościg, wdarła się do miasta i rozcięła go przy samej bramie miejskiej.
htmlText_453B81C9_6516_1313_41D1_0E3A5DED683A.html =
PORTA SPECIOSA - BRAMA ZDOBIONA
Zdobiona brama stanowiła główne wejście do katedry poświęconej św. Wojciechowi i Najświętszej Marii Pannie, przed którą na przełomie XIII i XIV wieku wybudowano dwusegmentową, sklepioną halę. Porta Speciosa składała się z trzech segmentów. W dwóch krótszych, łukowatych, ślepych otworach bocznych przedstawieni byli prorocy zwiastujący nadejście Zbawiciela i święci uznający Syna Bożego. Rozczłonkowane wejście otwierało się poniżej na środkowy, wyższy łuk. Było ono podzielone czterema parami klinów z czerwonego marmuru za czterema parami kolumn z białego marmuru. Główne wejście podkreślone było przez parę ośmiokątnych kolumn z czerwonego marmuru, które spoczywały na kamiennych lwach wyrzeźbionych z tego samego materiału. Boczne nisze obramowane były białymi kolumnami, z których boczne spoczywają na plecach postaci ludzkich.
Brama została wykonana przez przeplatanie czerwonych i białych marmurów Gerecse, natomiast w przypadku przedstawień figuralnych i tekstowych zastosowano inkrustację kamienną. Ikonografia Porta Speciosa odnosi się z jednej strony do przyjścia i wcielenia Chrystusa Zbawiciela, a z drugiej strony, poprzez Dziewicę Maryję i Jego Syna, symbolizuje ofiarowanie kraju, a tym samym potęgę królestwa. Potwierdza to przedstawienie budowniczego, króla Béli III i arcybiskupa Hioba na kamiennej głowicy, z budynkami nawiązującymi do pałacu królewskiego i katedry. Datę budowy ozdobnej bramy szacuje się na lata 1188-11996. Jej opracowanie artystyczne i kompozycja dorównują dziełom o podobnej charakterystyce z Werony, Grado i Paryża.
htmlText_455271A8_650A_1311_41B3_733AB38D77F1.html =
POMIESZCZENIE CYSTERNY
Pomieszczenie to przedstawia jedną z najbardziej niezwykłych archeologicznych sekwencji stratygraficznych na wystawie: na samym dole znajdują się pozostałości rzymskiego systemu ogrzewania podłogowego, a nad nimi nawarstwione relikty licznych konstrukcji z okresu średniowiecza. Podział poszczególnych warstw wyraźnie wskazuje, że Rzymianie zbudowali tu dom ogrzewany podłogowo, którego kanały, ułożone z cegieł, widoczne są w południowej części pomieszczenia. Ta ogrzewana budowla po opuszczeniu kraju przez Rzymian powoli się rozpadała. W XI wieku na miejscu zasypanych ruin wznieśli oni budynek mieszkalny na planie prostokąta, którego ściany i próg można oglądać od strony północnej.
Masywne jesionowe ściany w południowej części pomieszczenia przetrwały z końca XII wieku, początku XIII wieku, kiedy to Béla III i jego syn Imre kazali wybudować kaplicę i przyległe do niej budowle. W tym czasie pomieszczenia te były oddzielone od reszty zabudowań Wzgórza Zamkowego głębokim suchym rowem. Później w tym rowie zbudowano cysternę, a dodatkową przestrzeń wypełniono żwirem w celu filtrowania wody, która miała być zbierana przez cysternę. W XV wieku nad cysterną zbudowano taras, który mógł być jednym z murowanych ogrodów Bonfiniego. Cysterna była używana jeszcze w epoce tureckiej i uważa się, że funkcjonowała aż do czasów nowożytnych. W latach 60-tych XX wieku w cysternie zainstalowano system mini wodociągów, który wspomagał zaopatrzenie zamku w wodę w drugiej połowie XX wieku.
Częściowa renowacja pomieszczenia i cysterny została zakończona w latach 2041-2015.
htmlText_45E4B530_6516_F371_41B9_0ACEDC7A1465.html =
ESZTERGOM W EPOCE RZYMSKIEJ
Od początku I wieku do początku V wieku, węgierska część Trans-Danubii była graniczną prowincją Imperium Rzymskiego, zwaną Panonią.
Linia obrony, lub system obronny, to zbudowany wzdłuż rzeki Dunaj łańcuch obozów i wież strażniczych. Odcinek pomiędzy Esztergom i Visegrád był jej najbardziej wzmocnioną częścią w IV wieku. Zarówno miasto Solva, zbudowane przy przeprawie przez rzekę, jak i rzymski kasztel o dużym znaczeniu militarnym, zbudowany na wzgórzu z widokiem na przeprawę przez rzekę, zostały zbudowane w epoce flawijskiej.
Garnizonami obozu z I w. o konstrukcji płytowej były kohorta I Augusta Ituraeorum i kohorta III Brittonum equitata. Obóz kamienny został zbudowany przez kohortę I Ulpia Pannoniorum, która stacjonowała w Solvie od 118/119 roku. Jednostka ta była garnizonem Solvy w II i III wieku. W IV wieku służyły tu mniejsze jednostki konne. Cmentarze kremacyjne w Solvie z początku I i II wieku znajdowały się na Polach Bánomi, w okolicach ulic Bajcsy-Zsilinszky i Eszperantó. Późniejsze cmentarze szkieletowe z IV i V wieku znajdowały się w okolicach placu Béke i ulicy Kossuth Lajos, wzdłuż traktu rzymskiego.
htmlText_46DB5943_651E_1310_41C6_C4F1B25502B3.html =
ZAMEK ESZTERGOM
Pierwszym, który wzniósł pałac po Rzymianach z kościołem na Wzgórzu Zamkowym w Esztergomie, był Wielki Książę Géza. Jego syn Wajk urodził się w budynku na północnej stronie wzgórza, tam też został ochrzczony (jako István/Stephen) i koronowany. Na południowej stronie wzgórza, która pierwotnie oddzielona była od centrum królewsko-klerykalnego kopcem, około połowy XI wieku wybudowano pierwsze domy. Służyły one jednak najprawdopodobniej jako rezydencja komornika Pilis i znajdowały się poza centrum królewskim. Pierwsze przebudowy miały miejsce na przełomie XI i XII wieku. Następnie, pod koniec XIII wieku, za panowania Béli III i jego syna Imre, w kilku fazach wzniesiono bryłę obecnego pałacu królewskiego. W końcu, pod koniec wieku, przeniesiono tu również dwór królewski. W 1256 roku, po wybudowaniu pałacu w Budzie, rezydencja na południowej stronie wzgórza została przekazana arcybiskupowi Esztergom. Używał jej jako swojej siedziby aż do 1543 roku, kiedy to kościół uciekł przed Turkami pod Nagyszombat. W XVI wieku ocalałe budynki zamieszkiwał dwór biskupa Esztergomu, chociaż i one uległy zniszczeniu podczas oblężeń w 1594, a przede wszystkim w 1595 roku. Ruiny wieży mieszkalnej, kaplicy i komnat arcybiskupa zostały zasypane ziemią w celu stworzenia podstawy dla stanowiska armaty. W XVIII w. poważnie uszkodzony budynek Wielkiej Sali zamieniono na koszary, które później pełniły funkcję mieszkania dla służby kościelnej, a następnie schronu przeciwatomowego. Odkopywanie zasypanych ruin rozpoczęto w 1934 roku, a pierwsze remonty przeprowadzono w latach 1934-1938. W 2000 r. ukończono Wielką Salę, skrzydło północne i mur przykościelny, a w 2008 r. przykrycie wieży.
htmlText_4729677C_653E_3FF1_418A_9481679A8E75.html =
PODCZAS INWAZJI MONGOLSKIEJ
Podczas najazdu mongolskiego, który rozpoczął się w 1241 roku, wiele zamków i miast na Węgrzech zostało zniszczonych, ale zamek Komárno wytrzymał oblężenie dzięki przeprowadzonym na czas pracom fortyfikacyjnym. Oprócz stałych mieszkańców, w silnym zamku znaleźli schronienie także mieszkańcy z bardziej odległych części kraju. Jak wspomina król Bela IV w jednym ze swoich listów z 1245 roku: "... nasz wierny sługa Fowyne umocnił nasze miasto Komárno podczas najazdu Mongołów, uratował naszych dworzan i wielu innych ludzi..." Po opuszczeniu kraju przez Mongołów, Béla IV sprzedał zamek i związane z nim posiadłości hrabiemu Henok (Henel, Henul). Później król skonfiskował zamek synom hrabiego, a w 1265 roku, wraz z wioską Komáromfalva, podarował je Walterowi, ispánowi lub komesowi mennicy, w zamian za 800 marek w srebrze. Następnie w latach 1265-68 otoczył zamek i teren obecnej Starej Twierdzy prawdopodobnie kamiennymi murami.
htmlText_47464E1E_650A_3130_41BF_C0442B4FEF9E.html =
Po wojnach osmańskich i powstaniach antyhabsburskich twierdza w środku imperium Habsburgów straciła swoje znaczenie militarne, dlatego w następnych dziesięcioleciach nie zwracano już zbytniej uwagi na jej utrzymanie i rozwój. W latach pokoju handel i przemysł cechowy Komárna znacznie się rozwinął. W 1715 roku roczny dochód na jednego mistrza był tu najwyższy, a Komárno z 8321 mieszkańcami było piątym najludniejszym miastem w kraju. W murach twierdzy szkolono nowych rekrutów i pełniła ona rolę magazynu zaopatrzenia. Jej zadaniem było zapewnienie porządku w okolicy, ale jeszcze do 1751 roku mieli tu swój centralny posterunek potomkowie dawnych nassadów naddunajskich, Sajkás (załoga statku wojskowego). Prace fortyfikacyjne przeprowadzono dopiero w latach 1745-1748, kiedy to powstała esplanada Nowego Zamku (glacis). Pięknie zbudowane i bogate barokowe miasto zostało jednak poważnie zniszczone przez wielkie trzęsienie ziemi w 1763 roku. Ponieważ również twierdza doznała wielkich zniszczeń, Józef II usunął ją z szeregu twierdz cesarskich. W 1782 roku Rada Porucznictwa powiadomiła miasto, że zamierza sprzedać na licytacji niepotrzebne już majątki wojskowe. Po licytacji pozostałe nieruchomości zostały przekazane miastu za darmo. W 1783 r. kolejne silne trzęsienie ziemi zniszczyło 500 domów mieszkalnych w mieście, a także spowodowało duże szkody w twierdzy. Władca chciał wówczas przenieść miasto na prawy brzeg Dunaju, ale propozycja ta nie została zaakceptowana przez komisję powołaną przez radę miejską. Sejm z 1790 roku stwierdził, że charakter twierdzy powinien zostać zachowany i zabronił nowym właścicielom "ośmielać się niszczyć mury twierdzy".
htmlText_47A2E9C3_651A_1310_41CA_21508D40CF6A.html =
PRZECHOWALNIA
Pomieszczenie określane przez mieszkańców Esztergomu mianem "więzienia" było wcześniej północną stroną kuchni z końca XII wieku. Z tego pomieszczenia obsługiwano gości ówczesnej jednopiętrowej Wielkiej Sali. Podczas remontów w XV wieku kuchnia została przeniesiona, a teren podzielono ścianą na dwa pomieszczenia, z których oba były sklepione. W tym czasie nastąpiła również rozbudowa Wielkiej Sali: na sklepieniu "więzienia" zbudowano podłogę górnego poziomu nowo wybudowanej rezydencji, w wyniku czego dawny parterowy budynek stał się fundamentem nowej Wielkiej Sali. Po wojnach tureckich Wielką Salę zamieniono na koszary, a następnie ponownie zmieniono funkcję tego pomieszczenia: zainstalowano w nim system ogrzewania, zamurowano dawne nowe i szerokie wejście, a jego miejsce zajęły poprzednie duże drzwi, które obecnie są mniejsze. Możliwe, że przestrzeń ta służyła jako schowek, jednak obecność dwóch innych drzwi poza wejściem przeczy temu przypuszczeniu. Zgodnie z miejscową legendą, w kwietniu 1706 roku, kiedy ogłoszono zawieszenie broni między Wiedniem a powstańcami, generał Bottyán Vak miał odwiedzić swoją żonę Judit Lakatos, która w tym czasie była przetrzymywana w prohabsburskim Esztergom. Kobieta została zamknięta za udział w wydostaniu Bottyána Vaka z więzienia. W więzieniu ciężko zachorowała i zmarła wkrótce po tym, jak mogła połączyć się z mężem. Do początku XX wieku sala służyła jako pomieszczenie mieszkalne, zanim stała się pomieszczeniem dla pierwszego pracownika muzeum. Następnie przekształcono ją w biuro, a w 1000-lecie założenia państwa zakończono jej renowację i przekształcono w przestrzeń wystawową.
htmlText_47ADB1CA_560C_0F8A_41C0_4BEC0FA8B668.html =
1428
NAJWIĘKSZA BITWA O GOLUBAC
Despota Stefan Lazarević zmarł w 1427 roku. Zygmunt natychmiast powołał się na traktat z Tata, żądając zwrotu swoich terytoriów, a Djuradj Branković w październiku 1427 r. oddał Belgrad. Dowódca Golubaca, wojewoda Jeremija, zażądał jednak zapłaty 12 000 dukatów, które rzekomo miał przekazać despocie jako zastaw za pożyczkę. Jako rzekomy dowód swojego roszczenia przedstawił dokument, ale ponieważ Zygmunt zakwestionował ważność zarówno dokumentu, jak i pieczęci, Jeremija sprzedał twierdzę Golubac Osmanom. Zdając sobie sprawę, że niebezpieczny wróg jest u jego progu, w tym samym roku król węgierski zbudował twierdzę Laszlovara na przeciwległym brzegu Dunaju, która stała się punktem wyjścia do ataku rozpoczętego w kwietniu 1428 roku, kiedy to obległ twierdzę Golubac z potężną flotą i armią 30.000 ludzi. Ale udany początek oblężenia został przerwany przez wiadomość o przybyciu posiłków osmańskich, które zniszczyły nadzieje Zygmunta na triumf. Węgierski król osiągnął rozejm, tylko po to, aby znaleźć swoje wycofujące się wojska pod osmańskim atakiem. W chaosie, który nastąpił, Zygmunt ledwo uszedł z życiem. Węgierska para Rozgonyi popędziła Zygmunta przez Dunaj do Laszlovary, podczas gdy polski rycerz Zawisza Czarny osłaniał odwrót króla, ponosząc druzgocące straty. Po bitwie twierdza Golubac pozostała w rękach Osmanów, którzy przekształcili ją w bazę dla flotylli rzecznej, liczącej 100 okrętów.
htmlText_47C06332_650E_1771_41AB_3F841A0F8940.html =
ZAOPATRZENIE ZAMKU W WODE
Woda dla zamku była dostarczana przez trzy niezależne systemy. W najwcześniejszych czasach na terenie zamku budowano cysterny (zbiorniki do gromadzenia wody deszczowej), natomiast w XV wieku pojawiły się wzmianki o maszynach podnoszących wodę z Dunaju. W międzyczasie, w czasach tureckich, zamek posiadał co najmniej jedną (ale najprawdopodobniej dwie) studnie. Dokumenty wspominają o dwóch cysternach, jednej w tym pomieszczeniu, a drugiej przed południowo-zachodnią fasadą katedry św. Ta druga cysterna miała wodę jeszcze na początku XX wieku.
Sposób gromadzenia wody deszczowej w cysternach był następujący: boki, wykute z kamienia, były od zewnątrz izolowane warstwą wodoodpornej gliny, nad którą umieszczano oczyszczającą i filtrującą warstwę z płukanych żwirów znad Dunaju. Powyżej znajdowała się luźniejsza górna warstwa, przez którą mogła przepływać woda. Woda deszczowa była kierowana rurami z dachów i tarasów do tej warstwy żwiru i była oczyszczana podczas przechodzenia przez wszystkie warstwy. Powyżej gliny w bocznych ścianach cystern wyryto sześć małych, prostokątnych otworów. Prowadziły one wodę pitną do basenu, z którego woda była ostatecznie pobierana przez centralny otwór.
Pomieszczenie to, oprócz funkcji gromadzenia wody, służyło również jako magazyn, a nad jego sklepieniem w drugiej połowie XV wieku znajdował się ogród. Zapas wody w cysternach zależał zawsze od pogody. W deszczową pogodę dostarczały wystarczającą ilość wody, w suchą natomiast często jej nie wystarczały. Nie wiadomo, jak długo cysterna była używana, pewne jest to, że była używana jeszcze pod koniec XVII wieku, ale w XX wieku przestała funkcjonować. W latach 60-tych XX wieku, aby wspomóc zaopatrzenie zamku w wodę, w cysternie zainstalowano system mini wodociągów. Pozostałości tego systemu zostały usunięte w 2014 roku.
htmlText_4848604F_479D_5860_41CC_A5E4067ED9BA.html =
ZAWISZA CZARNY
Zawisza Czarny był patriotą, który porzucił sprawy doczesne, gdy w grę wchodziło bezpieczeństwo ojczyzny. Walczył pod dowództwem króla Zygmunta Luksemburskiego w Bośni w 1409 roku, gdy Polsce zagrażał groźny wróg - Państwo Zakonu Krzyżackiego. Zawisza odegrał znaczącą rolę w całej wojnie, m.in. w bitwie pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku. W ten sposób zademonstrował swój patriotyzm i lojalność wobec króla polskiego Władysława II Jagiełły (1386 - 1434).
Rycerskie cechy Zawiszy opisał wielki średniowieczny polski kronikarz Jan Długosz, który pisał m.in: Zawisza we wszystkich swoich bitwach uchodził za najsławniejszego i najdzielniejszego z rycerzy, dokonując bohaterskich czynów, w których przewyższał wszystkich innych. Był to człowiek łagodnej mowy, dworności i wdzięku, toteż jego uczynność zjednywała mu względy nie tylko ludzi dzielnych i dobrze wychowanych, ale i barbarzyńców. Odznaczał się najtrudniejszym rodzajem odwagi, był bowiem przede wszystkim wytrwały w walce, a także roztropny i umiarkowany, co czyniło go najlepszym z rycerzy. Jego bohaterskie czyny przyniosły mu nie tylko moją skromną i prostą pochwałę, ale nawet homerycką. Jego doskonałe, wrodzone dary były dodatkowo połączone z wiedzą wojenną, którą nabył dzięki umiejętnościom, talentowi i praktyce w różnych królestwach, do których jeździł na walki.
Zawisza był rzeczywiście silny, odważny i waleczny. Walczył w wielu wojnach i turniejach. Można przypuszczać, że zwyciężył w turnieju w Budzie (dzisiejszy Budapeszt) w 1412 roku. Sławę w całej Europie przyniosło mu pokonanie niezwyciężonego rycerza Jana Aragońskiego w Perpignan w Królestwie Aragonii (dzisiejsza Francja) we wrześniu 1415 roku. Wszechobecnym elementem rycerskości Zawiszy była jego elegancja, oryginalny ubiór i uprzejmość w kontaktach z damami.
Zawisza Czarny jako szlachcic odziedziczył wieś Garbów. Jest to niewielka, malownicza miejscowość położona niedaleko dawnego ośrodka władzy (stolicy księstwa), Sandomierza w Polsce. Zawisza zawsze odnosił się do Garbowa jako miejsca swojego pochodzenia. Wszystkie źródła pisane opatrzone są przy jego nazwisku dopiskiem "z Garbowa". Świadczy to o posiadaniu majątku, ale także o głębokim przywiązaniu do miejsca urodzenia. Traktował je jako "gniazdo", którego nigdy nie potępiał. Przez całe życie Zawisza inwestował uzyskane dochody w majątki w Małopolsce, na Węgrzech i Rusi. Utworzył trzy obszary dóbr: okolice Zasowa koło Tarnowa, Rożnowa koło Nowego Sącza i Starosielska koło Lwowa. Ponadto był właścicielem miasta Sabinov na Węgrzech, dzisiejszej Słowacji (koło Preszowa) oraz przejściowo - miasta Sibiu (węgierskie Nagyszeben, obecnie w Rumunii), które otrzymał najprawdopodobniej od cesarza Zygmunta Luksemburskiego.
Pełnił wysokopłatną służbę jako starosta kruszwicki oraz starosta spiski z rezydencją na zamku Lubowla (Lubovňa) (na Węgrzech - dziś Słowacja).
Zawisza Czarny był rycerzem, który służył królowi polskiemu Władysławowi II Jagielle oraz królowi Węgier - Zygmuntowi Luksemburskiemu.
Był dyplomatą i wysokiej rangi urzędnikiem. Walczył w wielu wojnach z Osmanami.
W 1428 roku, wezwany przez króla węgierskiego Zygmunta, Zawisza Czarny wraz ze swoimi wojskami bierze udział w bitwie o twierdzę Golubac, z której Zygmunt musiał się w końcu wycofać. Odwrót ten był możliwy dzięki Zawiszy, który przez cały czas ochraniał króla, a ponieważ sam nie skorzystał z szansy odwrotu, Zawisza zginął albo na polu bitwy, albo w niewoli osmańskiej.
htmlText_484DE047_479D_5860_41CD_CC93333C50F9.html =
ZYGMUNT LUKSEMBURSKI
Zygmunt Luksemburski (1368-1437) był królem Węgier, carem Świętego Cesarstwa Rzymskiego, margrabią brandenburskim, królem Romów i Czech. Był uważany za potężnego i mądrego władcę, zdolnego, ambitnego, charyzmatycznego i bardzo wykształconego człowieka. Władał kilkoma językami, interesował się nowinkami technicznymi i militarnymi, był zdolnym strategiem, przeznaczał duże sumy pieniędzy na renowację zamków
w Budimiu i Višegradzie. Założył też Zakon Rycerski Smoka. Był wielbicielem turniejów rycerskich,
a najsłynniejszy z nich odbył się w Budimiu w 1412 roku. Turniej ten zgromadził królów, despotów, książąt, hrabiów i szlachtę, którzy wraz z 1500 rycerzami i 3000 stronników stanęli do wspólnej rywalizacji.
Po zakończeniu turnieju zorganizowano wspaniałą procesję, niewidzianą do tej pory, która przeszła przez całe miasto.
Zygmunt został zapamiętany za organizację soboru w Konstancji, który zakończył schizmę papieską, ale spowodował wojny husyckie. Pod koniec XIV wieku, w celu wyparcia Osmanów z Półwyspu Bałkańskiego, zorganizował sojuszniczą kampanię krzyżowców, ale zakończyła się ona katastrofalną klęską w bitwie pod Nikopolis w 1396 roku.
htmlText_4B910818_5D9B_25A9_419A_DCFCF3837763.html =
KOMARNO I REGION DUNAJU
Twierdza Komárno znajduje si w powiecie Komárno, w regionie Nitra, który rozciąga się na południu Niziny Dunajskiej na Słowacji. Obszar ten jest jednym z najbardziej wysuniętych na południe, a zarazem najcieplejszych i najżyźniejszych obszarów kraju. Obszar ten był zamieszkiwany już od epoki kamiennej.
Obszar ten jest płaski, rzadko występują tu wzniesienia. Przepływają tu rzeki Dunaj, Wag i Nitra. Największą część regionu stanowią pola uprawne, lasy są rzadkością.
Obszar ten charakteryzuje się rolnictwem i uprawą warzyw, hodowlą bydła i uprawą winorośli. Obszar ten nazywany jest również "Słowackim spichlerzem" lub "Złotym ogrodem". W wielu miejscowościach znajdują się wody termalne (Komárno, Patince, Nesvady, Štúrovo), bogate w minerały. Przemysł jest tu bardzo rzadko reprezentowany. W Komárnie, które jest centrum regionu, znajdują się stocznie, które do 1989 roku produkowały dziesiątki statków na rynek radziecki. Obecnie buduje się tu 1-2 mniejsze statki. Chyba najbardziej znanym produktem w regionie jest piwo Zlatý Bažant, produkowane w Hurbanovo. W miejscowości Štúrovo znajdowała się duża fabryka papieru.
Centrum regionu jest Komárno, najbardziej wysunięte na południe miasto Słowacji. Dalej są miasta Hurbanovo, Kolárovo, Nesvady, Nové Zámky, Štúrovo. Wiele miejscowości, ale przede wszystkim Nové Zámky, zostały zbombardowane podczas II wojny światowej i musiały zostać odbudowane w duchu architektury socjalistycznej.
W regionie znajduje się wiele zabytków kultury i przyrody oraz obszarów chronionych. Największym z nich jest system fortyfikacji w Komárnie. Do innych ważnych zabytków należy rzymski obóz marszowy w pobliżu wsi Iža, najbardziej wysunięty na południe punkt Słowacji w miejscowości Patince, miejsce podpisania pokoju zsitwatorskiego w Žitavie, zamek rodu Kálnoky w Číčovie, dwory rodu Ordódy w Hurbanowie, pozostałości twierdzy w Nových Zámkach, zamek w Belé i inne.
Do atrakcji turystycznych należy Bazylika Mniejsza św. Andrzeja, Muzeum Dunaju i Miejsce Europy w Komarnie, Muzeum w Nowych Zamkach, Muzeum Archeologiczne w Svodinie, wieża widokowa w Kravanach nad Dunajem, hajloki i winiarnie w wioskach winiarskich od zachodu do wschodu.
htmlText_4C0FF768_5D7F_2A69_41CF_9AE8070E393E.html =
PARK NARODOWY ĐERDAP
Połączenie warunków przyrody lądu stałego i wody, największy park narodowy w Serbii, Park Narodowy Djerdap, położony jest w północno-wschodniej części Serbii, przy samej granicy z Rumunią.
Strefy z różnymi systemami ochrony obiektów przyrodniczych, zabytków kultury, fauny i roślinności gatunków reliktowych, potwierdzające ewolucję serii roślinności od momentu powstania do czasów współczesnych, rozciągają się na powierzchni 63.786,48 ha wzdłuż 100 km prawego brzegu Dunaju, począwszy od Golubca aż po Karatas w Kladowie.
Park Narodowy Djerdap jest znany również jako nadrzeczny park narodowy, ponieważ ważną część Djerdap stanowi Dunaj oraz największy i najdłuższy przełomowy wąwóz w Europie, cudowna Żelazna Brama, dziki ogród botaniczny i największe europejskie muzeum archeologiczne w przyrodzie.
Wąwóz Djerdap i otaczający go obszar naturalny, jak również środowisko o wyjątkowych wartościach kulturowych i historycznych, cenne naturalne ekosystemy o dużej wartości i rzadkiej jakości, sądząc po ich zawartości, obiekty oryginalnej flory i fauny oraz dobrze zachowane lasy z naturalnym wzrostem i niezwykłym wyglądem, są od 1974 roku pod ochroną jako Park Narodowy Djerdap.
Podstawowym fenomenem przyrodniczym obszaru Parku Narodowego Djerdap jest wielki przełom Djerdap, najdłuższy i największy przełomowy wąwóz w Europie. Jego szczególnymi częściami są trzy doliny typu kanionu i wąwozu: Golubac dolina, "Gospođin vir", "Veliki Kazan" i "Mali Kazan" kaniony, a także trzy kotliny będące: "Ljupkovska kotlina", "Donjomilanovačka kotlina" i "Oršavska kotlina".
Specyficzny rozwój historyczny, bardzo korzystny klimat Djerdap, skomplikowana sieć wąwozów, kanionów i głębokich jarów, wyróżniają ten obszar jako unikalny europejski rezerwat flory, roślinności i fauny trzeciorzędu.
htmlText_4D866308_5D7F_2BA9_41D4_A5F19EE5D1D5.html =
MIÓD DJERDAPSKI
Historia miodu z Djerdap i pszczelarstwa na tym terenie jest mierzona tak samo jak historia ludzkiej cywilizacji, a pierwsze pozostałości sięgają czasów Rzymian i cesarza Trajana. I choć na przestrzeni dziejów ludy zamieszkujące te tereny zmieniały się i mieszały, zawsze istniała tradycja pszczelarstwa w pięknym parku przyrody wąwozu Djerdap.
Miód Djerdap jest miodem kwiatowym pozyskiwanym z kwiatów akacji, lipy, roślin leczniczych i owoców. Miód ten pozyskuje się dwa razy w roku, gdy co najmniej 2/3 powierzchni miodowej w ramce jest pokryte w warunkach pszczelarstwa stacjonarnego. Kultura pszczół miodnych, następnie lipy, karmazyny i lipy zielne wysokich łąk.
Barwa miodu Djerdap jest zróżnicowana od bardzo jasnożółtej, poprzez bursztynową z odcieniem pomarańczowym, aż do ciemno bursztynowej. Miód Djerdap jest bardzo zwiewny, a jego zapach jest mało intensywny z wyraźnymi ziołowymi i owocowymi nutami aromatycznymi. Zapach miodu jest bardzo przyjemny, a smak wyrazisty i przyjemny.
Produkowany jest wyłącznie na obszarze Djerdap, który obejmuje również obszar Parku Narodowego Djerdap. Golubaccy pszczelarze zrzeszyli się w stowarzyszeniu pszczelarskim "Golubacki grad", zasłużeni tym, że jeszcze dziś mamy przywilej cieszyć się tym nektarem parku przyrodniczego, który niesie w sobie tradycję naszych początków.
htmlText_4F53F031_5D7D_65FB_41B3_810CE732F5DD.html =
Lepenski Vir
Lepenski Vir reprezentuje pozostałości najstarszej osady w Europie. Pierwsza zorganizowana osada ludzka na otwartym terenie znajdowała się w Djerdap, a powstała osiem tysięcy lat temu. Spokojni "Lepenski" Alas starannie wybrali to miejsce i stworzyli tam kulturę, która trwała przez dwa tysiące lat z rzędu, w okresie 6500-4500 lat p.n.e. Odkrycie stanowiska Lepenski Vir nastąpiło podczas szeroko zakrojonych badań w Djerdap, które zostały przeprowadzone w związku z budową elektrowni wodnej Djerdap I. Po zakończeniu wykopalisk, stanowisko zostało przeniesione w obecne miejsce w celu ochrony przed powodzią spowodowaną przebudową Dunaju. W 2011 roku otwarto nowe centrum dla zwiedzających, które pod swoją kopułą zachowuje pozostałości kultury, która zadziwiła cały świat swoim odkryciem...
htmlText_4FB17D65_5D7D_3F9A_41D6_BDA3F6CFC56A.html =
VIMINACIUM
Obóz wojskowy w Viminacium z pewnością powstał, gdy Imperium Rzymskie rozprzestrzeniło się na Bałkanach, prawdopodobnie w pierwszych dekadach I wieku naszej ery, gdy Rzymianie po raz pierwszy dotarli do Dunaju. Odkrycie celtyckiej nekropolii w miejscu "Pećine" w Viminacium wyraźnie świadczy o jego początkach na terytorium celtyckich Scordisci. Wielkość i znaczenie bazy wynikały z wielu czynników, wśród których z pewnością należy wymienić bogate zaplecze rolnicze w dolinie rzeki Mlavy, gdzie znajduje się Viminacium, oraz jego ważne strategiczne położenie w systemie obronnym północnej granicy Imperium, a także w regionalnych sieciach komunikacyjnych i handlowych.
Istotne było również położenie obozu legionistów, a później miasta, na skrzyżowaniu dróg łączących północną część Półwyspu Bałkańskiego z innymi częściami Imperium we wszystkich kierunkach. Jedna droga prowadziła na południe Półwyspu Bałkańskiego przez Moesia Superior w kierunku Macedonii i Grecji.
Druga droga, zaczynająca się w Panonii, ciągnęła się wzdłuż Dunaju aż do ujścia rzeki do Morza Czarnego. Kolejna droga łączyła Viminacium na północy z rzymską prowincją Dacia przez sąsiedni obóz w Lederata, współczesną miejscowość Ram.
Chociaż podstawową funkcją tych dróg była militarna i strategiczna natura, były one również w ciągłym użyciu przez podróżujących w celach handlowych przez cały okres starożytności i z pewnością przyczyniły się do roli Viminacium jako dobrze prosperującego centrum handlu i produkcji.
znaczeniu Viminacium świadczy również liczba wzmianek o nim w starożytnych źródłach literackich, które pochodzą z okresu od II do IX wieku. Wzmianki znajdują się u Ptolemeusza, Iuluisa Honoriusza w jego Cosmographia oraz w Synecdemusie Hieroklesa. Viminacium pojawia się we wszystkich znanych rzymskich itinerariach: Tabula Peutingeriana, Itinerarium Antonini i Itinerarium Burdigalense.
Wzmianki pojawiają się także u późniejszych pisarzy, Theophylactus Simocatta, Theophanes the Confessor i Anastasius Bibliothecarius.
W źródłach łacińskich, jest czasami określana jako Viminatio, na przykład w Tabula Peutingeriana (217,5); czasami jako Viminacio lub Euminacio, na przykład w Itinerarium Antonini Augusti (133,3); a także jako civitas Viminacio w Itinerarium Burdigalense (564). 006W źródłach greckich Viminacium jest po raz pierwszy wspomniane w Geografii Ptolemeusza (III 9,3), pojawiając się jako Uiminakion. Na mapie Ptolemeusza Viminacium zajmuje poczesne miejsce. Priscus (frag. 2, 280 i 8, 305 et passim.) określa je jako Biminakion, Prokopiusz (De aedif., IV, 5) używa tej samej nazwy, a Teofanes (Chron., 24) nazywa je Bimenakion. W profanicznym rękopisie geograficznym z pierwszej połowy VI wieku, znanym jako Synekdocha Hieroklesa (657,2), Viminacium jest określone jako metropolia Bimenakionu. W Notitia Dignitatum utriusque imperii, która odzwierciedla sytuację na granicy naddunajskiej przed rokiem 376, a dokładniej w czasach Walentyniana I i Walensa, Viminacium jest wymienione jako baza VII Legionu Klaudii (legio VII Claudia). Legion ten posiada praefectus legionis septimae Claudiae, a także cuneus equitum promotorum. Jest to również baza dla floty naddunajskiej z praefectus classis Histicae Viminacio. Zgodnie ze standardową interpretacją historyczną, opartą głównie na tekście Priscusa, Viminacium zginęło w ataku Hunów w 443 roku, co jest również udokumentowane znaleziskami monet. Najbardziej znaną monetą znalezioną z tego okresu jest moneta Teodozjusza II. Później, w IX wieku, prezbiter-kardynał Anastasius Bibliothecarius, w swoim dziele Chronographia Tripartita (23), odnosi się do Viminacium jako Viminacium. 007 W itinerariach, Viminacium zawsze znajduje się na skrzyżowaniu dróg. W Tabula Peutingeriana, Viminacium jest opisane jako miejsce, które ma połączenia we wszystkich kierunkach. Od zachodu prowadzi droga z Sirmium przez Singidunum i Margum, a dalej na wschód i południe. W planach podróży podano, że Viminacium jest oddalone od Margum o 10 mil. Na południe droga prowadziła do Naissus, a pierwszym przystankiem po drodze było Munecipio (Chronogr. Tripartita, 23) lub Municipio (Tab. Peut. i Itin. Ant. 134,1), odległe od Viminacium o 18 milia passuum. Nieco inny obraz przedstawia Itinerarium Burdigalense (564, 10), które wskazuje na mutatio Ad Nonum pomiędzy Viminacium a Municipium. Drogi do Dacji i w dół wzdłuż Dunaju nie rozchodziły się w Viminacium, ale w pewnej odległości na wschód od miasta.
Według Tabula Peutingeriana, droga do Dacji odgałęziała się w odległości 10 miliapassuum od Viminacium przez Lederatę, dalej przechodziła przez Apofl w odległości 12 milia passuum i dalej do Arcidavy na lewym brzegu w odległości 12 milia passuum. Za Lederatę (bizantyjska Litterata) przyjmuje się zwykle dzisiejszy Ram, a po jego drugiej stronie Banatską Palankę, gdzie fortyfikacje zabezpieczały przeprawę przez Dunaj.
htmlText_4FEE9943_5D7D_E79F_41D5_5455C5C68CEC.html =
TWIERDZA RAM
Na terenie gminy Veliko Gradiste znajduje się Twierdza Ram, jeden z kilku najważniejszych zabytków kultury Regionalnego Instytutu Ochrony Zabytków Kultury w Smederevie. Na prawym brzegu Dunaju, na stromym kamiennym klifie, znajdują się mury średniowiecznego miasta Rama. Dziś jest to mała wioska, kiedyś znana jako miasto, nazwana tak na cześć twierdzy o tej samej nazwie, wokół której powstała osada. W historiografii jako pierwsze wspomina się dzielnicę Rama, okręg Rama, księstwo Rama. Istnieją przesłanki, że na tym terenie istniała prehistoryczna osada (z czasów Celtów).
Pewne jest, że w Rama przebywał niesławny wódz Hunów Attyla, bardziej znany pod przydomkiem Bicz Boży.
Źródła historyczne podają, że dzisiejsza forteca jest dziełem Bayezida II. Kroniki odnotowują, że Bayezid II (1430-1512), po śmierci Mehmeda Paszy, przejął władzę i przywrócił Ram i Kulec.
W źródłach tureckich zachował się szczegółowy opis miasta Rama: "Twierdza Rama ma kształt nieregularnego wielokąta z czterema narożnikami i centralną wieżą Donjon. Grube mury o długości ponad 30 m łączące wieże są dobrze zachowane, natomiast wnętrze twierdzy zostało zniszczone w czasie Kočiny Krainy. Na masywnych płótnach ściennych widoczne są przejścia dla strażników. Wieże były przykryte spiczastymi kopułami. "
Po dwóch latach renowacji, twierdza w Rama otworzyła swoje bramy w sierpniu 2019 roku, a przez pierwsze 6 miesięcy nowego życia twierdzy, to piękno miało aż 7000 odwiedzających. Oficjalne otwarcie twierdzy nastąpiło 2 marca, a w uroczystości wzięli udział: Ambasador Turcji, przedstawiciele Tureckiej Agencji Rozwoju TIKA, Premier Serbii Ana Brnabic, Minister Handlu, Turystyki i Telekomunikacji Rasim Ljujic oraz Burmistrz Veliko Gradiste Dragan Milic.
To dobro kultury ma wielorakie znaczenie dla zachowania wątku historycznego i tożsamości kulturowej naszego społeczeństwa.
htmlText_52CCB439_5D7D_6DEB_41D5_7DB2CFD11EF3.html =
KLASZTOR TUMANE
Klasztor Tumane to starożytne sanktuarium, według legendy wzniesione w drugiej połowie XIV wieku, jako uposażenie słynnego serbskiego bohatera Milosa Obilicia. Według legendy, Obilić niechcący, podczas polowania w pobliskich lasach, zranił świętego pustelnika Zosima. Chcąc skatować jego rany, przyniósł go na swój dwór, ale pustelnik odetchnął, mówiąc: "Zostaw mnie tutaj ("tu me mani" - po serbsku), a pozwól mi umrzeć". W skrusze Obilic zabrał się do budowy kościoła. Nie dokończył jej, bo gdy doszedł do dachu, nadszedł list od księcia Lazara, zapraszający go do walki na Kosowym Polu. Pobożni ludzie, po śmierci księcia Lazara I Milosa Obilica na Kosowym Polu, dokończyli budowę klasztoru i nazwali go Tumane. W największym sanktuarium klasztoru przechowywane są relikwie świętego Zosima z Tuman, cudotwórcy z Sinait. Tutaj znajduje się również starożytna rosyjska cudowna ikona Matki Boskiej Kurskiej, przywieziona do Tumania w 1936 roku przez rosyjskich mnichów. W nietkniętym lesie, 800 m od klasztoru, znajduje się anchois Św. Zosimy, autentycznie zachowana z czasów, kiedy w niej mieszkał, a także źródło świętego. Naprzeciwko klasztoru znajduje się unikalna portiernia i małe zoo. Ze względu na cudowne uzdrowienia w klasztorze Tumane, mieszkańcy nazywają to sanktuarium Dżerdap Ostrog. Klasztor Tumane koło Golubca odwiedzają codziennie setki pielgrzymów, wielu z nich szuka tu pociechy, lekarstwa i zbawienia. W kronice klasztoru zapisano wiele przypadków cudownych uzdrowień, które mnisi odnotowują do dziś.
htmlText_5BA9787B_560C_1C8A_41CE_DFBD8569D92C.html =
1335 — 1382
CZAS POWSTANIA I PIERWSI WŁADCY
Nie ma bezpośrednich informacji, kiedy i przez kogo (Węgrów czy Serbów) twierdza została wzniesiona. Źródła pisane wspominają o niej po raz pierwszy w węgierskim dokumencie wydanym w 1337 r., w którym podano, że w 1335 r. szlachcic Nikola Banfi, dla którego sporządzono dokument, przebywał w Golubacu, w twierdzy mieszczącej węgierski garnizon. Nie ma wątpliwości, że miasto powstało jeszcze wcześniej, nie wiadomo jednak, czy przed, czy w trakcie działań wojennych między Węgrami a Serbią, które wybuchły po śmierci króla Dragutina, kiedy to po raz pierwszy wspomniano o fortyfikacji Golubca. Według przekazów historycznych, status Golubca pozostał niezmieniony aż do upadku Imperium Serbskiego, a fort pozostał w rękach Węgrów.
htmlText_5CA093F5_47BC_F820_41D0_9EF10A4C0CB2.html =
JAN I
Szapolyai (I) János (znany jako Jan Zápolya). Jan, jeden z najbogatszych magnatów węgierskich, wybrany został królem Węgier przez grupę magnatów po klęsce w bitwie pod Mohaczem w 1526.(W ten sposób rozpoczęła się na Węgrzech tragiczna wojna domowa trwająca przez dekady). W małżeństwie urodziło się jedno dziecko Jan Zygmunt. Po przedwczesnej śmierci Jana (1540) Izabela rządziła Księstwem Siedmiogrodu w imieniu swego syna, przy wsparciu sułtana tureckiego aż do swojej śmierci w 1559.
htmlText_5CA1B0DA_47BB_3863_41AB_AE4A7349A3FF.html =
KINGA (KUNIGUNDA)
(1224-1292)
Pierwsze dziecko króla Węgier Beli IV i królowej Marii, siostra Małgorzaty i Jolanty.
We wczesnym wieku zaręczona była z polskim księciem Bolesławem V, którego poślubiła w 1239 w wieku 15 lat. Po złożeniu ślubów czystości (pomimo pozostawania w małżeństwie) Bolesław także złożył ślub czystości dozgonnej.
W czasie najazdu Tatarów Kinga przekazała cały swój majątek na pokrycie kosztów obrony. Gdy jej ofiara nie pomogła, para królewska uciekła najpierw do Podolina, a potem do zamku w Chorądzinie aby schronić się przed wojskami najeźdźców.
Po inwazji tatarskiej Kinga wróciła na Węgry w 1249 i przy pomocy górników podarowanych jej przez swego ojca otworzyła kopalnię soli w Bochni (obecnie Wieliczka) w 1215 roku.
W ciągu swego życia Kinga założyła kilka klasztorów, szpitali i kościołów. Wspierała także proces beatyfikacji Świętego Stanisława (obecnie, który zakończył się w 1253.
Po śmierci swego męża w 1279 zamieszkała jako klaryska w klasztorze, który ufundowała w Starym Sączu (Ószandec), gdzie żyła aż do śmierci.
Została kanonizowana przez papieża Jana Pawła II w 1999. Jej święto obchodzone jest każdego roku dnia 24 lipca.
htmlText_5CA2F0D8_47BB_386F_41C7_31DDAED557AE.html =
BOLESŁAW V
W 1239 r. Bolesław V (Bolesław V Wstydliwy, 1226-1279), wówczas 13-letni, poślubił 15-letnią księżniczkę węgierską Kingę (1224-1292), córkę króla Węgier Béli IV. Zaręczyli się już wcześniej, w dzieciństwie. W tym samym czasie książę kujawski Bolesław (Jámbor) poślubił siostrę Kingi, błogosławioną Jolanę. Po śmierci męża w 1279 r. Kinga przeniosła się do założonego przez siebie klasztoru w Ószandec i żyła tam jako opatka aż do śmierci.
htmlText_5CA7A3F0_47BC_F820_41C0_F288E9014548.html =
WŁADYSŁAW II JAGIELLOŃCZYK
W języku polskim: Władysław II Jagiellończyk, w czeskim: Vladislav II Jagellonský - (1456-1516), król Czech od 1471, król Węgier od 1490 aż do śmierci. Był on pierworodnym synem polskiego króla Kazimierza IV i jego żony królowej Elżbiety z domu Habsburg, księżniczki królewskiej Węgier. Został wybrany przez zgromadzenie szlachty królem Węgier w 1490.
htmlText_5CBD2AA5_47BB_2821_41B3_48F6531A99C9.html =
BOLESŁAW I CHROBRY
(Bolesłav Chrobry, (w języku polskim: Bolesław I Chrobry [lub Wielki]), poprzednio Bolesław (967 - 17 czerwiec 1025). Jego pierwszą żoną była Judyta, córka węgierskiego wielkiego księcia Gejzy (945 - 997; pan. 972 - 997). Była także siostrą Świętego Stefana.
Małżeństwo ich trwało od 969 do 988. Z małżeństwa pochodził książę Bezprym (968-1032), który uciekł na ziemie węgierskie, gdzie jego wuj król Stefan I darował mu posiadłość w rejonie Pogórza Balatonu. Według legendy, miasto Veszprém było nazwane jego imieniem. Później Bolesław oddalił Judytę i wyszła ona za mąż za następcę tronu bułgarskiego Radomira. Judyta zmarła około roku 1030.
htmlText_5CBE1AA2_47BB_2823_41C4_CB4417BC61FE.html =
PÁL KINIZSI
(1432 - 1494) Generał szlachetnie urodzony, prowadził walki przez całe swoje życie w regionach południowych. Był poprzednio hrabią okręgu Máramaros i kasztelanem Temesváru (Timisoara). W 1479 król Maciej powierzył mu obronę terenów południowych. W tym samym roku Pál Kinizsi z sukcesem bronił zamek Galambóc podczas oblężenia, jednakże zamek wkrótce potem ponownie dostał się w ręce Osmanów. w 1480 pokonał armię Osmanów pod Szendrő (w języku serbskim: Смедерево / Smederevo). W 1481 podczas innej wyprawy serbskiej zaatakowana została także twierdza Galambóc.
W ciągu swojego życia poprowadził kilka kampanii wojennych w rządzonej przez Osmanów Serbii. Ponieważ populacja południowych Węgier została poważnie uszczuplona przez najazdy osmańskie, Kinizsi masowo sprowadzał Serbów na Węgry podczas swych wypraw. Przesiedlił ich na tereny zniszczone przez te walki i zatrudnił w służbie wojskowej.
W 1494 r. uratował Nándorfehérvár przed zdradą: rozstrzelał żołnierzy-zdrajców, którzy za pieniądze chcieli oddać twierdzę wojskom osmańskim.
Najeżdżał także Serbię i Bułgarię, a ostatecznie stracił życie po najeździe w okolicach Szendrő / Smederevo w Serbii.
htmlText_5CBEFB88_47BB_28E0_41C4_3CC1E61AFBD3.html =
JADWIGA
St Hedvig, Hedvig of Anjou (also known as Hedvig of Hungary or Hedvig of Poland, w języku polskim: Jadwiga Andegaweńska, w języku litewskim: Jadvyga de Anjou; (1374-1399).
Najmłodsza córka króla węgierskiego Ludwika i królowej Elżbiety Kotromanić, została królową Polski 3 lata po śmierci jej ojca w 1382 i pozostała na tronie aż do swojej śmierci.
Jadwiga była zaręczona z księciem Wilhelmem Habsburgiem kiedy miała tylko 4 lata. Małżeństwo to spotkało się jednak ze sprzeciwem polskiej szlachty, dlatego w 1385 r. Władysław Jagiełło jako "prawowity" pretendent do polskiego tronu, "ogłosił" swoją propozycję małżeństwa. Ponieważ w chwili koronacji Jadwiga była jeszcze niepełnoletnia, polscy panowie zobowiązali królową-dziecko, by wzięła go za męża.
Jagiełło był wielkim księciem litewskim, później królem Polski (1386). Gdy Papież uznał poprzednie małżeństwo (zaręczyny) Jadwigi za nieważne, nie było już przeszkód do zawarcia nowego związku.
Jedynym dzieckiem Jadwigi i Władysława była Elżbieta. Jadwiga zmarła z powodu gorączki połogowej kilka dni po urodzeniu dziecka (W wyniku jej śmierci wymarł także ród Arpadów w linii żeńskiej).
Jadwiga prowadziła bardzo religijne życie: założyła kolegium dla litewskich teologów w Pradze, nowicjat w Krakowie i szpital w Bieczu.
Jej motto: "Nawet jeśli oddaliśmy ich dobra, kto odda ich łzy?".
Była orędowniczką nawracania Litwinów na chrześcijaństwo.
Została kanonizowana przez św. Jana Pawła II w 1997 r. i od tego czasu jest czczona jako św. Jadwiga, 18 lipca.
Święta Jadwiga, Jadwiga Andegaweńska (znana również jako Jadwiga Węgierska lub Jadwiga Polska, pol: Jadwiga Andegaweńska, litewska: Jadwinga de Anjou; (1374-1399).
htmlText_5CBFAB84_47BB_28E0_41CF_ACC8E904A215.html =
KAZIMIERZ III
Kazimierz Wielki (pan. 1333-1370) król Polski. W 1335, podczas zjazdu królów w Wyszehradzie (Karol I/ Karol Robert, król Węgier, Jan, król Czech i Kazimierz III, król Polski), królowie Węgier i Czech działający jako sąd arbitrażowy w sporze pomiędzy Polską i Zakonem Krzyżackim przyznali Polsce Kujawy i inne terytoria, a Zakon miał zatrzymać Pomorze. Decyzja została zaakceptowana przez Kazimierza.
W 1339 Karol Robert podpisał układ w sprawie sukcesji z polskim królem Kazimierzem III na wypadek gdyby Kazimierz zmarł nie pozostawiając potomka płci męskiej. W tym przypadku następcą polskiego tronu byłby jeden z synów Karola. Układ ten stał się podstawą późniejszej unii polsko-węgierskiej.
htmlText_5D1250BB_47A5_7820_41D1_45B88167AEE6.html =
GRZEGORZ BRANKOWICZ
(w języku serbskim: деспот Ђурађ Бранковић, w języku węgierskim: Brankovics György), (1377? - 24 grudzień 1456). Księże serbski od 1427, nosił tytuł despoty od 1429 do swojej śmierci. Zgodnie z traktatem Tata (1426) i w obliczu inwazji Imperium Osmańskiego, Đurađ uznał władzę króla Zygmunta i zwrócił mu Belgrad/Nándorfehérvár w 1427. W zamian za liczne posiadłości, które nabył na Węgrzech, despota Đurađ
zmuszony był wystawić około 8000 żołnierzy lekkiej kawalerii serbskiej w czasie węgierskim wypraw przeciwko Osmańczykom. Serbski despota jednakże musiał być wasalem jednocześnie sułtana jak i króla węgierskiego. Sułtan Murad okupował Serbię w 1439 i Đurađ uciekł na Węgry gdzie wdał się w walkę o władzę po śmierci króla Alberta. Po pojednaniu z królem Władysławem I, Đurađ zdołał tymczasowo odnowić swoje państwo w 1444 r. z pomocą Węgrów. Chociaż despota Đurađ kontynuował politykę podwójnego wasalstwa, został zmuszony do uwzględniania przede wszystkim interesów Osmanów. To (i spory o jego węgierskie posiadłości)doprowadziło despotę do konfliktu z Janem Hunyadi. W 1448 armia despoty Đurađa nie brała udziału w drugiej bitwie pod Kosowem przegranej przez armię węgierską. Po bitwie Jan Hunyadi został pojmany jako jeniec w Smederevo. W wyniku negocjacji politycznych, które dotyczyły zwrotu niektórych posiadłości węgierskich rodzinie Brankowiczów, Jan Hunyadi został uwolniony, a jego syna Macieja zaręczono z wnuczką despoty Đurađa, Erzsébet Cillei.
Ale konflikt trwał nadal i János Hunyadi i Mihály Szilágyi rozpoczęli kilka kampanii przeciwko Despotowi Đurađowi, atakując jego urzędników i zajmując jego posiadłości na Węgrzech w latach 1451-1455. Po wielokrotnych najazdach, wzajemnych zdradach i zasadzkach, pod koniec 1455 roku szlachta pro-Szilágyi zasadziła się na Brankovića, zraniła go i aresztowała. Stary despota został uwolniony po zapłaceniu okupu i przekazaniu części swoich posiadłości Hunyadiemu, a dwaj rywale współpracowali podczas osmańskiego oblężenia Belgradu w 1456 roku. Obaj jednak zginęli przed końcem tego samego roku.
htmlText_5D1390BE_47A5_7820_41B8_DAD19AB2DBEB.html =
HUNYADI MÁCIEJ
(Cluj Napoca, 23 luty 1443 - Wiedeń, 6 kwiecień 1490), znany jako król Maciej. Król Węgier i Chorwacji od 1458, król Czech od 1469, i arcyksiąże Austrii od 1486 do swojej śmierci. Trudno jest podsumować jego politykę prowadzoną na Bałkanach. Być może najlepszym podsumowanie jest to, że uznał on, iż same Węgry nie są równym przeciwnikiem Imperium Osmańskiego rozrastającym się na Bałkanach. Dlatego wykorzystywał każdą okazję, by poszerzyć swoją władzę. Uzyskując tytuł cesarza rzymsko-niemieckiego, stworzył potężną unię/ligę środkowoeuropejską ze wspólną armią zdolną do powstrzymania postępów armii osmańskiej w kierunku Europy Środkowej. Aby osiągnąć ten cel, był nawet zdecydowany zezwolić armiom osmańskim na przejście przez terytorium Królestwa Węgier. W czasie uważanym za okres tymczasowego pokoju, w zamian za pozostawienie nietkniętych terytoriów węgierskich, siły osmańskie mogły przechodzić przez te terytoria w sytuacji gdy chciały najechać południową Austrię. Chociaż taka polityka wydaje się być dużym ustępstwem, to trzeba podkreślić, że król podjął liczne wyprawy na tereny południowe, aby odeprzeć lokalne najazdy Osmanów. W ten sposób mógł zabezpieczyć południowe granice niezależnego państwa węgierskiego przeciwko rosnącemu w siłę Imperium Osmańskiemu.
Częścią jego strategii obrony granic było nieudane oblężenie Golambca w 1458 roku. W 1476, 1480 i 1481 r. Węgrzy rozpoczęli ataki w północnej Serbii. Dopiero w kampanii 1481 roku, prowadzonej przez Kinizsiego, Golubac/Galambóc został wymieniony jako teren działań wojennych, kiedy to Jovan Jakšić, jeden z węgierskich kapitanów serbskiego pochodzenia, dekapituje osmańskiego dowódcę Golubaca przed bramą zamku.
htmlText_5D24A7E6_47A5_3823_41C6_EE17B6B4AFCB.html =
STEPHEN LAZAREWICZ
(w języku serbskim: Стефан Лазаревић, in Hungarian: Lazarevics István, ok. 1375 - 19 lipca 1427; serbski książę od 1389, tytuł despoty nosił od 1402 do śmierci). Stefan był następcą księcia Lazara, który zginął w bitwie pod Kosowem (1389).Musiał pogodzić się z dominacją Imperium Otomańskiego i jako wasal sułtana brał udział w walkach z Węgrami w ostatniej dekadzie XIV wieku. Gdy presja Osmanów osłabła po bitwie pod Ankarą (1402), Stefan zawarł przymierze z Węgrami i został wasalem króla Zygmunta w 1403/1404. Zygmunt podarował mu pozostałą część banatu Mačva/Macsó oraz Belgrad w zamian za wsparcie wojskowe w walce przeciwko Osmanom. W 1408, Król Zygmunt nadał Stefanowi Lazarewiczowi Order Smoka. W 1411 r. despota Stefan odnowił w Budzie stosunek wasalny wobec króla węgierskiego. W zamian król Zygmunt zobowiązał się do obrony serbskiego władcy oraz Serbii przed Osmanami. Król węgierski kilkakrotnie udzielał despocie Stefanowi pomocy wojskowej. Despota otrzymał szereg posiadłości na terenie Węgier (Szatmár, Németi, Nagybánya, Felsőbánya, Munkács, miasta Debreczyn i Böszörmény, a także posiadłości na południu Węgier).
W 1426 r. Zygmunt i Stefan Lazarević zawarli traktat w Tata. Zgodnie z traktatem, ponieważ despota Stefan nie miał męskiego potomka, po jego śmierci władcą Serbii miał zostać jego bratanek Đurađ Branković. Odziedziczyłby on również posiadłości Stefana na Węgrzech jako wasal korony węgierskiej. Z drugiej strony, zamki i posiadłości Nándorfehérvár/Belgrad, Galambóc/Golubac i Macsó/Mačva przeszłyby na Węgry. Stephen Lazarević zmarł w następnym roku po zawarciu traktatu, podczas osmańskiej ofensywy przeciwko Serbii w 1427 roku. Traktat został zrealizowany częściowo, ponieważ król Zygmunt, który wysłał do Đurađa Brankovića pomoc wojskową przeciwko Osmanom, zdołał przejąć tylko Belgrad. Zamek Golubac/Galambóc został przekazany przez jego komendanta Osmanom, a nie królowi Zygmuntowi.
htmlText_5D25C7E8_47A5_382F_41AA_6D5D74F71F29.html =
PIOTR PERENYI
(? - czerwiec 1423) Członek magnackiej rodziny Perényi. W ciągu swego życia był księciem Székely, Ungh, Zemplén, Maramures, Satu Mare, Ugocsa, Abaúj, Bereg; w 1397 i 1400-1401 był banem Macho i kasztelanem Sarov (1404-1412). Wymieniany jest także jako władca zamku i kasztelan Spiszu (Spiš) (1402-1404). Od 1415 aż do swojej śmierci służył jako sędzia królewski.
W 1387 r., kiedy król węgierski Zygmunt wyruszył, aby złamać krucjatę Jánosa Horváti i Jánosa Palisnai z Vrany, Perényi wziął udział w oblężeniu zamku Gomnec. Podczas walk został ciężko ranny: złamano mu żebra i półżywego wyciągnięto z pola bitwy.
Jesienią 1389 r. wziął udział w kampanii króla Zygmunta na południu Węgier, a za wybitne zasługi w odbiciu kilku zamków otrzymał dobra w hrabstwie Valkó.
W 1390 r. odznaczył się podczas oblężenia Galambóc przez króla Zygmunta. Wojskom węgierskim nie udało się odzyskać twierdzy, a sam Perényi został ciężko ranny w głowę: strzała przeszyła jego szyję przez lewe ucho.
Przeżył to jednak i służył królestwu węgierskiemu przez ponad 33 lata, najpierw na terenie Siedmiogrodu, a następnie w kampaniach zachodnioeuropejskich.
Później walczył w Królestwie Węgierskim, ale u schyłku życia ponownie został wezwany do pełnienia licznych misji zagranicznych, od Paryża po Londyn.
Zmarł w czerwcu 1423 roku.
htmlText_5D5ADE3C_47BD_2820_41CF_BF44319EB987.html =
STEFAN BATORY
Książę Siedmiogrodu (1571-1586), król Polski (1576-1586) i wielki książę litewski (1576-1586). Stefan Batory, książę Siedmiogrodu, zastał wybrany królem Polski w 1576. Warunkiem było małżeństwo z Anną Jagiellonką należącą do rodziny królewskiej, która była starsza od niego o dziesięć lat. Nawet po swoim wyborze na króla Polski Stefan Batory nie zrzekł się swego tronu w Siedmiogrodzie i praktycznie ustanowił unię Polski z Siedmiogrodem. Przez cale życie dążył do sojuszu wielkich potęg w Europie Środkowej, aby wyprzeć Turków z tego regionu. Nie miał dzieci. Po niespodziewanej śmierci (1586) pochowany został w katedrze krakowskiej.
htmlText_5D5B9E3F_47BD_2820_41C6_4AAD599B4DB5.html =
JERZY II RAKOCZY
(1648-1660), książę Siedmiogrodu. W ramach pozornie nieprzemyślanego manewru politycznego książę zaangażował się w "wojny północne". walkę o władzę polityczną, która w sposób istotny wpłynęła na stosunki polityczne w Europie w XVII wieku. Ignorując protesty Porty Osmańskiej, rozpoczął atak na Polskę i zdobył m.in. Sandomierz. Po osiągnięciu lokalnych zwycięstw opuszczony przez swoich szwedzkich sojuszników i zdewastowaniu Siedmiogrodu przez wojska polskie i wołowskie, porzucił armię i wrócił do Siedmiogrodu. Jego żołnierze dostali się do niewoli, a on sam uwikłał się w wojnę domową w Siedmiogrodzie. Zmarł od ran głowy w jednej z bitew wojny domowej, w bitwie pod Szászfenes.
htmlText_5DF04623_47A5_3820_4190_88E57E09DB80.html =
STEPHEN DRAGUTIN
(w języku serbskim: Стефан Драгутин), starszy syn króla Urosza I, żył ok. 1250-1316. Był królem Serbii od 1276 do 1282 oraz "królem Sremu” od 1282 aż do swojej śmierci. Około 1270 Dragutin pojął za żonę Katarzynę, jedną z córek króla węgierskiego Stefana V (pan. 1270-1272) w ramach węgiersko-serbskiego porozumienia pokojowego po wojnie w 1268. Z pomocą Węgrów zrzucił z tronu swego ojca i stał się królem Serbii w 1276. Z powodu ciężkiej kontuzji nogi musiał w 1282 przekazać tron swemu młodszemu bratu Uroszowi II Milutinowi. Po ustąpieniu z tronu zachował tytuł królewski i północną część państwa serbskiego. W 1284 Dragutin otrzymał od swego szwagra króla Władysława IV rejon Mačva/Macsó z Belgradem/ Nándorfehérvár w północnej Serbii, a także rejony Usora/Ózora i Soli/Só w Bośni. Ponieważ rejon Mačva uważany był także za część Sremu/Syrmia/Szerém, Dragutin nazywany był nieoficjalnie "królem Sremu". Król Andrzej III wspierał Dragutina wojskiem przeciwko jego wrogom, takim jak możnowładcy z Kučevo/Kucsó(Kuczewo) i Braničevo/Barancs(Braniczewo) w 1291/1292. Powyższe ziemie wzdłuż Dunaju zostały przyłączone do państwa Dragutina. Jego stosunki z Karolem I Andegaweńskim charakteryzowały się okresami walk i współpracy. Po śmierci Dragutina Karol I wspierał jego syna Władysława II przeciwko królowi Milutinowi, co w rezultacie doprowadziło do otwartej wojny w 1319.
htmlText_5DF70626_47A5_3820_418B_7DBAF13077EE.html =
KAROL I
Znany bardziej jako Karol Robert(pan. 1308-1342). Król Węgier. Jego polityka na Bałkanach doprowadziła do napiętych stosunków z księciem Serbii, co w rezultacie zakończyło się otwartą wojną w 1319. Te polityczne i wojskowe wydarzenia prowadzone z różnym powodzeniem zakończyły się w końcu serbskim zwycięstwem. Zarówno Kučevo/Kucsó, Braničevo/Barancs oraz większa część rejonu Mačva/Macsó dostały się w serbskie ręce, aby później ponownie zostać odbite przez Ludwika Wielkiego.
W trakcie tych wojen wojska węgierskie zdobyły również twierdzę Galambóc/Golubac w 1334 r., o której po raz pierwszy wspomniano przy tej okazji.
htmlText_613FCE20_4A05_BBF9_41A2_022912C78AA2.html =
GALL ANONIM
ok.1065 – ok. 1116
Kronikarz o nieznanej tożsamości, piszący po łacinie. Pierwszy znany kronikarz piszący o Polsce, autor pierwszej tzw. Kroniki polskiej.
Podobnie jak w przypadku węgierskiego Anonima, jego tożsamość nie jest znana. Mówi o sobie tylko tyle, że spotkał polskiego króla podczas pobytu (studiów?) na Węgrzech i podążył za nim do Polski.
Jego nazwisko jest niepewnego pochodzenia: niektórzy uważają, że przymiotnik 'Gall' jest słowem francuskim, może włoskim- inni zaś sądzą, że odnosi się on do miejsca jego pierwszych studiów i że mógł pochodzić z Dalmacji, Flandrii, Niemiec lub być pochodzenia węgiersko-słowiańskiego.
Mógł być mnichem benedyktyńskim, którego Bolesław spotkał w Opactwie Św. Edwarda w Somogyvár.
Kronikę opartą na opowieściach w niej zawartych napisał prawdopodobnie w latach 1112- 1116.
Nic nie wiadomo jak spędził pozostałą część swego życia, jaki był jego los i okoliczności śmierci.
htmlText_6CD952A6_6204_0A9A_41C2_E3327561208A.html =
W 1239
13-letni książę Bolesław V Wstydliwy poślubił 15-letnią księżniczkę węgierską Kingę /Kunigundę, córkę króla Béli IV, z którą był zaręczony we wczesnym dzieciństwie. W tym samym czasie Bolesław Pobożny, książę kujawski, poślubił siostrę Kingi, błogosławioną Jolanę.
htmlText_6D38D825_6204_059E_41BA_405D885FD9C3.html =
1242
Zamek Komárom/Komarno skutecznie oparł się atakowi tatarskiemu. Z listu króla Béli IV, wysłanego do papieża, wiemy, że oprócz Fehérvár, Esztergom, Veszprém, Tihany, Győr, Pannonhalma, Moson, Sopron, Vasvár, Zala, Lockenhaus/Léka, Bratislava/Pozsony, Nitra/Nyitra, Fiľakovo/Fülek i Abaújvár, również ten zamek był w rękach Węgrów 2 lutego 1242 roku.
htmlText_6D3ED616_620C_0DBA_41CA_186FD4F5EB4B.html =
ZIMA 1241-42
Po zwycięskiej bitwie pod Muhi i zdobyciu Budy, armia mongolsko-tatarska wyruszyła na podbój regionu Transdanubii. Do Esztergom podeszli od północy, od lewego brzegu Dunaju. Po tym jak wojska węgierskie uległy tatarskiej warstwie, wojska mongolskie przekroczyły rzekę i po zablokowaniu miasta rozpoczęły jego oblężenie. Mieszkańcy bronili się bezskutecznie, Tatarzy przedarli się przez fosę i mury miejskie. Gdy mieszkańcy zakopywali swoje skarby i zabijali zwierzęta, napastnicy również nie okazali litości: wymordowali wszystkich oprócz kilku niewolników. Ale nie udało im się zająć zamku. Pod wodzą hiszpańskiego sołtysa zamku (várispán) Simeona bohatersko odpierali ataki, a wojska mongolskie nie były w stanie go zdobyć.
htmlText_6D92D150_6204_07B6_41D5_FA531C6E6DAC.html =
1270
In this year, King István V went to Kraków in person, where he entered into a defensive and offensive alliance with Duke Bolesław
htmlText_6F623F23_60BF_1B93_41D2_7EE0C2F78248.html =
XIII WIEK
Data budowy zamku jest nieznana, podobnie jak nazwisko lub pochodzenie jego budowniczego. Różne stylistyczne analizy sugerują, że zamek mógł być zbudowany przez serbskiego szlachcica, ale data budowy pozostaje nieokreślona. Niektórzy uważają, że budowa rozpoczęła się pod koniec XIII wieku, inni sądzą, że rdzeń zamku został ukończony dopiero na początku XIV wieku.
htmlText_70046DD3_621C_3EBA_41B2_C6E13AE18E38.html =
1390
(Według innych źródeł w 1391 r.) wojska osmańskie pod wodzą sułtana Bajazeda I (Bajazida) po raz pierwszy obległy zamek i skutecznie go zdobyły.
Król Zygmunt osobiście oblegał Golubac/Galambóc jesienią 1390 roku po zdobyciu go przez Turków, ale jego armia (w której wyróżniał się PerényiPéter) nie zdołała odzyskać zamku.
htmlText_7029FB1E_620D_FBAA_41A7_636CF7AFE9AD.html =
1335
Na pierwszym Zjeździe Wyszehradzkim spotkali się król Węgier Károly I (Károly Róbert), król Czech Jan Luksemburski (Luksemburg) i król Polski Kazimierz III Wielki. Podczas tego spotkania król Jan Luksemburski zrzekł się m.in. pretensji do tronu polskiego. Królowie węgierscy i czescy, jako arbitrzy w sporze między Polską a Zakonem Krzyżackim, przyznali Kujawy i inne terytoria królowi polskiemu, a Pomorze Krzyżakom. Wytyczono nowy szlak handlowy między Królestwem Czeskim a Węgrami, omijający Wiedeń.
htmlText_703A5B8E_620C_1AAA_41D7_E8521F4EA2BE.html =
1339
Król Károly I (Károly Róbert) podpisał z królem Polski Kazimierzem III Wielkim traktat o dziedziczeniu, na wypadek gdyby król polski zmarł bez syna jako spadkobiercy. W takim przypadku król Károly I (Károly Róbert) uczyniłby jednego ze swoich synów następcą polskiego tronu.
htmlText_703D2CBC_6204_1EEE_41D0_DD46B46D4C1C.html =
1241
Najazd mongolski na Polskę. 18 marca pod Chmielnikiem Tatarzy zadali ciężką klęskę rycerstwu krakowskiemu i sandomierskiemu. Wojsko polskie zostało praktycznie unicestwione, obaj wodzowie zginęli, a miasto padło łupem Tatarów. W bitwie pod Legnicą, 9 kwietnia 1241 r., katastrofalną klęskę poniosła również armia odsieczowa, w skład której wchodzili m.in. rycerze zakonu krzyżackiego, joannici i templariusze. Nie było nikogo, kto mógłby przeciwstawić się armii mongolskiej. Jednak już w następnym roku wojska mongolskie wycofały się także z Polski.
htmlText_70455447_651E_1110_41D5_8F5D5CFF3D44.html =
1683
Po udanej bitwie pod Wiedniem i bitwie pod Tatrami, wzmocnione wojska chrześcijańskie obległy zamek Esztergom i zdobyły go po zaledwie 9 dniach oblężenia.
htmlText_704F98A8_620C_0696_41CE_E28BD9ECC6D0.html =
1386
W tym roku odbył się ślub Jadwigi z Jagiełłą. Młoda królowa Jadwiga z dynastii Andegawenów, królowa Polaków, w ciągu swego krótkiego życia położyła wielkie zasługi w nawracaniu Litwinów na chrześcijaństwo i przyczyniła się do rozwoju Uniwersytetu Krakowskiego (kanonizowana przez św. Jana Pawła II w 1997 r.).
htmlText_70504928_6204_0795_41B4_465F3C6A12E0.html =
1351
Miasto odwiedził król Węgier Lajos I (Wielki).
htmlText_7051A928_6204_0795_41BA_8DBE08A7861E.html =
1305
W 1305 r., podczas kampanii rozpoczętej w 1304 r., Władysław I Łokietek (przyszły król Polski) z pomocą węgierską zajął Małopolskę, w tym Sandomierz.
htmlText_70549918_6204_07B6_41A7_FD69AFE6ED48.html =
1335
Kongres Wyszehradzki. Spotkanie to miało fundamentalne znaczenie dla zmieniających się stosunków gospodarczych między Królestwem Węgierskim, Czeskim i Polskim. Wytyczono nowe szlaki handlowe, które miały ułatwić rozwój gospodarczy południowej Polski.
htmlText_705998CA_620C_06AA_41AE_0C444FF3FC10.html =
1384
Polacy wybrali na królową Jadwigę, młodszą córkę króla Węgier Lajosa I (Wielkiego), która w latach 1384-1399 panowała jako Jadwiga Andegaweńska. Córka króla Lajosa I była jeszcze niepełnoletnia, więc panowie polscy zobowiązali królową-dziecko do poślubienia wielkiego księcia litewskiego Jagiełły (Władysława II Jagiełły).
htmlText_705DA546_621C_0F9A_41D6_10A353C34CA4.html =
1387
Palatyn István Lackfi zajął zamek.
htmlText_706D2305_6536_1710_41BD_A71C50EFF50B.html =
1657
Książę Transylwanii, György Rákóczi II przystąpił do tzw. wojny północnej. Nie zważając na sprzeciw Wysokości Porty, zaatakował Polskę i m.in. zdobył Sandomierz. Większość budynków, które jeszcze pozostały nietknięte po zniszczeniach z poprzedniego roku (1656), padła ofiarą pożaru. Co gorsza, miasto nawiedziła zaraza, która zabiła znaczną część ludności. Pozostali mieszkańcy zostali trwale zubożeni, przez co odbudowa miasta była znacznie opóźniona.
htmlText_707A5789_650A_1F13_41C4_F0696C0BAC61.html =
1683
Silna armia polska pod wodzą polskiego króla Jana III Sobieskiego (1674-1696) przybyła do Kotliny Karpackiej i odegrała znaczącą rolę w wojnie w 1683 roku. Najpierw pomógł wojskom cesarskim w odsieczy Wiednia, a następnie odegrał decydującą rolę w bitwie pod Szturowem/Parkanami, pokonując ponownie główną armię Osmanów. Ze względu na polityczne i osobiste konflikty z dowódcami cesarskimi nie wziął bezpośredniego udziału w oblężeniu Esztergomu, ale wrócił do domu z niechęcią.
htmlText_708052DB_621C_0AAA_41CD_0ECC0066FBDD.html =
WCZESNY XIV WIEK
Za panowania króla Károly'ego I (Károly Róbert) stosunki między Węgrami a Serbami stały się bardziej napięte.
htmlText_708521CF_621C_06AA_41CB_353C55D5B9E9.html =
1387
Serbski książę Lazar Hrebeljanović oblegał twierdze i ją odzyskał.
htmlText_70914930_6536_F371_41CC_9CEC19335756.html =
1680S
Polska bierze czynny udział w wyzwalaniu Węgier z rąk Osmanów. W ramach tej akcji Polska z jednej strony otworzyła nowy front przeciwko Osmanom, a z drugiej strony odegrała kluczową rolę w wyzwoleniu Wiednia i ponownym zajęciu Esztergomu.
htmlText_7091E9FA_650A_72F1_41C3_C5BDD07D688D.html =
1604
Miasto ponownie spłonęło w wyniku konfliktu między komendantem zamku, Molartem, który był lojalny wobec domu Habsburgów, a mieszkańcami, którzy poparli Istvána Bocskai.
htmlText_70A202FB_621C_0A6A_41CF_A63EA8DA7A9B.html =
1315
Król Károly I (Károly Róbert) podarował miasto arcybiskupstwu Esztergom, ale pozostało ono pod kontrolą Máté Csáka.
htmlText_70A41BCC_6207_FAAE_41AF_287F9EEA29F5.html =
1389
Bitwa pod Kosowem/Rigómező. Armia serbska została pokonana, książę Lazar Hrebeljanović zginął, a jego następcy zostali zmuszeni do zaakceptowania najwyższej władzy sułtana Bajazida I.
htmlText_70AB3D95_6204_1EBE_41CC_9108B6DC3348.html =
1300
Miasto i Wzgórze Zamkowe było okupowane przez króla Andrása III.
htmlText_70AE9551_651E_7333_41D8_4E667760BF78.html =
1685
Kiedy armia chrześcijańska była zajęta oblężeniem zamku Nové Zámky/Érsekújvár, Serdar Seytan İbrahim zamierzał wyzwolić osmańską twierdzę Nové Zámky/Érsekújvár atakując zamek Esztergom, który był w rękach chrześcijan, a tym samym odciągnąć główne siły cesarskie od oblężenia twierdzy Highland. Dlatego na początku sierpnia zaczął oblegać zamek Esztergom, ale w bitwie pod Tátem 16 sierpnia poniósł miażdżącą klęskę. Nie udało mu się zdobyć Esztergomu, a w ręce chrześcijańskie wpadły nawet Nové Zámky/Érsekújvár.
htmlText_70B00651_621C_0DB6_41C0_0423A3A1221A.html =
1307
Máté Csák zajął zamek po mistrzowsku, innymi słowy oblężeniem.
htmlText_70BBD4FB_6204_0E6B_41C0_FA542CE2C23D.html =
1390
Wojska osmańskie pojawiają się na brzegu Dunaju i zaczynają "testować" węgierski system zamków granicznych. Wojska sułtana Bajazeda I (Bajazida) zajęły Golubac/Galambóc.
htmlText_70CC338C_6260_DCF0_41CA_29962320929E.html =


htmlText_70CC6729_650A_3F13_41CE_EF0EF5118439.html =
1690S
Po wojnach wyzwoleńczych przeciwko Osmanom, na opustoszałych terenach rozpoczęło się nowe osadnictwo na dużą skalę, a ludność serbska, która była lojalna i wspierała pokonane i wycofujące się wojska cesarskie, uciekła na ziemie Królestwa Węgierskiego. Według współczesnych, coś między 40.000 a 50.000 Serbów przeniosło się.
htmlText_70CC86C8_650A_1110_41C1_700052DB3E9A.html =
1620
Ponowne konflikty. Dowódca na zamku Johannes Dittrich Reiffenberg, który był lojalny wobec Habsburgów, sprzeciwił się mieszkańcom, którzy byli po stronie Gábora Bethlena, w wyniku czego miasto ponownie spłonęło.
htmlText_70D2508C_6204_06AD_41AB_2AA45A11856F.html =
1334
Kolejna kampania króla Károly'ego I (Károly Róbert). Zajął m.in. zamek Golubac/Galambóc.
htmlText_712989AA_6204_0695_41C6_DB940BE99AC0.html =
1319
Wybucha wojna serbsko-węgierska. Beograd/Nándorfehérvár/Belgrad i Banat Mačva/Macsó ponownie dostają się w ręce węgierskiego władcy.
htmlText_71321898_620C_06B6_418C_F7ED97FEF5E6.html =
1270
W tym też roku król Istvan V udał się osobiście do Krakowa, gdzie zawarł z księciem Bolesławem sojusz obronny i ofensywny.
htmlText_7133FC89_620C_1E96_41A7_1C4E813E6A0B.html =
1362
Za panowania króla Kazimierza III Wielkiego miasto zostało otoczone murami obronnymi. W tym samym czasie w mieście wybudowano pałac królewski, a także wzniesiono najstarszą część zamku, która zachowała się do dziś.
htmlText_7147585E_623C_05AA_41B5_6FE9AD0101DB.html =
1490
Po śmierci króla Mátyása I królowa Beatrix wycofała się do Esztergom (tzn. została tam wygnana). Jej rezydencją stała się wieża mieszkalna zamku (Biała wieża). Ponieważ miała pretensje do arcybiskupa Tamása Bakócza, z powodu uchybień popełnionych przy koronacji, arcybiskup przeniósł się do wielowiekowego pałacu wielkiego księcia Gézy na północnej stronie wzgórza. Umożliwiło to królowej Beatrix modernizację południowego pałacu w stylu renesansowym.
htmlText_7172496F_623C_066B_41D6_E9BC8FBF146D.html =
1440
Król Ulászló I (Władysław III Warneńczyk z Polski) zdobył zamek Esztergom od opierającego się arcybiskupa Esztergomu przez oblężenie.
htmlText_71865E5B_6260_A410_41D6_ECC788D23461.html =
Dziękujemy za odwiedziny!
Po więcej informacji na temat projektu kliknij tutaj.
Proszę wyślij do nas swoje pytania oraz komentarze na info@castlesregions.eu
Możesz wejśc na strony internetowe uczestników projektu
KOMARNO
GOLUBAC
SANDOMIERZ
ESZTERGOM
MTTSZ
Komárno:
Dr hab. Andrej OZIMY - dyrektor Pro Castello Comaromiensi
Sandomierz:
Autorami wystawy wirtualnej są pracowicy działu Historycznego Muzeum Okręgowego w Sandomierzu
Pani Karolina Gara
Pan dr hab. Tomisław Giergiel
Golubac:
Dr. Petar V Krestic, doradca naukowy Instytutu Historycznego
Obszar badań: polityczna, kulturalna i społeczna historia Serbii i narodu serbskiego w XIX wieku, gospodarcze, polityczne, edukacyjne i kulturalne związki Księstwa i Królestwa Serbii z Serbami z Monarchii Habsburskiej.
Dr Miloš Ivanović, starszy pracownik naukowy Instytutu Historycznego
Obszar badań: Historia narodu serbskiego w późnym średniowieczu
Dr. Aleksandar Krstić, starszy pracownik naukowy Instytutu Historycznego
Obszar badań: historia polityczna, społeczna i gospodarcza krajów serbskich i Europy Południowo-Wschodniej w późnym średniowieczu oraz stosunki serbsko-węgierskie, geografia historyczna i demografia oraz pomocnicze nauki historyczne.
_________________________
Projekt jest współfinansowany przez rządy Czech, Węgier, Polski i Słowacji poprzez Visegrad Grants z Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Misją funduszu jest promowanie idei zrównoważonej współpracy regionalnej w Europie Środkowej.
htmlText_71BF8C10_653E_1130_41D2_7FB9EA23F4C4.html =
1570
W dzień Wielkanocy (26 marca tegoż roku) w Sandomierzu zebrał się sejmik zakonów, na którym szlachta województw oraz przywódcy wyznań religijnych (ewangelickich, reformowanych i husyckich braci czeskich) zgodzili się zjednoczyć w celu wyegzekwowania wolności religijnej w Polsce. Przyjęte tu dekrety, trzy lata później stały się warunkiem elekcji królów. Wydarzenie to do dziś znane jest w historii Polski jako "Zgoda Sandomierska".
Jej położenie i bogactwo odegrały znaczącą rolę w wyborze tego miasta na miejsce tego niezwykle ważnego spotkania. Wymagania stawiane miejscu obrad były następujące: dobrze bronione centrum miasta, dostateczna ilość zamożnych domów mieszczańskich, aby pomieścić delegacje oraz ośrodek, w którym mogłyby się one naradzać. W ten sposób znaleziono Sandomierz.
htmlText_71D44F37_623C_1BFA_41D4_FCA785C7C056.html =
1412
Król Zygmunt Luksemburski zastawił Polsce 13 miast Spiszu/Spisza/Szepesség. Miasta te zostały zwrócone pod jurysdykcję węgierską w 1772 r., w czasie I rozbioru Polski.
htmlText_71E5620A_60BB_059D_41D7_118C138BBB0A.html =
1202
Król Imre interweniował w walce o tron w Serbii, pomagając Vukanowi Nemanjićowi przeciwko jego bratu Wielkiemu Żupanowi Stefanowi. Imre dodał do swoich tytułów tytuł króla Serbii. Chciał w ten sposób uznać swoje podboje w Serbii, rozpoczynając tym samym trwającą kilka dziesięcioleci waśń (rodowa przynależność członków dynastii Árpád lub ich krewnych).
htmlText_720435CE_6204_0EAD_41D1_8D7445264738.html =
1226
Według niektórych badaczy osada uzyskała prawa miejskie przed 1226 rokiem, według innych stało się to, niestety dopiero przed 1241 rokiem.
htmlText_72288B48_653E_7711_41D7_08AAED9383F1.html =
1701
Utworzono region obrony pogranicza rzeki Sawy, Dunaju, Cisy i Maros/Mures, gdzie w jednej grupie wewnątrz kraju osiedlono żołnierzy serbskich wraz z ich rodzinami.
htmlText_722CD807_650A_3110_41D1_DCB10AE937B7.html =
1703
Podczas wojny o niepodległość Rakoczego mieszkańcy miasta poparli stronę kurucką, ale komendant zamku był lojalny wobec cesarza Habsburgów i próbował temu zapobiec. Mógł jednak tylko zapobiec oblężeniu miasta przez wojska kuruckie, w zamian za pokaźne dary.
htmlText_726F5954_620C_07BE_41C7_7A8F8A7100CD.html =
1268
Walter został formalnie ustanowiony swoimi prawami, a z tej okazji król wydał bullę zawierającą opis prowincji. Zgodnie z nimi do miasta przyłączono kilka wiosek, które połączone w jedną całość stworzyły zalążek późniejszego miasta.
htmlText_72737A80_620D_FA96_41C5_A8D7860695CC.html =
1256
Po wielokrotnych protestach mieszkańców miasta, król Béla IV zezwolił mieszkańcom Esztergom na powrót do miasta. Użytkowany przez nich pałac został przekazany archidiecezji. W tym samym dokumencie król podarował kościołowi nowo wybudowany pałac na południowej stronie wzgórza. On sam wyprowadził się z miasta i przeniósł swoją rezydencję do Budy. W ten sposób całe Wzgórze Zamkowe znalazło się pod władzą Kościoła.
htmlText_7291A9F6_653A_32F1_41D4_3CD52AFED6BA.html =
1706
Podczas wojny o niepodległość Rakoczego, wojska kuruckie, które dysponowały bardzo słabą artylerią, zdobyły zamek w dniach 15-16 września, po dość słabym oblężeniu trwającym prawie dwa miesiące. Wojska cesarskie zdobyły go dopiero po 13 dniach szturmu, na przełomie października i listopada tego samego roku. Po tym wydarzeniu zamek stracił swoje znaczenie militarne i wkrótce został opuszczony. Jego zabudowania otrzymał Kościół. Po kilku rozbiórkach i rekonstrukcjach, pozostałości są najwcześniejszymi zabytkami przypominającymi o wspaniałym okresie wczesnośredniowiecznej historii Węgier, kiedy Esztergom był siedzibą węgierskich królów.
htmlText_729C6664_620C_0D9E_41B9_90FEAFFE6484.html =
W 1265
Król Béla IV zastawił miasto, a następnie podarował je Walterowi, wice-mistrzowi mennicy (po węgiersku: alispán, po łacinie: vice comes). Mieszkańcy osady otrzymali takie same prawa jak obywatele Budy.
htmlText_72A0C8F2_650A_12F0_41C3_E8C4F8544EE8.html =
1763
Miasto nawiedziło jedno z najbardziej niszczycielskich trzęsień ziemi na Węgrzech. Jego epicentrum znajdowało się gdzieś w pobliżu miasta. Zniszczonych zostało kilkadziesiąt budynków cywilnych i kościelnych, znaczne szkody poniosły także zabudowania zamku. To tylko wzmocniło decyzję Skarbu Państwa o zakończeniu militarnego znaczenia Komarna/Komárom i sprzedaży budynków wojskowych obywatelom do rozbiórki.
htmlText_72AF01EC_653E_3311_41AA_90E249CDB298.html =
1703-1707
Podczas wojny Rakoczego, uwiedzeni obietnicami monarchii, że ich pozycja na granicy wojskowej ulegnie poprawie, przy jednoczesnej znacznej nietolerancji drobnej i średniej szlachty węgierskiej, Serbowie stanęli po stronie Austriaków, co zostało bezlitośnie pomszczone przez Ferenca Rakoczego II. Wynikający z tego konflikt, praktycznie serbsko-węgierska wojna domowa, spowodował znaczne straty dla obu stron, zwłaszcza dla ludności cywilnej.
htmlText_72FF9A9C_6204_1AAD_41B9_4162C84D668D.html =
1286
Miasto zostało oficjalnie ponownie założone. Osada otrzymała tzw. Prawa Magdeburskie, stając się tym samym w przybliżeniu wolnym miastem królewskim w rozumieniu węgierskim.
htmlText_7326E8BC_650A_F171_41A8_6C4BBFC1716C.html =
1663-1673
Średniowieczne miasto, w tym 61 domów, ratusz i kościół ewangelicki, zostało zburzone. Na miejscu wspomnianych budynków rozpoczęto budowę Nowego Zamku.
htmlText_735D6BD7_653A_173F_419F_88BBD83CA7B7.html =
1655
Miasto zajęły wojska szwedzkie (w czasie tzw. wojny północnej w latach 1655-1660, która oficjalnie toczyła się o polsko-szwedzką sukcesję do tronu).
htmlText_73678BAF_650A_376F_41D9_00F55A510D24.html =
1682
Nowo wybudowane miasto zostało otoczone wałami, dzięki walce prowadzonej przez Imre Thököly.
htmlText_73699565_620C_0F9E_4166_9B7A0BCB2949.html =
1249
Obawiając się kolejnego ataku tatarskiego, król Béla IV nakazał mieszkańcom Esztergomu przenieść się na wzgórze zamkowe. Dał im pozwolenie na osiedlenie się na północnej stronie wzgórza (w pobliżu dawnego pałacu Wielkiego Księcia Gézy) oraz możliwość posiadania własnej parafii na wzgórzu.
htmlText_73798794_650A_1F30_41C0_BA2F52616F21.html =
1683
Na wieść o kampanii osmańskiej przeciwko Wiedniowi, mieszkańcy uciekli i ponownie podpalili miasto, ale do oblężenia miasta nie doszło.
htmlText_739973DF_651E_F72F_41CC_28D63266E808.html =
1604
Raczej bezsilna i dlatego nieudana osmańska próba oblężenia. Najeźdźcy nie zdołali nawet ostrzelać murów zamku, bitwa toczyła się cały czas przeciwko twierdzy na Wzgórzu św. Tomasza
htmlText_73B8A111_6536_1330_41D3_762C864C1D86.html =
1656
Polacy pod wodzą Stefana Czarnieckiego, stosując walkę partyzancką, pokonali wojska szwedzkie i m.in. odbili miasto Sandomierz. Wycofujące się wojska szwedzkie spustoszyły i spaliły miasto, niszcząc większość jego zabudowy. Zniszczeniu uległa również większa część zamku (pałacu). Nienaruszone pozostało jedynie skrzydło zachodnie.
htmlText_73CA9C3C_6204_7DEE_41C4_1E19C50441AC.html =
1304
Zamek i katedra zostały zajęte przez wojska króla czeskiego Wacława III (po węgiersku Vencel, po polsku Wacław III).
htmlText_73CE9B55_6204_3BBE_41CC_22787A7140CE.html =
1330S
Pierwsza wiarygodna wzmianka o zamku.
htmlText_73D84639_651E_3173_41BA_7A4A8C2F3712.html =
1605
W tym czasie Osmanowie skutecznie oblegali Esztergom, więc przeszedł on pod kontrolę Paszy z Budy.
htmlText_73F13AB8_620C_7AF6_41C5_D068E1A97314.html =
1320
Król węgierski, Károly I (Károly Róbert) i król polski, Władysław I Łokietek zawarli porozumienie. Król węgierski pomagał królowi polskiemu w walce z Krzyżakami. W 1320 r. Károly I ożenił się z Elżbietą Łokietkówną (Erzsébet Lokietek), córką Władysława.
htmlText_73F33A17_6204_05BA_41BF_42D19574ADEA.html =
PO 1340 ROKU
Znaczące prace budowlane prowadzone przez arcybiskupa Csanáda Telegdiego przy katedrze na Wzgórzu Zamkowym i (prawdopodobnie) przy pałacu.
htmlText_7448B37A_651A_17F1_41D0_EBE27BC3099C.html =
1544
Na miejscu średniowiecznego zamku rozpoczęto budowę twierdzy, tzw. starego zamku (Öregvár). W tym roku rozpoczął się proces niszczenia średniowiecznego zamku (i miasta) Komarno/Komárom. Budowa nowej twierdzy, znanej dziś jako Stary Zamek, rozpoczęła się w tym samym czasie, co rozbiórka średniowiecznego zamku, który być może pochodzi z początku czasów panowania sołtysa.
htmlText_749BFC24_60B4_FD95_41BC_771E6F04EFEB.html =
1284
Król Stefan Dragutin, który po wycofaniu się z serbskiego tronu zachował północną część Serbii, otrzymał od swojego brata László IV banat Macsó/Mačva (Macsói Bánság) i Belgrad/Nándorfehérvár. Król András III wspierał Dragutina militarnie przeciwko jego wrogom, takim jak panowie Kučevo/Kucsó i Braničevo/Barancs w latach 1291/1292. Te ziemie wzdłuż Dunaju zostały przyłączone do państwa Dragutinów.
htmlText_74A9E8BE_6800_BB90_41C1_770C16100261.html =
WŁADYSŁAW I
Król Węgier Ulászló I (Władysław I):1440-1444. W roku 1440 zgromadzenie węgierskie wybrało Władysława III, który wcześniej został koronowany na króla Polski, jako króla węgierskiego Władysława I. Był on synem króla Jagiełły, Władysława II. Jego panowanie na Węgrzech było ciągiem wojen domowych ze stronnictwem możnych popierających László V (Władysława V). W ramach tej wojny Władysław musiał nawet oblegać Esztergom, aby zmusić arcybiskupa Esztergomu Dénes Széchy do przeprowadzenia jego koronacji. Zaginął na polu bitwy pod Warną w 1444 walcząc przeciwko Turkom. (Nigdy nie znaleziono jego ciała. Według niektórych legend, przeżył bitwę, pożeglował do Portugali i tam zmarł. Jednakże, bardziej prawdopodobna wersja mówi, że został zabity podczas bitwy).
htmlText_74AB0E11_6800_5690_41D6_F0638C6CFE89.html =
ŚWIĘTY WOJCIECH (ADALBERT)
(955/956-997) (Święty) Wojciech, biskup krakowski. Według legend i kronik to on ochrzcił Vajka, syna Gejzy. Na chrzcie Vajk otrzymał imię Stefan i został pierwszym królem Węgier. (Dokładne znaczenie terminu 'kryzma" użytego w tekście opisującym to wydarzenie jest kwestią sporną. Nie jest jasne czy był to chrzest czy bierzmowanie, czy może jedno i drugie). Wojciech został kanonizowany przez papieża Sylwestra I w 999, w bardzo krótkim czasie po swojej męczeńskiej śmierci z rąk Prusów na północnych terenach dzisiejszej Polski. Jego święto obchodzone jest w dniu 23 kwietnia.
htmlText_74AF5C1C_6800_DA90_41D7_1E69674968EF.html =
FRANCISZEK II RAKOCZY
Ferenc Rákóczi II z Felsővadász (Borsi, 27 marca 1676 - Rodostó, 8 kwietnia 1735) węgierski magnat, przywódca Powstania Rakoczego, książę Siedmiogrodu, książę cesarski(Reichsfürst).
Jako przywódca węgierskich dysydentów i przeciwników panowania Habsburgów, pod koniec XVII w. próbował nawiązać stosunki polityczne i wojskowe z królem Francji. Władze austriackie aresztowały go i uwięziły za spiskowanie przeciwko Habsburgom. W 1701 r. uciekł z więzienia w Wiedniu i zbiegł do Polski. Mieszkał w Krakowie i Warszawie, a w ukrywaniu się towarzyszył mu Miklós Bercsényi. Gdy w 1703 r. powrócił do kraju, pomogli mu Polacy, w tym książę Stanisław Leszczyński, przeciwko któremu car Rosji Piotr I chciał dopomóc mu w zdobyciu polskiego tronu.
Wojna o niepodległość w latach 1703-1711 toczyła się z różnym skutkiem. Bojownicy kuruccy nigdy nie dysponowali piechotą ani artylerią wystarczającą do wygrania większej bitwy, czy też zajęcia na stałe jakiegoś miasta lub terytorium. Z kolei wojska habsburskie nie dysponowały kawalerią, która mogłaby powstrzymać grasujących Kuruców. Wojna toczyła się więc na terenie całego kraju. Wojska Rakoczego obległy Esztergom w 1706 r. w ramach kampanii mającej na celu podbój regionu naddunajskiego. Kampania zakończyła się niepowodzeniem, a wojska Stahrenberga zdobyły zamek w kontrataku. Było to ostatnie oblężenie Esztergomu.
htmlText_74C64962_650A_1311_41D8_1676AD55F4E3.html =
1543
Wojska tureckie z powodzeniem oblegały zamek Esztergom. Twierdza poniosła niewielkie szkody, zawaliło się sklepienie ostatniego piętra wieży mieszkalnej i zniszczone zostało sanktuarium w katedrze. Jednak mimo to większość zamku nadawała się do zamieszkania, a w 1560 roku wielka sala pałacu stała się reprezentacyjną salą przyjęć Zatoki Esztergomskiej.
htmlText_74CA9CF3_620C_3E7A_41CA_F7DFF2B5111B.html =
1430S
Miasto otrzymali Rozgonowie. W 1437 r. byli oni nadal jego właścicielami.
htmlText_74D1FE11_6800_5690_41C1_A0EE6B319EA8.html =
BÉLA III - KRÓL WĘGIER
ok. 1172-1196. Jeden z najwybitniejszych władców w historii dynastii Arpadów. W czasie swego panowania przeprowadził reformę administracji publicznej, wprowadził obowiązek czytania i pisania w urzędach królewskich, założył kancelarię królewską i zwiększył znaczenie ważnych grup społecznych. Ponieważ sam jako dziecko i młodzieniec wychowany był na dworze bizantyjskim, za jego panowania wpływy bizantyjskie na kulturę dworską były znaczące. Pomimo, że dążył do utrzymania dobrych relacji z Cesarstwem Bizantyjskim, okupował znaczne terytoria na Bałkanach. Miał wiele dzieci urodzonych przez jego dwie żony, przynajmniej siedmioro. W czasie jego panowania wzmocniono znacznie władzę centralną i Królestwo Węgier stało się jednym z najważniejszych imperiów w Europie. Pochowano go w Székesfehérvár. Jego grób odnaleziony w grudniu 1848 był nienaruszony, co jest rzadkim wyjątkiem w przypadku grobów królewskich.
htmlText_74D2BBE4_6800_DDB0_4198_D16D199CEF1A.html =
GÉZA, WIELKI KSIĄŻĘ
Wielki książę węgierski. Urodził się ok. 945 i panował od ok. 970 do 997 roku. Jego ojcem był Taksony, jego syn nazwany został Vajk, potem na chrzcie otrzymał imię Stefan. Największym osiągnięciem Gejzy było zbudowanie podwaliny pod nawrócenie Królestwa Węgier na chrześcijaństwo zachodnie. W roku 975 wydelegował 12 węgierskich możnych na zjazd królewski w Quedlinburgu, gdzie przyjęli chrzest. Według legendy był wśród nich Gejza, który na chrzcie otrzymał imię Stefan.
Jego żona, Sarolt (córka Gyula z Transylwanii), również wspierała szerzenie chrześcijaństwa. To ona była odpowiedzialna za założenie klasztoru mniszek, klasztoru obrządku greckiego, w dolinie Veszprém.
Jego następca i syn, Vajk, ochrzczony później Szczepanem, był pierwszym węgierskim królem, który został koronowany i przyjęty za granicą.
Géza założył swoją siedzibę w centrum swojej zimowej rezydencji, na terenie dzisiejszego Esztergom, na Górze Zamkowej. Na północnej stronie tego samego wzgórza zbudował również najwcześniejszy pałac królewski.
htmlText_74D53465_651E_3113_41D2_85C2B505DA0A.html =
1539
Król János I (János Szapolyai) ożenił się z polską księżniczką Izabelą Jagiellonką. Mieli jedno dziecko, Jánosa Zsigmonda (późniejszego króla Jánosa II). Po przedwczesnej śmierci króla Jánosa I (w 1540 r.), w imieniu syna, królowa Izabela rządziła Transylwanią (przy wsparciu sułtana tureckiego) aż do swojej śmierci w 1559 r.
htmlText_74D55C2C_6800_DAB0_41D0_49E7E95A1BC3.html =
ILONA (JELENA)
Córka Urosza, wielkiego żupana Raszki, z serbskiej dynastii Wukanowiczów. Wyszła za mąż za księcia Belę, kuzyna króla Węgier Stefana II (pan. 1116-1131) około roku 1128.W małżeństwie urodziło się przynajmniej sześcioro dzieci, przy czym troje z nich zostało królami w późniejszym okresie: Książę Gejza (pan. 1141-1162), Władysław i Stefan (pretendenci do tronu), książę Álmos oraz księżniczka Zofia i Gertruda (która została drugą żoną polskiego władcy Micaeslava III około 1149, a zmarła w 1156).
Pochodząca z Serbii królowa otrzymała w prezencie ślubnym m.in. wyspę Csepel. Zamiast ślepego monarchy, królowa Ilona była faktyczną władczynią kraju.
Na sejmie w Aradzie w 1131 r. kazała wymordować 68 panów uznanych za niebezpiecznych dla jej panowania (rzekomo za ich udział w oślepieniu Beli). Po śmierci Beli rządziła krajem jako regentka, wraz ze swym bratem palatynem Belusem (Belošem), aż do osiągnięcia pełnoletności przez Genzę.
Data jej śmierci nie jest znana, jednak do 1157 roku żywa była tylko pamięć o niej.
htmlText_74D7F8BE_6800_BB90_41D1_EAFD3A9CE34D.html =
JAN III SOBIESKI
(W języku polskim: Jan III Sobieski, (1629 -1696). Był władcą pochodzącym z rodu magnatów i wielkim księciem litewskim od 1674; chorążym wielkim koronnym od 1656, marszałkiem wielkim koronnym od 1665, hetmanem polnym koronnym od 1666, hetmanem wielkim koronnym od 1668 i królem Polski od 1674.
Pod jego wodzą wprowadzono w Kotlinie Karpackiej silną armię polską, która odegrała znaczącą rolę w wojnach 1683 roku. Najpierw pomógł wojskom cesarskim w odbiciu Wiednia, a następnie odegrał decydującą rolę w bitwie pod Parkanami, ponownie pokonując armię turecką. Nie wziął jednak bezpośredniego udziału w oblężeniu Esztergomu, a do Krakowa powrócił raczej z niechęcią, ze względu na swoje polityczne i osobiste konflikty z cesarskimi dowódcami. Co niezwykłe, zmarł śmiercią naturalną na atak serca w Warszawie, a nie na polu bitwy.
htmlText_74FA6267_650A_711F_41D8_0E4ED47CFF02.html =
1249
Fearing of another Tatar attack, King Béla IV ordered the citizens of Esztergom to move up the Castle hill. He gave them permission to settle on the northern side of the hill (near the former palace of Grand Prince Géza) and the possibility of having their own parish on the hill.
htmlText_74FD04A2_651A_F111_41AE_E8F390833B80.html =
1594
Po zdobyciu Győr, Wielki Wezyr Sinan pomaszerował oblegać Komarno/Komárom, ale obrońcy spalili całe miasto przed przybyciem armii osmańskiej, a ludność uciekła do Trnavy/Nagyszombatu. Jednak garnizon, dowodzony przez komendanta zamku, Erazma Brauna, utrzymał się i po miesiącu heroicznej walki zmusił armię osmańską do odwrotu.
htmlText_74FE5385_650A_7710_41D8_32F9980D4FF3.html =
1530
Archidiecezja i kapituła (capitulum) przeniosły się do Trnavy/Nagyszombatu i Bratysławy/Pozsony, tym samym Esztergom przestaje być siedzibą archidiecezji na dwa stulecia. W tym roku król Ferdynand I ponownie odzyskuje zamek i miasto.
htmlText_74FF80A5_620C_069E_41B0_3B7EDDD75019.html =
1440
Za panowania króla Kazimierza IV Jagiellończyka (1447-1492) wybudowano część zamku (pałacu) "wielką salę", czyli reprezentacyjny zespół budowlany siedziby książęcej. W tym okresie miała miejsce wojna węgiersko-osmańska, podczas której król Ulászló I (Władysław III Warneńczyk z Polski), walcząc z główną armią sułtana, zaginął na polu bitwy pod Warną/Warną w 1444 roku.
htmlText_758503DF_651A_7730_41A7_9C6B4AD4D78D.html =
Od 1458 r. Golubac był stale w rękach osmańskich. Osmańskie dokumenty z drugiej połowy XV i pierwszych dziesięcioleci XVI wieku wyraźnie pokazują ten fakt, jak również węgiersko-osmańskie traktaty pokojowe z 1503 i 1519 roku.
htmlText_760F44B5_651A_1170_41C8_DF9E7C8F455E.html =
1688
Po zdobyciu Belgradu/Nándorfehérvár, garnizon osmański poddał bez oblężenia zamek Golubac/Galambóc, który został zajęty przez wojska chrześcijańskie. Na rozkaz nowo mianowanego austriackiego dowódcy, feldmarszałka (margrabiego) Badeńskiego, serbska kawaleria (zwana "hajdukami" lub "serbskimi huzarami") została rozmieszczona jako załogi w Belgradzie i innych miejscach nad Dunajem.
htmlText_760F65C7_6204_0E9A_41CB_8B6D1C0F4D7D.html =
1403
Król Zsigmond (Zygmunt Luksemburski) obległ Esztergom.
htmlText_7610E8B7_650A_317F_41D0_4119327C5202.html =
1249
Fearing of another Tatar attack, King Béla IV ordered the citizens of Esztergom to move up the Castle hill. He gave them permission to settle on the northern side of the hill (near the former palace of Grand Prince Géza) and the possibility of having their own parish on the hill.
htmlText_7614B562_623C_0F9A_41C7_3D55E5108628.html =
1444
Po Władysławie III Warneńczyku na tronie polskim zasiadł jego młodszy brat, wielki książę litewski Kazimierz IV Jagiellończyk (1444-1492). Ożenił się on z Elżbietą Habsburżanką, córką króla Węgier Alberta I Habsburga.
htmlText_76358697_623C_0ABA_41B3_955CE4B468F5.html =
1440
Syn króla Władysława II Jagiełły i królowej Jadwigi Andegaweńskiej (Jadwigi Andegaweńskiej), który w międzyczasie został koronowany na króla Polski Władysława III Warneńczyka, został ogłoszony królem przez zakon węgierski w 1440 r. i nazwany królem Ulászló I. Zginął na polu bitwy pod Warną/Warną w walce z wojskami osmańskimi w 1444 r.
htmlText_765A466E_6204_0A6A_41CC_E81DA0FD9C33.html =
1334
Zamek został zdobyty przez króla Károly I (Károly Róbert) podczas jego kampanii i pozostał po nim garnizon. Dokładna historia budowy zamku nie jest znana. W tym czasie prawdopodobnie stała tylko część znana dzisiaj jako Zamek Górny, z czterema wieżami. (Zamek Dolny, w którym znajdował się również wielki pałac, został prawdopodobnie zbudowany później, być może w następnym stuleciu). Biorąc pod uwagę architekturę i czas budowy, oczywiste jest, że fortyfikacje podzielone są na dwie główne części: Fort Wewnętrzny, z najwyższym Donjonem, czyli wieżą obronną, lepiej znaną jako Wieża Kapeluszowa, oraz Fort Zewnętrzny, który jako pierwszy został zaatakowany przez wrogów. Fort Wewnętrzny, a dokładniej jego Górny Kompleks, został zbudowany jako pierwszy, podczas gdy Pałac z wieżą obronną, jak również system wież i wałów w Forcie Zewnętrznym zostały zbudowane w późniejszych etapach, najprawdopodobniej za panowania despoty Stefana Lazarevica. Twierdza została pierwotnie zbudowana w epoce zimnej broni, jednak w czasie swojego panowania Osmanowie wznieśli wieżę armatnią do obrony portu i dodali umocnienia do wież Fortu Zewnętrznego.
htmlText_765FDFF5_6204_1A7E_41C3_4F9A7F55AFC0.html =
1428
Oblężenie Golubaca/Galambóc w kwietniu-maju 1428 r. Wiosną 1428 r. armia licząca ok. 15-20 tys. żołnierzy, w tym polskich, litewskich i wołoskich żołnierzy pomocniczych, pod wodzą króla Zygmunta, wyruszyła, aby odbić twierdzę Golubac/Galambóc. Było to pierwsze oblężenie stoczone przez armię węgierską, w którym ważną rolę odegrała artyleria. Pod koniec kwietnia zaczęto ostrzeliwać twierdzę z lądu i z okrętów, ale pod koniec maja pod twierdzą pojawiła się armia odsieczowa, dowodzona przez sułtana Imperium Osmańskiego Murada II. Widząc beznadziejność oblężenia, król Zsigmond wystąpił z prośbą o zawieszenie broni. W wyniku negocjacji twierdza pozostała pod władzą osmańską, a król mógł z całą armią przemaszerować na drugi (lewy) brzeg Dunaju. Osmanowie złamali jednak umowę i zaatakowali tylną straż wycofującej się armii. Według legendy, król Zsigmond został wzięty na pokład i odpłynął z dala od niebezpieczeństwa przez żonę Istvána Rozgonyi (był on hrabią/supremus comes/főispán) Tamiš/Temes), Cecylię Szentgyörgyi (która dzielnie walczyła podczas oblężenia zamku, strzelając z armat swoich slupów do zamku i wojsk osmańskich). Jednak tylna straż, która osłaniała ucieczkę króla, została unicestwiona bez ocalałych. Na czele straży tylnej stał dowódca polsko-litewskich oddziałów pomocniczych, polski szlachcic Zawisza Czarny, który zginął w akcji u boku swoich żołnierzy, nad brzegiem Dunaju.
htmlText_7669C61B_623C_0DAA_41A0_5DAB2AB46B1B.html =
1490
W tym też roku najstarszy syn Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława II Jagiełły został koronowany przez Węgrów na króla jako Ulászló II (1490-1516) (Władysław II Jagiellończyk).
htmlText_76CCD020_6204_0596_41D3_8258467637CC.html =
1481
Podczas kampanii Pala Kinizsiego w Serbii, jeden z jego kapitanów Jovan Jaksić (serbski szlachcic z Węgier) pobił i zabił osmańskiego dowódcę Golubaca/Galambóc, ale twierdza pozostała w posiadaniu Osmanów.
htmlText_76F0DD52_6204_3FBA_41D1_DAB3ED0E3642.html =
1458
The Ottomans occupied the greatest part of Serbia. The fortress of Golubac/Galambócsurrendered to Mahmud Pasha Angelovićin August. The army of King Mátyás I besieged the fortress, but due to the party quarrels and inside fighting in Hungary, he was obliged to break the siege, so the castlewas left under Ottoman control.
htmlText_76FF833F_6800_6E90_41C2_6250C2CE37BD.html =
STEPHEN I (SAINT)
Stefan I (Święty): król Węgier, założyciel państwa węgierskiego, które przyjęło chrzest z Zachodu. (urodzony ok. 980, pan. 1000-1038). Miał na imię Vaji, a na chrzcie otrzymał imię Stefan. Pierwszy król Królestwa Węgier. Podczas swego panowania dążył do wzmocnienia chrześcijaństwa obrządku zachodniego przeciwstawiając się swoim poddanym, którzy wyznawali chrześcijaństwo obrządku bizantyjskiego i poprzednią religię 'pogańską'. W polityce zagranicznej dążył do ustanowienia stosunków z władcami i krajami chrześcijańskimi obrządku zachodniego.
Jego siedziba znajdowała się początkowo w Esztergom, w pałacu zbudowanym przez jego ojca na Wzgórzu Zamkowym. Około 1016 r. (prawdopodobnie w 1018 r.) przeniósł swoją siedzibę do Székesfehérvár.
W ostatnich latach życia szukał schronienia w klasztorze zakonu Lazarów w Esztergomie, w uzdrawiającej mocy tamtejszych wód. Został pochowany w Székesfehérvár. Został kanonizowany przez papieża Grzegorza VII w 1083 r., za panowania króla Władysława. Jego święto obchodzone jest 20 sierpnia.
htmlText_770B59FB_651A_12F7_41D4_54D0FCDDBD8B.html =
1595
Kolejna armia chrześcijańska, dowodzona przez Miklósa Pállfy'ego i Karla Mansfelda, oblegała Esztergom. Tym razem odnieśli sukces i zamek dostał się w ręce chrześcijan. Kosztowało ich to jednak bardzo drogo, ponieważ większa część katedry została praktycznie zniszczona, a każda część pałacu królewskiego, która wznosiła się ponad poziom gruntu, została również zburzona. Zginęła również zachodnia strona Wielkiej Sali. Po oblężeniu rozpoczęto modernizację murów obronnych zamku, budując bastion Lipót i poprawiając barbakany.
htmlText_77109C3B_650E_3170_41D1_79AF71B2B314.html =
1520
Pałac został ponownie powiększony o skrzydło wschodnie, o pałac arkadowy i o inne budynki.
htmlText_77144081_651A_1110_41D4_115A736C02F0.html =
1573
Stefan Batory, książę Transylwanii, został wybrany na króla Polski pod warunkiem, że poślubi o dziesięć lat starszą Annę (Jagiellonkę/Jagellonská/Jagelló), która była członkinią polskiej rodziny królewskiej. Ponieważ po koronacji na króla Polski nie zrzekł się tronu transylwańskiego, tym samym skutecznie wprowadził w życie polsko-transylwańską unię personalną.
htmlText_7716B605_620C_0D9E_41D5_B520025FC2F9.html =
1439
W pobliskiej miejscowości Neszmély zmarł król Albert I Habsburg. Owdowiała królowa Elżbieta uciekła do niezdobytego Komarna/Komáromu.
htmlText_771E749A_651A_3130_41BA_A43FAA22E321.html =
1598
Mieszkańcy powrócili i zaczęli budować nowe miasto.
htmlText_771F2246_650A_3111_41D7_09984F518461.html =
1594
Pierwsze oblężenie zamku przez wojska chrześcijańskie - tym razem nieudane. Podczas długiego oblężenia pałac i katedra zostały poważnie uszkodzone. W trakcie nieudanego szturmu na Wodne Miasto 19 maja, Bálint Balassi został ciężko ranny i zmarł w obozie węgierskim 30 maja.
htmlText_772346E1_651A_1110_417B_F060B870241F.html =
1510
Król węgierski Ulászló II (znany również jako Władysław II Jagiellończyk) zwołał sejm do Taty, ale z powodu rozprzestrzeniającej się zarazy 14 sierpnia przeniesiono go do Komarna/Komáromu. Na wielkiej wyspie Dunaju (znanej dziś jako Erzsébet sziget/ Wyspa Elżbiety) obrady trwały do końca miesiąca. Jak podają źródła, uczestniczyli w nim nie tylko delegaci węgierscy, ale także kilku zagranicznych wysłanników.
htmlText_772E920F_651A_1110_4181_CA2A06C001A1.html =
1543
Duża część ludności Esztergomu, uciekająca przed Osmanami, została przyjęta do Komarna/Komáromu, co znacznie zwiększyło liczbę mieszkańców miasta.
htmlText_775FF136_650A_1371_41CF_EB1077C3FE9C.html =
1526
Arcybiskup Esztergom, László Szalkai, zginął w bitwie pod Mohács. Osmanowie nie poprzestali na polu bitwy, ale pomaszerowali w głąb kraju. Osmanowie zajęli niebroniony zamek w Budzie i oblegli zamek Esztergom. Chociaż komendant zamku, András Orbánczi, uciekł, połączone siły żołnierzy i chłopów z okolicy, pod wodzą porucznika piechoty królewskiej, Maté Nagy, były w stanie obronić zamek.
htmlText_77651406_651A_3111_41CC_29CDE3590FD3.html =
1526
Gáspár Ráskai, dowódca Jánosa Szapolyai, zdobył zamek.
htmlText_7767C30B_623C_0BAB_418B_BA7ED4CA6C5D.html =
1408
Despota Stefan Lazarević ("Wysoki"), następca księcia Lazara Hrebeljanovića, który zginął w bitwie pod Kosowem/Rigómező (1389), był jednym z pierwszych, którzy przyjęli się do Orderu Smoka założonego przez króla Zygmunta. W 1403/1404 r. król podarował mu resztę Banatu Mačva/Macsó i Belgradu/Nándorfehérvár w zamian za wsparcie militarne w walce z Osmanami. Despotowi Stefanowi udało się także zdobyć zamek Golubac przed rokiem 1410, kiedy to zatrzymał się tam w drodze powrotnej z Konstantynopola.
htmlText_776C3474_651E_11F1_4183_42FCC977B538.html =
1521
Podczas chwalebnej kampanii sułtana Sulejmana I, po zajęciu Šabac i Belgrad/Nándorfehérvár. Linia systemu twierdz granicznych Królestwa Węgierskiego, która została zbudowana na terytorium Serbii, załamała się. Wojna toczyła się dalej na ziemiach Królestwa Węgierskiego.
htmlText_77722B13_620C_7BBA_41C6_13385DBEDBF8.html =
1440
22 lutego 1440 roku urodził się tu przyszły król László V. Królowa kazała swojej nałożnicy Ilonie Kottaner przywieźć koronę do Komarna/Komáromu. (W tym roku dwór królewski przebywał tu przez 4 miesiące, przyjmowano tu nawet posłów.
htmlText_777732E4_651A_1111_41D9_37288A6DCEDD.html =
1527
W dniu 9 sierpnia król Ferdynand I zajął zamek i wzmocnił go zagranicznymi najemnikami. W tym samym czasie nad Dunajem osiedlili się serbscy artylerzyści, tworząc podwaliny wspólnoty artyleryjskiej Komarno/Komárom.
htmlText_77853C2A_623C_1DEA_41D1_E41CE1A38597.html =
1426
W 1426 r. król Zygmunt i despota Stefan Lazarević zawarli traktat w Tata. Zgodnie z traktatem, po śmierci Stefana (który nie miał syna jako spadkobiercy) władcą Serbii miał zostać jego bratanek Đurađ Branković (BrankovicsGyörgy). Odziedziczyłby on również posiadłości Stefana na Węgrzech jako wasal korony węgierskiej, podczas gdy zamki i posiadłości Belgradu/Nándorfehérvár, Golubca/Galambóc i Macsó/Mačv przeszłyby na Węgry. Spośród zamków wymienionych w traktacie z Taty, Golubac/Galambóc stanowił poważny problem, ponieważ jego serbski kasztelan (według dokumentów węgierskich i kroniki serbskiej był to wojewoda Jeremiasz) twierdził, że cesarz Stefan jest mu winien 12 000 forintów i przekazałby zamek królowi Zygmuntowi tylko wtedy, gdyby król spłacił wskazaną sumę. Wydaje się, że król Zygmunt nie był skłonny do zawarcia takiego układu, ponieważ zamek został przekazany Osmanom (prawdopodobnie w zamian za zapłacenie żądanej sumy).
htmlText_7796681D_623C_05AE_41CB_955F7B485627.html =
1448
W drugiej bitwie pod Kosowem/Rigómező armia serbska nie wzięła udziału, ponieważ despota Đurađ trzymał się umowy z sułtanem z 1444 r., co spowodowało konflikt między despotą a Jánosem Hunyadim. Wojska węgierskie przegrały bitwę, a sam János Hunyadi został wzięty do niewoli w Smederevo. Został uwolniony przez serbskiego despotę dopiero po politycznych negocjacjach, w których pośredniczył węgierski sejm, a które obejmowały zwrot części węgierskich posiadłości rodzinie Branković.
htmlText_779D32FE_651A_76F0_41D0_9099528030DC.html =
1529
Na wieść o marszu wojsk osmańskich na Wiedeń, garnizon zamku uciekł i pozostawił go Osmanom bez oblężenia. (Według legendy w zamku odnaleziono jedynie sędziego miejskiego, który został zamknięty w więzieniu). Osmanowie nie zajęli jednak twierdzy, lecz pomaszerowali na Wiedeń, dzięki czemu jesienią, po nieudanym osmańskim oblężeniu Wiednia, wojska habsburskie mogły bez walki odbić zamek.
htmlText_77A86A88_6205_FA95_41A5_F6041D7D12E8.html =
1426
W tym roku został zawarty traktat w Tata między królem Zygmuntem a despotą Stefanem Lazareviciem. Zgodnie z traktatem Despotat Serbski staje się wasalem Królestwa Węgierskiego, po śmierci Stefana (który nie miał syna jako spadkobiercy) despotą zostaje Đurađ Branković (Brankovics György), a zamki i posiadłości Belgrad/Nándorfehérvár, Golubac/Galambóc i Macsó/Mačva przechodzą na Węgry. Traktat nie został zrealizowany, zamek Golubac/Galambóc został przekazany przez dowódcę Turkom, a nie królowi Zsigmondowi.
htmlText_77A8F067_620C_059A_41D3_0F7784D213F5.html =
1465
Według tradycji, król Mátyás I odwiedził Komarno/Komárom po raz pierwszy podczas swojej kampanii przeciwko husytom w 1465 roku. Zamek tak mu się spodobał, że później kazał wybudować tu renesansowy pałac.
htmlText_77B2B441_620C_0D96_41B4_01B26C2B3B2E.html =
1490
Konwój statków wiozący ciało króla Mátyása I z Wiednia do Budy zatrzymał się najpierw w Komarnie/Komárom.
htmlText_77D87754_627C_0BBE_4196_0C9E77C7A292.html =
ZAMEK KOMARNO (TWIERDZA) OBECNIE
Fortyfikacje zbudowane na miejscu średniowiecznego zamku i średniowiecznego miasta były pod kontrolą wojsk państwa, które faktycznie posiadało ten obszar do końca II wojny światowej. Po zakończeniu wojny światowej, wojska radzieckie, zdając sobie sprawę ze strategicznego znaczenia tego miejsca i jego zabudowań, zajęły znaczne obszary na obu wybrzeżach. Na Węgrzech zbudowali jeden z największych składów amunicji w Forcie Monostor. Mieli również koszary na terenie Starej i Nowej Twierdzy po stronie słowackiej. Po zmianie ustroju wojska radzieckie wycofały się z naszego regionu. Jednak potężny system forteczny pozostał pod kontrolą wojska aż do 2003 roku.
Od tego czasu system twierdzy dzieli się na dwie części:
Öregvár, wcześniejsza pięciokątna twierdza u zbiegu rzek Wagu i Wielkiego Dunaju, należała do armii radzieckiej. Obecnie można ją zwiedzać tylko z przewodnikiem o ustalonych godzinach. W ciągu ostatnich 20 lat władze miasta zainwestowały duże sumy pieniędzy w odrestaurowanie kompleksu, usunięcie XX-wiecznych ruin z dziedzińca, oczyszczenie budynków i wyburzenie nowoczesnych przeróbek tam, gdzie było to możliwe.
Zwiedzanie obejmuje wizytę w XVI-wiecznej twierdzy (później przebudowanej), kazamatach i przyległej fabryce amunicji. Na życzenie można zwiedzić część systemu kazamat w ciemności.
XVII-wieczne fundamenty Nowej Twierdzy zostały ponownie wykorzystane jako radzieckie koszary. Po jej ewakuacji budynki były przez pewien czas własnością armii słowackiej, później przejęła je gmina. Twierdza została częściowo odrestaurowana w 1992 roku, a od 2013 roku przechodzi pełną rekonstrukcję.
Obecnie kompleks ten można zwiedzać również w ramach grupowych wycieczek z przewodnikiem.
Pozostała część systemu twierdzy Komárom jest w większości w rękach prywatnych. Pierwszy element linii Nádor został zburzony. W dwóch fortach znajdują się restauracje (i kasyno), dwa inne służą jako siedziby firm i magazyny. Jeden fort jest własnością prywatną, a w forcie VII znajduje się rzymskie lapidarium (i znów restauracja). Niestety, system wałów łączących elementy twierdzy został nadbudowany w ciągu ostatnich 20 lat. W związku z tym widoczne niegdyś mury, wały i rowy są obecnie zasłonięte przez ogrody luksusowych willi. Niestety nie ma już możliwości spaceru wzdłuż linii obronnej na szczycie murów.
htmlText_77E84AFC_651E_16F1_41D7_73C69115461D.html =
1541
Upadek Budy i turecka okupacja centrum kraju wywołały nową falę serbskiej imigracji, stali się oni większością ludności, zwłaszcza w regionach Srem/Srijem/Szerémség i Bácska/Bačka oraz w regionie między rzeką Tisza i Maros.
htmlText_77EDCEF1_623C_1A77_41C3_20A508BDA742.html =
1451
Kampania odwetowa Jánosa Hunyadiego. Podczas tej akcji zdobył większość zamków Đurađa Brankovića (Brankovics György) na Węgrzech. W tym samym roku podpisali pokój. Zgodnie z warunkami traktatu Mátyás, syn Jánosa Hunyadiego, zaręczył się z Erzsébet Cillei, wnuczką Đurađa Brankovića. (Zaręczyny i późniejsze małżeństwo nie trwały długo z powodu śmierci panny młodej w 1455 r.).
htmlText_77F65C36_650A_1170_41D8_1B536342B6FE.html =
1529
Podczas marszu na Wiedeń, we wrześniu, wojska osmańskie obległy również zamek Esztergom. Arcybiskup Esztergom poddał się sułtanowi osmańskiemu.
htmlText_78249891_651E_7133_41AF_0785201CC550.html =
SALA ŚWIĘTEGO STEFANA
Jest to najbardziej nienaruszone zachowane pomieszczenie mieszkalne na Węgrzech z końca XII wieku. Pierwotnie służyła jedynie jako podpora dla znajdującego się nad nią skrzydła, zwanego Salą Beatryksa. Jej unikalne w tamtych czasach na Węgrzech sklepienie i drobiazgowo opracowane kapitały kolumn świadczą o tym, że w czasach Béli III nawet tak pozornie "nieistotne" części budynku traktowano poważnie. Od połowy XV wieku sala służyła jako przebieralnia w łaźni Jánosa Vitéza, a pod koniec XVI wieku była wykorzystywana jako magazyn. Ślady znalezione na klatce schodowej sugerują, że w czasach tureckich lądowisko służyło jako piec do pieczenia.
Około połowy XIX wieku, ze względu na czerwoną marmurową kolumnę pośrodku pomieszczenia, uważano, że urodził się tu Vajk (późniejszy król István/Stephen I), a w 1874 roku pomieszczenie zamieniono na kaplicę. Wtedy to powstały neoromańskie obramowania okien i drzwi, mozaikowa podłoga i wyjątkowo wysokiej jakości fresk. Wykopaliska z XX wieku dowiodły, że pomieszczenie powstało znacznie później niż zakładano, bo pod koniec XII wieku. W trakcie rekonstrukcji usunięto więc część uzupełnień dokonanych w XIX wieku, inne zaś pozostawiono bez zmian, w wyniku czego pomieszczenie w obecnym stanie prezentuje architektoniczne i artystyczne relikty ośmiu wieków.
htmlText_786B433B_6536_1770_416D_76D7D90D522D.html =
Znaleziska archeologiczne wykazały, że obszar ten był zamieszkany od wczesnej epoki brązu, ale badania archeologiczne w Starej Twierdzy w 2009 roku odkryły już znaleziska z okresu eneolitu (najnowszej epoki kamiennej). Osiedlili się tu Celtowie, a następnie między I a IV wiekiem Rzymianie założyli na prawym brzegu Dunaju znaczący obóz legionowy i miasto Brigetio, a na przeciwległym brzegu ufortyfikowany przyczółek mostowy Celemantia. Na podstawie znalezisk z wykopanych w mieście grobów konnych Awarów można przypuszczać, że było ono jednym z ośrodków VIII-wiecznego Kaganatu Awarów.
W X wieku głowa rodu, Ketel, założył na tym terenie zimową siedzibę, co potwierdził jego syn, Alaptolma. Prawdopodobnie znajdował się tu fort na wzgórzu, który oprócz dwóch rzek chroniony był łączącą je fosą. Kiedy król Stefan zakładał pierwsze hrabstwa, jednym z jego centrów uczynił Komárno. Osada aktywnie włączyła się w życie gospodarcze kraju i możemy być pewni, że gród przy zachodniej granicy kraju był stale wzmacniany i ulepszany.
htmlText_78969644_6536_3111_41C1_E08F3DD7C764.html =
W burzliwym okresie po klęsce pod Mohacem, w listopadzie 1526 roku, jeden z przywódców Jana Zápolya, Gáspár Ráskay, zajął zamek Komárno i miasto. Jednak 9 sierpnia 1527 roku, po krótkim oblężeniu, wojska Ferdynanda I najechały Komárno. Od tego dnia, z wyjątkiem chwalebnego okresu wojny o niepodległość, zamek pozostał w rękach Habsburgów przez następne trzy stulecia. Po upadku Budy w 1541 roku, renowacja średniowiecznego zamku stała się pilna, więc od 1544 roku powoli rozpoczęto budowę twierdzy odpowiadającej ówczesnym wymogom militarnym. Dwa długo planowane przyczółki mostowe zostały ukończone w 1586 roku. Za panowania Leopolda I w XVII wieku Stara Twierdza została rozbudowana o tzw. Nową Twierdzę, stając się tym samym jedną z twierdz królewskiej floty dunajskiej. Dzięki temu Komárno przez wieki opierało się atakom wojsk tureckich i stało się niezwykle ważną twierdzą, która odegrała decydującą rolę w węgierskim systemie twierdz granicznych broniących imperium Habsburgów. Kontrolowała najbardziej ruchliwy węgierski szlak militarny z Bałkanów przez Budę do Wiednia, a także uniemożliwiała lub ułatwiała "zmianę brzegu", czyli przeprawę przez Dunaj. W razie upadku - wraz z twierdzą Győr - nic nie mogło zapobiec bezpośredniemu atakowi na cesarskie miasto. Dlatego też cesarska rada wojenna zawsze zwracała szczególną uwagę na budowę i modernizację twierdzy. Odgrywała ona również ważną rolę w dyplomacji, pełniąc rolę punktu przerzutowego dla ambasadorów. Główny kapitan twierdzy był również odpowiedzialny za przekazywanie wszystkich oficjalnych listów, które tu docierały. W tym samym czasie miasto Komárno było czterokrotnie prawie całkowicie zniszczone podczas wydarzeń wojennych (1529,1594,1621,1683). Mimo to z zewnątrz mogło się wydawać wyspą spokoju i bezpieczeństwa, ponieważ w 1610 roku w mieście osiedliła się duża liczba chłopów pańszczyźnianych uciekających z Tolna (HU). Z powodu remontu i rozbudowy twierdzy miasto przesuwało się dalej na zachód, a mieszkańcy byli stale narażeni na ataki Turków i tyranię niemieckich dowódców. Kilkakrotnie musieli opuszczać miasto, ale zawsze wracali. Z czasem zaangażowali się również w obronę zbrojną. W tym okresie, w wyniku ciągłych działań wojennych, niegdyś dobrze prosperujące wsie powiatu Komárno stały się w większości nieużytkami.
htmlText_789AD602_651A_3111_41C1_7D63369BD8F8.html =
KRÓLEWSKA KAPLICA
Jedną z najbardziej znaczących budowli zespołu pałacowego w Esztergom jest kaplica królewska. Została ona zbudowana na przełomie XII i XIII wieku na murach dawnej strażnicy. Jej nawa jest romańska, natomiast sanktuarium jest gotyckie i jako takie uważane jest za pierwszy gotycki kościół na Węgrzech. Jego ściany zostały ozdobione wielowarstwowym freskiem. Na uwagę zasługuje XIII-wieczne malowidło przedstawiające zdobione, złote lwy na szkarłatnym polu, w złotym pierścieniu. Po wiekach lwy te zostały zamaskowane częściowo motywami kurtynowymi, a częściowo malarstwem architektonicznym. Nad nimi namalowano sceny z życia dwunastu apostołów i Jezusa, a sufit przedstawiał rozgwieżdżone niebo. Kolorowe były również kamienne rzeźby i żebra. Kaplica była oświetlona od zachodu przez okno różane i najprawdopodobniej przez dwa mniejsze okna szczelinowe od wschodu. Od północy znajdowała się zakrystia, która - ze względu na wnękę do siedzenia wyłożoną czerwonym marmurem - mogła być prywatną kaplicą króla. Ponadto od południa znajdowała się kaplica boczna, która służyła również jako wejście do kaplicy królewskiej.
Do kaplicy królewskiej wchodziło się początkowo z parteru, a od XV wieku z tarasu przylegającego do Sali Marmurowej. Podczas oblężenia w 1595 roku budowla została zburzona. W następnych latach ruiny pozostały nietknięte, a na początku XVI wieku zostały przedzielone potężnym murem wzdłuż linii sanktuarium. Strona wschodnia, czyli sanktuarium, została zburzona, natomiast strona zachodnia została zasypana ziemią, tworząc podstawę dla stanowisk armatnich. Pozostałości kaplicy zostały odkryte podczas przebudowy w 1934 roku, odrestaurowano je w ciągu czterech lat i otwarto dla publiczności 15 sierpnia 1938 roku.
htmlText_78A7046E_650E_1110_41C9_C1AC649D20FC.html =
REWOLUCYJNE WYDARZENIA W LATACH 1848/49
Powstało też kilka obszernych projektów uwzględniających zasady wojskowe epoki, które jednak w trakcie realizacji uległy znacznym zmianom. Prace rozpoczęte w 1810 roku przerwały wydarzenia rewolucyjne z lat 1848/49. W Nowej Twierdzy zakończono już budowę wielkich koszar, budynku dowódców, zmieniono dla celów magazynowych widoczny do dziś system koszar Starej Twierdzy, ukończono 4 bastiony linii palatyńskiej i łączące je wały. Piąty bastion był w tym czasie w połowie ukończony. 29 września 1848 r. strona węgierska przejęła kontrolę nad twierdzą od wojsk austriackich. Podczas wojny o niepodległość Komárno przeżyło kilka oblężeń, ale w końcu 2 października 1849 roku skapitulowało pod dowództwem generała György Klapka. György Klapka. 20 tyś. obrońców twierdzy Komárno otrzymało cesarski list żelazny, który pozwalał im na osiedlenie się w kraju lub jego swobodne opuszczenie. Od tego czasu Komárno jest nazywane "ostatnim bastionem rewolucji węgierskiej".
Austriaccy oblegający częściowo oszczędzili fort, ale miasto legło w gruzach. Większość mieszkańców, mając dość męki, wyprowadziła się z miasta: przed wojną o niepodległość liczba ludności wynosiła 20 660, ale w 1850 roku w mieście żyło już tylko 11 214 osób.
Wkrótce jednak inżynierowie wojskowi znów zabrali się do pracy. Cesarski Wydział Inżynierii Wojskowej uznał Komárno za swój główny cel i punkt operacyjny. Po naprawieniu szkód powstałych w czasie walk, w latach 1850-1870 odbudowano czterogałęziowy fort Csillag i przyczółek mostowy Vág, jak również ich systemy wałów. W tym okresie wybudowano również potężny fort Monostor. Kiedy w wyniku wojny prusko-austriackiej, która wybuchła w 1866 roku, dwór cesarski uciekł z Wiednia do Budy, skarby monarchii i skarbiec wojskowy zostały zabezpieczone w twierdzy Komárno. Wtedy też rozpoczęto budowę linii Wagu, składającej się z dwóch bastionów i czterech mniejszych obiektów. Jako ostatni element systemu fortyfikacji, na prawym brzegu Dunaju w latach 1871-1877 wybudowano najnowocześniejszą twierdzę - Fort Igmánd. Jednak planowany mur łączący prawobrzeżne forty nie został już ukończony. W 1891 roku w twierdzach znajdowało się 3 357 garnizonów.
htmlText_78BEF1A8_6516_3311_4198_2FAEE50AAE9A.html =
HISTORIA MILITARNA ZAMKU
Zamek Esztergom został zbudowany w centrum kraju, z dala od wszelkich wrogów i granic, dlatego też, dopóki władza królewska była silna, nie musiała obawiać się ataków. Pierwsze znaczące oblężenie zamku miało miejsce w zimie 1241-1242, kiedy Tatarzy zajęli i zniszczyli miasto, tymczasem zamek, dzięki łucznikom hiszpańskiego komornika Simona, został uratowany. Na początku XIV wieku, podczas walk o sukcesję, skłócone strony kilkakrotnie zajęły miasto i zamek, a powstałe szkody udało się naprawić dopiero w połowie wieku. Spokojna atmosfera renesansu sprzyjała rozwojowi nauki. Zamiast bastionów budowano pałace, dzięki czemu w 1526 r., kiedy Turcy przybyli do środkowych Węgier, Esztergom nie był już uważany za twierdzę, lecz raczej za wysoko postawioną rezydencję.
Po bitwie pod Mohács rozpoczęto budowę fortyfikacji, jednak modernizacja zamku nie została zakończona z dnia na dzień, ponieważ był on kilkakrotnie zajmowany przez walczących węgierskich panów i armię osmańską. Po niezliczonych oblężeniach, podbojach i okupacjach, zamek został w końcu przejęty przez Turków w 1543 roku. Zdobywcy przeznaczyli fortecy znaczącą rolę, co oznaczało, że dobrze strzeżony zamek mógł zostać zdobyty przez chrześcijan dopiero po dwóch, wyjątkowo brutalnych oblężeniach do 1595 roku, poprzedzonych nieudaną próbą w 1594 roku. Mimo to Turcy odzyskali zamek w 1605 roku. Esztergom powrócił na stałe do chrześcijan dopiero w 1683 roku. Podczas wojny o niepodległość Rakoczego w 1706 roku zamek został zdobyty przez powstańców, a następnie w tym samym roku przejęły go wojska cesarskie.
Później fortyfikacje były stopniowo wyłączane z użytku poprzez rozbiórkę lub zasypywanie ziemią. Odsłonięcie fortyfikacji, a także rekonstrukcja dawno zapomnianych baszt, bastionów i murów obronnych nastąpiła dopiero w XX wieku.
htmlText_7915CA3B_653E_3170_41C9_5642851EF052.html =
W chaotycznym okresie po śmierci Béli IV, Komárno około 1277-78 roku dostało się w ręce potężnego i prestiżowego rodu Csák. Karol I wstąpił na tron węgierski w 1308 roku i we wrześniu 1314 roku z pomocą austriackiego księcia Fryderyka odzyskał Komárno. Dwumiesięczne ciężkie oblężenie spowodowało tak wielkie zniszczenia, że większa część murów zamku musiała zostać odbudowana. Król przekazał zamek, miasto i hrabstwo Komárno archidiecezji Esztergom.
Jednak w 1320 roku arcybiskup dobrowolnie zrzekł się zamku, więc w 1334 roku stał się on ponownie własnością króla. W tym roku ispán powiatu zwoleńskiego (SK), mistrz Donch, otrzymał Komárno od króla w zamian za zamek Strigó (HU) i Csáktornya (HU). W tym momencie rozpoczyna się jego staranna renowacja z militarnego punktu widzenia. Do 1372 roku właścicielami zamku byli potomkowie Doncha, którzy już wtedy nazywali siebie mieszkańcami Komárna. W następnym okresie, władcy zastawiali zamek kilkakrotnie: około 1387 roku Istvánowi Lackfi i jego krewnym, około 1422 roku Miklósowi Garai, a w 1453 roku arcybiskupowi Dénesowi Szécsi z Esztergom.
W dniu 22 lutego 1440 roku w zamku w dość przygodnych okolicznościach urodził się późniejszy król czeski Władysław V (pośmiertny). Tego samego dnia pani Helena Kottaner przywozi tu koronę skradzioną z Wyszehradu. Wdowa królowa i jej otoczenie przebywali w Komarnie do 12 maja 1440 roku. W tym okresie na zamku odbywała się seria rozmów dyplomatycznych w sprawie przejęcia tronu węgierskiego, często wymieniali się krajowi i zagraniczni ambasadorowie. Władysław V, który żył tylko 17 lat, podarował swojemu rodzinnemu miastu siedem przywilejów.
Po śmierci Władysława V pośmiertnie na tronie węgierskim zasiadł Maciej Korwin. Okres ten opisuje historyk króla Macieja Bonfini, który wspomina, że na dziedzińcu zamku Komárno wybudowano "wielkie pałace", które kosztowały bardzo dużo. Lata te uważamy za okres rozkwitu zamku, który był miejscem rozrywki dworu królewskiego. W porcie często kotwiczyła również ozdobna galera Macieja zwana Bucentaurus. Na początku 1490 roku, w drodze do Wiednia, Maciej podarował Komarno, między innymi, swojemu synowi Janowi Korwinowi.
htmlText_79A82BDA_650A_3731_41B1_AA462CDECB97.html =
Do końca XIX wieku system fortyfikacji Komarna, zbudowany ogromnym kosztem, powoli tracił swoje znaczenie taktyczne. Jednym z powodów było to, że z powodu zwiększonej mocy i zasięgu broni stał się przestarzały. Drugim było to, że zmieniła się koncepcja obrony imperialnej, według której w tym czasie budowano tylko forty graniczne. System fortyfikacji Komarna stał się ważną bazą magazynową i służył jako podwójny przyczółek mostowy. Ponieważ Dunaj był uważany za ostatnią linię obrony w przypadku ataku na monarchię z dowolnego kierunku. Ponieważ jedynym poważnie ufortyfikowanym miejscem wzdłuż rzeki było Komarno, w tym okresie twierdza była wymieniana jako ostatni bastion imperium. Znaczenie miasta znacznie wzrosło dzięki budowie stałego mostu na Dunaju, oddanego w 1892 roku, oraz ogromnym koszarom kawalerii wybudowanym na południowym brzegu Dunaju.
htmlText_79B22451_650A_3130_41D5_335D811DDDBC.html =
Wojny napoleońskie z początku XIX wieku wykazywały zupełnie inne cechy niż wcześniejsze. W tym czasie zamiast oblężeń, setki tysięcy wojsk szukały już decydującej bitwy. Dotychczasowa rola twierdzy, polegająca na zapewnieniu zaopatrzenia i zamknięcia terenu, stała się drugorzędna. Wspieranie działań wojennych armii stało się ich najważniejszym zadaniem, co oznaczało konieczność przyjęcia i obozowania ogromnych garnizonów wraz z całym ich zaopatrzeniem. To jednak wymagało już systemu fortyfikacji. Mając to na uwadze, w 1807 roku rozpoczęto planowanie, a następnie odbudowę twierdzy. W lecie 1809 roku do Komarna przybył dwór cesarski, który uciekał przed Ołomuńcem i wojskami francuskimi. Wtedy to Franciszek I wydał polecenie, że Komarno ma być zbudowane jako najsilniejsza baza wojskowa monarchii, której forty będą mogły bezpiecznie pomieścić 200 000 żołnierzy. W 1810 roku zapadła oficjalna decyzja, że "Komárno powinno być główną centralną bazą magazynową dla całej monarchii". Ponadto musiało zapewnić sprawną przeprawę wojsk przez Dunaj i Wag, a także obronę i wsparcie przybywających tu wojsk biwakowych.
htmlText_7ABAED74_620C_1E7E_41D7_81DB3448665E.html =
Wykopaliska zamku Esztergom na Wzgórzu Zamkowym rozpoczęły się w latach trzydziestych XX wieku.
Pierwsza wystawa, Wykopaliska Zamku Esztergom, została otwarta w 1938 roku. Po wielkich wykopaliskach w latach 60-tych, Muzeum Zamkowe stało się częścią Węgierskiego Muzeum Narodowego 1 stycznia 1971 roku.
Wystawa stała Muzeum Zamku Esztergom MNM przyciąga wielu zwiedzających. Nowa wystawa stała, flankowana miejscami 800-letnimi murami, została otwarta w kwietniu 2015 roku. Ze względu na swoje historyczne znaczenie, zamek zawsze cieszył się dużym zainteresowaniem. Jest on ulubionym celem wycieczek rodzinnych, wycieczek i grup szkolnych, dlatego ma szczególne znaczenie dla branży turystycznej w Esztergom. Ponadto okolice Esztergom, Góry Pilis i brzeg Dunaju są doskonałymi i popularnymi celami wycieczek, przyciągającymi tysiące turystów pieszych do regionu północno-węgierskiego. Muzeum Zamkowe oferuje wspaniały program kulturalny dla turystów pieszych i rowerowych, którzy często włączają Muzeum Zamkowe do swoich tras i programów.
Na życzenie, zwiedzający mogą wziąć udział w oprowadzaniu edukacyjnym lub zawodowym, prowadzonym przez pracowników Muzeum Zamkowego. Głównym celem jest dostarczenie zwiedzającym (dorosłym, młodzieży i dzieciom) wiedzy dostosowanej do ich potrzeb i wieku. Zwiedzający może usłyszeć o ciekawych ciekawostkach i zadać pytania, których w innym przypadku nie miałby okazji zadać.
Galeria Rondella w Muzeum Zamkowym została otwarta w latach 80-tych XX wieku i jest gospodarzem wystaw czasowych i objazdowych, gdzie lokalni artyści regularnie mają możliwość prezentowania swoich prac. W 2000 roku ukończono budowę Wielkiej Sali Muzeum Zamkowego oraz skrzydła pałacu zwanego Małym Pałacem Rzymskim. Okazały się one również doskonałymi miejscami na wystawy czasowe, dzięki czemu nawet powracający zwiedzający mogą zawsze znaleźć coś nowego do odkrycia.
Od lat 70-tych Muzeum Zamkowe stanowi integralną część życia kulturalnego Esztergomu, organizując spektakle, koncerty, programy kulturalne, a nawet kino plenerowe na renesansowym tarasie Muzeum Zamkowego.
Od 2010 r. tradycją stały się coroczne imprezy, takie jak Noc Muzeów, Święto Wiosny, Narodowy Dzień Zabytków, Dzień Dziedzictwa Kulturowego i Dni Historii Esztergom. (O ile pozwalają na to okoliczności, gdyż z powodu pandemii w 2020 roku organizacja takich imprez nie zawsze była możliwa),
Imprezy organizowane przez muzeum są zawsze ściśle związane z zamkiem i jego historią, prezentując różne okresy historyczne (średniowiecze, renesans, okres osmański) w jak najbardziej autentyczny sposób. Muzeum Zamkowe ma na celu oferowanie szerokiego wachlarza wartościowych wydarzeń kulturalnych i zajęć rekreacyjnych zarówno dla mieszkańców, jak i turystów poprzez zapewnienie zróżnicowanych i zabawnych programów.
Od drugiej połowy lat 2000 Muzeum Zamkowe jest również zaangażowane w organizowaną w całym kraju Noc Muzeów i co roku uczestniczy w programie z barwnymi i różnorodnymi działaniami. Muzeum ściśle współpracuje z lokalnymi muzeami i instytucjami kulturalnymi w Szturowie (Párkány). W czasie trwania imprezy pomiędzy poszczególnymi obiektami kursuje transport wahadłowy, który umożliwia zwiedzającym wygodne zwiedzenie jak największej liczby obiektów.
W drugiej połowie 2010 r. w muzeum zapanowała tradycja otwarcia sezonu, zwanego też Świętem Wiosny. Program ma w większości tradycyjny, historyczny charakter i oferuje cały dzień rekreacji i zajęć kulturalnych dla wszystkich grup wiekowych.
W 2016 roku Muzeum Zamkowe HNM w Esztergom, jako część Wzgórza Zamkowego i Miasta Wodnego w Esztergom, otrzymało tytuł Zabytku Narodowego. W związku z tym w Muzeum Zamkowym co roku odbywa się jednodniowe wydarzenie - Narodowy Dzień Zabytków. Ta ogólnokrajowa inicjatywa jest inicjowana co roku w innym miejscu pamięci narodowej. W 2019 roku Muzeum Zamkowe w Esztergom miało zaszczyt być gospodarzem ceremonii otwarcia. Muzeum Zamkowe jest również zaangażowane w Dzień Dziedzictwa Kulturowego w ostatnim czasie, oferując głównie zajęcia edukacyjne i profesjonalne dla ogółu społeczeństwa, a także wycieczki z przewodnikiem.
Od 2012 roku największym wydarzeniem Muzeum Zamkowego stały się Dni Historii Esztergom (ESZTÖR) - cykl tradycyjnych imprez. Kilkudniowa impreza odbywa się tradycyjnie w sierpniu, połączona z obchodami święta narodowego 20 sierpnia. Impreza, przenosząca zwiedzających w czasy XI-XII wieku, przyciąga z roku na rok coraz większą liczbę osób, z których część powraca z innych regionów Węgier. Programy są zróżnicowane i rozrywkowe, mają na celu nie tylko rozrywkę, ale również przekazywanie wartości kulturowych. Zwiedzający mogą zapoznać się z życiem codziennym, stylem życia i metodami walki średniowiecznych Węgrów z pomocą zespołów inscenizacyjnych i pracowników muzeum zamkowego. Program imprezy został opracowany z dużym naciskiem na autentyczność i przekazywanie wiedzy. Dzięki wyjątkowej atmosferze i wierności historycznej tradycyjny festiwal jest jednym z najpopularniejszych wydarzeń w Muzeum Zamkowym.
Oprócz tego, pracownicy Muzeum Zamkowego organizują programy na różne okazje świąteczne. Można do nich zaliczyć zabawy wielkanocne na zamku oraz koncerty i przedstawienia w okresie adwentu, które są świetnym sposobem na zapewnienie rozrywki zwiedzającym.
Oprócz własnych imprez, Muzeum Zamkowe jest również popularnym miejscem innych wydarzeń kulturalnych, konferencji, wykładów i koncertów.
Jednym z najważniejszych zadań Muzeum Zamkowego jest edukacja kulturalna przyszłych pokoleń. Nasze wycieczki z przewodnikiem i muzealne zajęcia edukacyjne przeznaczone dla młodzieży stanowią doskonałą okazję do zapoznania młodych ludzi z tym ważnym fragmentem węgierskiej historii. Oba programy są otwarte dla przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i średnich, ponieważ oprowadzanie i zajęcia są zawsze dostosowane do wieku i wcześniejszej wiedzy dzieci. Programy są zabawne, wesołe i interaktywne. Dzięki temu w ostatnich latach wiele grup uczniów przychodziło do muzeum na ukierunkowane muzealne sesje edukacyjne obejmujące cztery okresy: starożytność, średniowiecze, renesans i okres Turcji osmańskiej. W każdym przypadku przed sesją przeprowadzana jest wstępna dyskusja w celu podjęcia decyzji, która sesja będzie najbardziej odpowiednia dla grupy, najlepiej wpisze się w formalny program nauczania i pomoże w jego realizacji w nieformalnym otoczeniu. Programy te szczególnie nadają się do rozwijania nowego i nowoczesnego podejścia do zwiedzania i spędzania czasu w muzeach, zgodnie z nowoczesnymi metodologiami edukacji muzealnej.
htmlText_7C43067F_651A_31F0_41D6_C5DC2A035CC7.html =
1828
Papież Pius VII podniósł miasto do rangi siedziby biskupstwa, przez co wzrosło jego znaczenie gospodarcze i handlowe, co spowodowało ponowny rozwój miasta.
htmlText_7C7F0C8F_651A_7110_41AE_6F561376EB54.html =
1815
Po Kongresie Wiedeńskim, jako część Polski Królewskiej, znalazło się pod władzą Rosji, ale w tym czasie liczba ludności spadła do 2640.
htmlText_7CBE22A5_651A_1113_41D6_B6C8536AC9D7.html =
1718
Po zawarciu pokoju w Požarevacu, twierdza ponownie trafiła pod władzę armii chrześcijańskiej (austriackiej).
htmlText_7D0589EE_650A_7310_41CE_28B834A5131D.html =
1848
Plany obronne na wielką skalę nie były jeszcze ukończone, gdy w marcu rozpoczęła się węgierska wojna o niepodległość. Pierwsze cztery forty linii Nádora były ukończone (a piąty był w budowie), a przebudowa Starego Zamku została zakończona. Do tego czasu w miejscu, gdzie powinny stać dwa barbarzyńce, ukończony był tylko system wałów. (Później, po prawej stronie Dunaju, po stronie węgierskiej, zbudowano Fort Gwiaździsty - Csillag Erőd. Po lewej stronie, po stronie słowackiej, wały nigdy nie zostały zastąpione przez zamurowaną, stałą twierdzę). Podczas węgierskiej wojny o niepodległość, Komarno/Komárom's stało się najlepiej wyposażonym i najlepiej bronionym węgierskim systemem fortyfikacji, który jako ostatni złożył broń przed przeważającymi siłami cesarsko-rosyjskimi, w warunkach, które zapewniły życie i mienie wszystkich żołnierzy i cywilów miasta.
htmlText_7D4C01D4_653E_F331_41B5_FA23DAB5DD83.html =
1848-1849
Z powodu nasilających się konfliktów etnicznych, na południu kraju rozpoczęła się praktycznie wojna domowa, która trwała do końca kampanii wiosennej, kiedy to terytorium, z wyjątkiem Titelskiego Bregu (płaskowyżu Titel) oraz zamków Arad i Timișoara/Temesvár, zostało opanowane przez armię węgierską. Jednak w lipcu tego samego roku armia węgierska została zmuszona do wycofania się z Bački i wkrótce skapitulowała przed wojskami rosyjskimi i austriackimi.
htmlText_7D53F086_650A_3110_41A3_8FA15AF8B9AD.html =
1809-1847
Uznając znaczenie miasta i jego okolic (była to jedyna możliwa do obrony reda na Dunaju między Wiedniem a Budą z dużą fortyfikacją), Rada Wojenna Wiednia podjęła decyzję o refortyfikacji tego obszaru. W związku z tym postanowiono ufortyfikować ten obszar, idąc z duchem czasu. W ramach tego planu pierwszym krokiem było ufortyfikowanie dzielnicy miasta w nowoczesny sposób. Planowano wzmocnić obronę poprzez budowę linii Wagu wzdłuż rzeki Wag i Dunaju, budowę linii Nádoru na otwartym terenie od strony Żytniego Ostrowa/Csallóköz oraz zapewnić ochronę przepraw przez rzekę poprzez barbakany, zbudowane z umocnieniami po obu stronach Dunaju. Nie zapomniano również o zagrożeniu ze strony okrętów wojennych, które mogły atakować na rzece: Wyspa Elżbiety (Alžbetínsky ostro/Erzsébet-sziget) miała być również zabezpieczona twierdzą.
htmlText_7D656CE4_650A_3111_41C7_88032E2D097A.html =
1783
Kolejne niszczycielskie trzęsienie ziemi w Komarnie/Komárom.
htmlText_7D6EFB66_653A_1711_41C1_E5BAFE5EC46C.html =
-1701
Ferenc Rákóczi II zbiegł z więzienia w Wiener Neustadt i uciekł do Polski. Na wygnaniu żył w towarzystwie Miklósa Bercsényiego w Krakowie i Warszawie. Gdy w 1703 r. powrócił do kraju, pomogli mu również Polacy, m.in. książę Stanisław Leszczyński, przeciwko któremu car Rosji Piotr I (Wielki) próbował pomóc Rakoczemu w zdobyciu polskiego tronu.
htmlText_7D7E361C_650B_F130_41C4_EF008AF3E318.html =
1809
W związku z wojnami napoleońskimi rozpoczęto budowę systemu fortyfikacji. Uprzednio dozwolone działania budowlane obywateli zostały wstrzymane, a istniejące już miasto cywilne zostało otoczone tymczasowymi wałami. W tym samym czasie miasto Rév-Komárom (obecnie Komárom na Węgrzech) również zostało otoczone systemem fortyfikacji, a oprócz tego na Wzgórzu Piaskowym (obecnie teren Fortu Monostor) wzniesiono twierdzę składającą się z kilku zamkniętych wałów.
htmlText_7D8D8D47_651A_131F_41AC_CC7F67C8BCF6.html =
1795
W trzecim rozbiorze Polski, Austria uzyskała kontrolę nad Sandomierzem i jego okolicami, zwanymi Galicją Zachodnią.
htmlText_7D90D720_651A_1F10_41BB_A370A14D8439.html =
1809
Po klęsce Austrii (w mieście odbywały się również walki) stał się miastem granicznym Wielkiego Księstwa Warszawskiego.
htmlText_7DAA2989_6519_F310_418F_0246858AF14D.html =
1772
Rozbiory Polski spowodowały, że Sandomierz stał się miastem przygranicznym. W konsekwencji miasto praktycznie utraciło znaczną część swoich rynków i aglomeracji handlowej, a miasto zaczęło podupadać. Nie można było kontynuować wcześniejszych prac rekonstrukcyjnych, ani też realizować nowych inwestycji. Praktycznie miasto cofnęło się do poziomu małego miasteczka.
htmlText_7F4F4B74_651A_17F1_41B1_A65D0680D00E.html =
1739
Wojska osmańskie ponownie zajęły twierdzę. W tym czasie straciła ona już swoje znaczenie militarne i miała jedynie znaczenie symboliczne. Dlatego też wojska osmańskie nie dbały o jej ufortyfikowanie i pozwoliły jej ostatecznie zginąć. W rzeczywistości, to właśnie wtedy twierdza popadła w ruinę.
htmlText_7F50AD43_651A_3310_41D6_B53B6AE6A8F3.html =
1830
Księstwo Serbii uzyskało autonomię po rewolucji serbskiej (1804-1815), która została formalnie potwierdzona przez Wysoką Portę w 1830 roku. Osmańskie garnizony pozostały tylko w 6 twierdzach (Šabac, Belgrad, Smederevo, Fetislam/Kladovo, Užice, Soko Grad) aż do 1867 roku, kiedy to całkowicie wycofały się z Księstwa Serbii. Serbia stoczyła dwie wojny z Osmanami 1876-1878, których wynikiem była niepodległość Serbii, uznana na Kongresie Berlińskim. Tak więc Golubac był faktycznie wolny od 1830 roku.
htmlText_7F822EF3_651E_0EF0_41CE_DBA99C3EEC7C.html =
1757
To, co do tej pory było skończone, zostało ponownie zniszczone. Miasto zostało zburzone w ogromnej pożodze, większość budynków spłonęła.
htmlText_89B6BD43_A9B6_3756_41D5_8855B26F4829.html =
THE DEVELOPMENT OF THE FORTRESS IN KOMÁRNO FROM THE ANCIENT TIMES UNTIL THE MODERN TIMES
Because of the trading and military importance of river crossings, they have played a strategically significant role for thousands of years. Komárno’s earlier settlements controlled the waterways of the Danube, Váh and Nitra rivers. Not only did they control the rivers, but also the roads that went through the Nitra River valley. This placed the occupants of this junction in a key position.
Owning this important international trade intersection (being no other crossing nearby) meant one had power over the region. It is likely, though not proved, that the Romans, who usually secured all the river crossings and confluences, built the first fortress within the Limes Romanus in the location of the present Old Fortress. The area of the present town situated on the right bank of the river Danube belonged to the region of Brigetio (Szőny), which was situated slightly to the east.
After the defeat of the German Quadi people, the Roman Emperor Marcus Aurelius also ordered fortresses built on the left side of the river in 171. One of these fortresses can be found 4 km from Komárno, in the region of Iža (Celemantia – Leányvár). The encampment, which was surrounded by earthen ramparts, was built under the reign of Domitianus. These ramparts were later strengthened with stone walls by the soldiers of the first Roman legion. Some centuries later the stone walls of the encampment were demolished, and a significant part of the material was used for the building of the so called “Old Fortress” in Komárno. It has not been proved yet whether a similar Roman fortress existed in the territory of the present Old Fortress.
Anonymus (1173-1196) was the first who reported the location of the fortress in Komárno, the inhabited parts of the area and the possibilities of natural defence. In his book, Gesta Hungarorum, Anonymus says the following about the foundation of the town: ”But Ketel received not only this part but a lot more, as after invading Pannonia Arpad gave him a large area where the Váh flows into the river Danube in exchange for his loyalty. Here, later the son of Ketel, Alaptolma, built a castle, which he called Komárno. He sent two-thirds of the people he brought with him and two thirds of the people he won from the leader to serve in the stronghold of Komárno. After many years Ketel and his son Tolma were both buried in this place.” Komárno was a royal town, near the western border of the country; therefore, it was natural that it had been constantly strengthened and developed throughout the centuries. The Tartar invasion - during which the major part of the country was devastated – proved the necessity of these strengthenings.
After the Tartars left the country, King Béla IV strongly supported the developments of towns. He gave significant privileges to 25 settlements, including Komarno, which received town rights in 1265. King Béla IV sold the castle and its estates to Earl Henel. The sons of Henel, however, could not settle their debts, so the king confiscated the castle and in 1265 presented a bailiff called Walter with Komárno and the surrounding settlements. Walter built walls around the castle and the area of the present Old Fortress. However, because we do not have any documents about it, we suppose that these walls were built from stone. Thus we can define the date of the first stone fortress or castle somewhere in the years of 1265-68.
Anonymus (1173-1196) was the first who reported the location of the fortress in Komárno, the inhabited parts of the area and the possibilities of natural defence. In his book, Gesta Hungarorum, Anonymus says the following about the foundation of the town: ”But Ketel received not only this part but a lot more, as after invading Pannonia Arpad gave him a large area where the Váh flows into the river Danube in exchange for his loyalty. Here, later the son of Ketel, Alaptolma, built a castle, which he called Komárno. He sent two-thirds of the people he brought with him and two thirds of the people he won from the leader to serve in the stronghold of Komárno. After many years Ketel and his son Tolma were both buried in this place.”
Komárno was a royal town, near the western border of the country; therefore, it was natural that it had been constantly strengthened and developed throughout the centuries. The Tartar invasion - during which the major part of the country was devastated – proved the necessity of these strengthenings. After the Tartars left the country, King Béla IV strongly supported the developments of towns. He gave significant privileges to 25 settlements, including Komarno, which received town rights in 1265. King Béla IV sold the castle and its estates to Earl Henel.
The sons of Henel, however, could not settle their debts, so the king confiscated the castle and in 1265 presented a bailiff called Walter with Komárno and the surrounding settlements. Walter built walls around the castle and the area of the present Old Fortress. However, because we do not have any documents about it, we suppose that these walls were built from stone. Thus we can define the date of the first stone fortress or castle somewhere in the years of 1265-68.
Unfortunately, our knowledge about the castle in Komárno is very insufficient from the 13th century until the reign of King Matthias (1458-1490). In 1317 Matthias Csák (Čák) defended the castle against Charles Robert. The castle was so badly damaged during the siege that it had to be rebuilt. Master Donch, the Lord Lieutenant of Zvolen County supported the building operations financially so much that in 1333 he received the castle in Komárno from the king in exchange for other castles.
King Matthias frequently stayed in the castle with the greatest of pleasure. He had it rebuilt by Italian masters. In his other work he praises the beauty and greatness of the royal castles in Buda, Komárno and Visegrád. Bonfini also writes about the castles built by the greatest Italian masters: “a bit further, in the corner of the island, the castle of Komárno can be seen built on a vast area. In its spacious courts, huge palaces arise built at great expense with timber framework ceilings. Here, the pleasure boat called Bucentaurus, wich is furnished like a palace with a dining room, bedrooms and separate lounges for men and women are stationed.”
There are no engravings or drawings from this era, however based on the available data it can be stated that by the end of the 15th century the castle in Komárno with its magnificent palaces became a building complex which satisfied royal needs. Since the siege in 1317, the castle had not been the scene or target of military attack, so the reconstruction and development of military objects became a secondary task. It is understandable that the contemporary architects were first interested in artistic aspects. The Turkish invasion, which lasted for a century and a half, changed the character of the castle and its further development. The royal castle, which was maintained for entertaining the royal court and served as the centre of state offices, again became the most important element of the defensive system of the country and the scene of important battles and sieges.
htmlText_A0EE063E_B386_8C59_41BA_3EF508B4318C.html =
TWIERDZA GOLUBAC
Twierdza Golubac jako zabytek kultury została odrestaurowana i obecnie oferuje zwiedzającym odpowiednie warunki oraz możliwości poznania i zrozumienia dziedzictwa kulturowego z pierwszej ręki. Prezentacja twierdzy ułatwia zrozumienie i docenienie znaczenia całego regionu wokół niej, jak również samej twierdzy i jej historycznego przeznaczenia w sposób uczciwy i przyjazny.
Biorąc pod uwagę geostrategiczne, historyczne i kulturowe znaczenie obszaru u wylotu Żelaznych Wrót oraz różne poziomy znaczenia twierdzy (uniwersalny, regionalny i narodowy) interpretacja i prezentacja musi mieć wymiar historyczny, cywilizacyjny, edukacyjny, ekologiczny i kulturowy.
Obszar, na którym znajduje się twierdza Golubac, ma ogromne znaczenie nie tylko dla Serbii Wschodniej, ale także dla całego kontynentu jako podstawa różnorodności kulturowej Europy. Długoterminowa ochrona twierdzy i jej otoczenia, jej fizyczna i ekologiczna integralność jest najważniejszym elementem społecznej, ekonomicznej, edukacyjnej, legislacyjnej, kulturalnej i turystycznej polityki rozwoju obszaru turystycznego twierdzy Golubac.
Głównym rezultatem naszej prezentacji jest możliwość zwiedzania twierdzy na swój własny sposób, wybierając punkty zainteresowania i tempo zwiedzania.
Główne cele prezentacji twierdzy Golubac w naszym projekcie
Nasza prezentacja składa się z czterech części, które jasno określają wynik w odniesieniu do naszych celów
Uzyskiwanie wiedzy
Prezentacja powinna być przeprowadzona w sposób ciekawy i interaktywny, tak aby ułatwić zwiedzającym zdobycie wiedzy o twierdzy i jej otoczeniu.
Kultywowanie świadomości
Prezentacja powinna wywierać wpływ na działania zwiedzających nie tylko podczas wizyty, ale także później. W szczególności, powinna być jednym ze sposobów kultywowania świadomości o tym unikalnym zabytku historycznym, jego środowisku naturalnym oraz znaczeniu i wartości obu tych elementów.
Osobiste doświadczenia
Prezentacja powinna zachęcać zwiedzających do osobistego zaangażowania się w interpretację poprzez myślenie, reagowanie, martwienie się i wierzenie w treść prezentacji.
Skutki gospodarcze
Prezentacja powinna zawierać treści, które wydłużą czas trwania wizyty, zmotywują do eksploracji kompleksu, do ponownych odwiedzin, a także do polecania go innym.
Elementy, tematyka i ukierunkowanie prezentacji:
Połączenie między Dunajem i Twierdzą w legendzie, historii, dziś i w przyszłości
Najważniejsze fortece w tej części Europy zostały wzniesione nad brzegami Dunaju i są najważniejszymi zabytkami europejskiej architektury militarnej.
Dunaj jest rzeką, która była świadkiem migracji ludzi i cywilizacji, a na całej swojej długości jest bogata w historię i kulturę. Twierdze na brzegach Dunaju oraz prehistoryczne i historyczne miejscowości są podstawą światowego przemysłu turystycznego.
Naszą wizją jest zrównoważony rozwój wysokiej klasy ośrodka turystycznego Twierdza Golubac, odwiedzanego zarówno przez wycieczki lądowe, jak i gości rejsów rzecznych. Już teraz jesteśmy jedną z najpopularniejszych destynacji turystycznych w Serbii.
Plany na przyszłość
Naszym celem jest stworzenie zrównoważonego modelu biznesowego pod względem liczby odwiedzających i jakości prezentacji. W celu jak najlepszego zaprezentowania twierdzy nawiązaliśmy współpracę z instytucjami edukacyjnymi, Stowarzyszeniem Rycerzy i innymi stowarzyszeniami artystycznymi, sportowymi itp.
W ciągu najbliższych kilku lat zakończymy prace konserwatorskie w twierdzy, łaźni tureckiej (hammam), domu rzymskim i parku archeologicznym na terenie turystycznym twierdzy Golubac.
htmlText_A7085618_B38D_8C59_41E3_7B0D2F2EDDE4.html =
PRZEBUDOWA I MODERNIZACJA BUDYNKÓW
W latach 20-tych XX wieku wzdłuż Dunaju wybudowano drogę, a ówcześni budowniczy zdecydowali, że powinna ona przebiegać prosto przez serce Twierdzy. Przez ponad 90 lat ruch drogowy zagrażał twierdzy i uniemożliwiał jej odbudowę.
W ubiegłym wieku, w latach siedemdziesiątych, wybudowano elektrownię wodną Djerdap 1 i podniósł się poziom Dunaju. Rzeka zalała dolne poziomy dwóch wież i pozostałości Pałacu, głównej części Twierdzy.
Choć wydawało się, że czas i ludzkie zaniedbania uśpiły Twierdzę Golubac, nastąpił zwrot akcji, jak w bajce.
Na ratunek przyszła Unia Europejska i przy jej wsparciu w 2009 roku opracowano koncepcyjny projekt rewitalizacji Twierdzy Golubac.
W 2011 roku Republika Serbska uznała to miejsce za Obszar Turystyczny "Twierdza Golubac" i powołała przedsiębiorstwo o tej samej nazwie, którego zadaniem będzie zarządzanie rekonstrukcją i zarządzanie Twierdzą po jej odnowieniu.
Poprzez fundusze przedakcesyjne IPA, UE zapewniła finansowanie rekonstrukcji Twierdzy i budowy całego otaczającego ją Kompleksu.
Umowa na rewitalizację Twierdzy Golubac i jej kompleksu została podpisana w lipcu 2014 roku. Prace oficjalnie rozpoczęły się we wrześniu tego samego roku, jako port finansowanego przez UE projektu "Rozwój społeczno-gospodarczy naddunajskiego regionu Serbii", współfinansowanego i zarządzanego przez Austriacką Agencję Rozwoju.
Choć prace prowadzone były równolegle, to jednak wyparcie ruchu z Twierdzy i budowa tunelu z obwodnicą były kluczowe dla powodzenia całego projektu.
Wkrótce po rozpoczęciu prac, w skale obok Twierdzy zaczął się pojawiać otwór. Otwór ten, po skrupulatnym wierceniu i wysadzaniu, stał się 155-metrowym tunelem, który ostatecznie uwolnił Twierdzę od ruchu kołowego w lipcu 2016 roku.
Nowo wybudowane Centrum dla Zwiedzających o powierzchni ponad 960 metrów kwadratowych, mieści stałą ekspozycję o Twierdzy, kawiarnię, sklep z pamiątkami oraz pomieszczenia firmy "Twierdza Golubac", która prowadzi Kompleks. Jego drzwi zostały otwarte w 2016 roku. Obok znajduje się duży parking dla samochodów osobowych i autobusów.
Zdezelowany brzeg Dunaju wymagał ujarzmienia, a Kompleks ochrony przed potencjalnie wysokim poziomem wody. Z tego powodu wybudowano 400-metrową stabilizację brzegu, przy której znajduje się dok do cumowania dużych statków wycieczkowych i innych jednostek pływających, które przywożą do Twierdzy Golubac turystów z całego świata.
Przez długi czas przestrzeń przed Twierdzą była zaniedbana i pozostawiona bez opieki. Uporządkowano powierzchnię parku o powierzchni ponad 2 hektarów, na wzgórzu nad Twierdzą urządzono dwa punkty widokowe, do których prowadzi oznakowana ścieżka.
Po raz pierwszy w Twierdzy i jej okolicach przeprowadzono szeroko zakrojone badania archeologiczne, które przyniosły wiele nowych odkryć. Niektóre z nich można zobaczyć w Centrum dla Zwiedzających oraz w Parku Archeologicznym na terenie przed Twierdzą.
Była to pierwsza kompletna rekonstrukcja twierdzy w Serbii. Rekonstrukcja przebiegała zgodnie z projektem i nadzorem konserwatorskim Republikańskiego Instytutu Ochrony Zabytków Kultury Serbii.
Na szczycie znajduje się wieża, zwana Wieżą Kapeluszową, która uległa znacznemu zniszczeniu. Prace przy niej objęły odbudowę brakujących ścian, dachu i aranżacji wnętrz.
Podczas rekonstrukcji odnowiono również wały łączące wieże.
Aby dostać się do wyższych partii Twierdzy wybudowano schody i ścieżki, wyposażone w barierki dla dodatkowego bezpieczeństwa.
W przypadku Twierdzy Golubac, koniec rekonstrukcji jest początkiem nowego życia. Ten nowy początek nastał 29 marca 2019 roku i trwa nadal.
htmlText_B2E2D3F7_A9B6_533E_41C4_11043CA1E97D.html =
THE DEVELOPMENT OF THE FORTRESS IN KOMÁRNO FROM THE ANCIENT TIMES UNTIL THE MODERN TIMES
Because of the trading and military importance of river crossings, they have played a strategically significant role for thousands of years. Komárno’s earlier settlements controlled the waterways of the Danube, Váh and Nitra rivers. Not only did they control the rivers, but also the roads that went through the Nitra River valley. This placed the occupants of this junction in a key position.
Owning this important international trade intersection (being no other crossing nearby) meant one had power over the region. It is likely, though not proved, that the Romans, who usually secured all the river crossings and confluences, built the first fortress within the Limes Romanus in the location of the present Old Fortress. The area of the present town situated on the right bank of the river Danube belonged to the region of Brigetio (Szőny), which was situated slightly to the east.
After the defeat of the German Quadi people, the Roman Emperor Marcus Aurelius also ordered fortresses built on the left side of the river in 171. One of these fortresses can be found 4 km from Komárno, in the region of Iža (Celemantia – Leányvár). The encampment, which was surrounded by earthen ramparts, was built under the reign of Domitianus. These ramparts were later strengthened with stone walls by the soldiers of the first Roman legion. Some centuries later the stone walls of the encampment were demolished, and a significant part of the material was used for the building of the so called “Old Fortress” in Komárno. It has not been proved yet whether a similar Roman fortress existed in the territory of the present Old Fortress.
Anonymus (1173-1196) was the first who reported the location of the fortress in Komárno, the inhabited parts of the area and the possibilities of natural defence. In his book, Gesta Hungarorum, Anonymus says the following about the foundation of the town: ”But Ketel received not only this part but a lot more, as after invading Pannonia Arpad gave him a large area where the Váh flows into the river Danube in exchange for his loyalty. Here, later the son of Ketel, Alaptolma, built a castle, which he called Komárno. He sent two-thirds of the people he brought with him and two thirds of the people he won from the leader to serve in the stronghold of Komárno. After many years Ketel and his son Tolma were both buried in this place.” Komárno was a royal town, near the western border of the country; therefore, it was natural that it had been constantly strengthened and developed throughout the centuries. The Tartar invasion - during which the major part of the country was devastated – proved the necessity of these strengthenings.
After the Tartars left the country, King Béla IV strongly supported the developments of towns. He gave significant privileges to 25 settlements, including Komarno, which received town rights in 1265. King Béla IV sold the castle and its estates to Earl Henel. The sons of Henel, however, could not settle their debts, so the king confiscated the castle and in 1265 presented a bailiff called Walter with Komárno and the surrounding settlements. Walter built walls around the castle and the area of the present Old Fortress. However, because we do not have any documents about it, we suppose that these walls were built from stone. Thus we can define the date of the first stone fortress or castle somewhere in the years of 1265-68.
Anonymus (1173-1196) was the first who reported the location of the fortress in Komárno, the inhabited parts of the area and the possibilities of natural defence. In his book, Gesta Hungarorum, Anonymus says the following about the foundation of the town: ”But Ketel received not only this part but a lot more, as after invading Pannonia Arpad gave him a large area where the Váh flows into the river Danube in exchange for his loyalty. Here, later the son of Ketel, Alaptolma, built a castle, which he called Komárno. He sent two-thirds of the people he brought with him and two thirds of the people he won from the leader to serve in the stronghold of Komárno. After many years Ketel and his son Tolma were both buried in this place.”
Komárno was a royal town, near the western border of the country; therefore, it was natural that it had been constantly strengthened and developed throughout the centuries. The Tartar invasion - during which the major part of the country was devastated – proved the necessity of these strengthenings. After the Tartars left the country, King Béla IV strongly supported the developments of towns. He gave significant privileges to 25 settlements, including Komarno, which received town rights in 1265. King Béla IV sold the castle and its estates to Earl Henel.
The sons of Henel, however, could not settle their debts, so the king confiscated the castle and in 1265 presented a bailiff called Walter with Komárno and the surrounding settlements. Walter built walls around the castle and the area of the present Old Fortress. However, because we do not have any documents about it, we suppose that these walls were built from stone. Thus we can define the date of the first stone fortress or castle somewhere in the years of 1265-68.
Unfortunately, our knowledge about the castle in Komárno is very insufficient from the 13th century until the reign of King Matthias (1458-1490). In 1317 Matthias Csák (Čák) defended the castle against Charles Robert. The castle was so badly damaged during the siege that it had to be rebuilt. Master Donch, the Lord Lieutenant of Zvolen County supported the building operations financially so much that in 1333 he received the castle in Komárno from the king in exchange for other castles.
King Matthias frequently stayed in the castle with the greatest of pleasure. He had it rebuilt by Italian masters. In his other work he praises the beauty and greatness of the royal castles in Buda, Komárno and Visegrád. Bonfini also writes about the castles built by the greatest Italian masters: “a bit further, in the corner of the island, the castle of Komárno can be seen built on a vast area. In its spacious courts, huge palaces arise built at great expense with timber framework ceilings. Here, the pleasure boat called Bucentaurus, wich is furnished like a palace with a dining room, bedrooms and separate lounges for men and women are stationed.”
There are no engravings or drawings from this era, however based on the available data it can be stated that by the end of the 15th century the castle in Komárno with its magnificent palaces became a building complex which satisfied royal needs. Since the siege in 1317, the castle had not been the scene or target of military attack, so the reconstruction and development of military objects became a secondary task. It is understandable that the contemporary architects were first interested in artistic aspects. The Turkish invasion, which lasted for a century and a half, changed the character of the castle and its further development. The royal castle, which was maintained for entertaining the royal court and served as the centre of state offices, again became the most important element of the defensive system of the country and the scene of important battles and sieges.
htmlText_B49A57B0_A9B2_7333_41B7_6547C2761071.html =
WOJNY KURUCKIE (1703-1711)
Wojny kuruckie (1703 - 1711) oznaczały dla Komarna okres przejściowy. Chociaż miasto nie było oblężone przez wojska kuruckie, to jednak nasiliły się represje habsburskie. Wojsko było jednak zmuszone do korzystania z usług miejscowych kupców i rzemieślników, dzięki czemu życie gospodarcze powoli się ożywiało. Mimo to, wrogość między twierdzą a miastem nie uległa zmianie.
Po pokoju w Satu Mare, który zakończył wojnę o niepodległość Rakoczego w 1711 roku, twierdza Komarno na sto lat straciła na znaczeniu. Jej głównym zadaniem było zapewnienie porządku na tym terenie, zapewnienie szkoleń i zaopatrzenia.
htmlText_B551A3E0_A9B2_3353_41B0_5B9CEA019CA1.html =
UPADEK TWIERDZY NOVÉ ZÁMKY
W 1663 r. wielki wezyr Ahmed wyprawił przeciwko Węgrom wielką armię. W sierpniu dotarł do twierdzy Nové Zámky. Około 40.000 żołnierzy cesarskich zgromadziło się wokół Komarna, ale ostrożny głównodowodzący Raymond Montecuccoli nie interweniował. Po sześciotygodniowym oblężeniu kapitan Ádám Forgách, w beznadziejnej sytuacji, poddał Nové Zámky.
Każdy narożnik pięciokątnego Nowego Zamku był chroniony przez bastion. Był on ściśle połączony z dwoma zachodnimi bastionami Starej Twierdzy i otoczony szeroką, głęboką fosą, z przeciwskarpą po zewnętrznej stronie. Chroniło to mur twierdzy przed zniszczeniem przez działa nieprzyjaciela. Pomiędzy oboma bastionami, przed murem wzniesiono raweliny.
Aby stworzyć odpowiednią esplanadę dla fortu, skarb państwa wywłaszczył i zburzył najstarszą część miasta. Powiększone miasto zostało otoczone w latach 1682-83 kamiennym murem, wałami ziemnymi i fosami.
Przyczółki mostowe rozebrano w 1661 r. i odbudowano z mocnym rzędem belek. Przyczółek mostowy św. Filipa na rzece Wag został wzmocniony trzema bastionami ziemnymi, a przyczółek mostowy św. Piotra na Dunaju pięcioma bastionami ziemnymi.
Po zakończeniu prac fortyfikacyjnych, już nie twierdza, ale grupa fortów spełniała swoje zadania:
stanowiły solidną przeszkodę na drodze wroga atakującego od zachodu
zapewniały bezpieczną esplanadę dla wojsk cesarskich i sojuszniczych maszerujących przeciwko Turkom
dzięki mostom, przyczółkom i flocie umożliwiały siłom habsburskim szybką przeprawę na dowolny brzeg
W 1683 r. Turcy ruszyli na Wiedeń. Na wieść o zbliżaniu się wrogich wojsk, ludność Komarna masowo przeniosła się na Górne Ziemie (dzisiejsza Słowacja), ale wcześniej miasto zostało ponownie podpalone. Turcy nie oblegali jednak Komarna, ponieważ skupili się na Wiedniu, gdzie zostali ostatecznie pokonani przez cesarskie i polskie wojska królewskie pod wodzą Jana Sobieskiego.
Buda została wyzwolona 2 września 1686 roku, a wkrótce potem większa część kraju.
htmlText_B80B98F9_A9B1_CE54_41DC_0392C9306F8C.html =
WIELKIE OBLĘŻENIE W 1594 ROKU
W 1593 r. rozpoczęła się tzw. wojna 15-letnia. Rok później Pasza Sinan oblegał Tata i Győr, a na początku października pomaszerował do Komárna, na prawy brzeg Dunaju. Ponieważ nikt nie przypuszczał, że Turcy zaatakują przed nadejściem zimy, za silnymi murami stacjonowała tylko niewielka armia, nie było też wystarczająco dużo amunicji ani żywności w magazynach. Nawet miasto było chronione tylko słabym murem. Spodziewano się, że wróg z łatwością zajmie miasto, więc kobiety, starcy i dzieci uciekli do bezpiecznej Trnavy, podczas gdy młodzi i silni mężczyźni pomaszerowali do twierdzy, aby wesprzeć obrońców. Żołnierze podpalili puste miasto i most na Dunaju, utrudniając napastnikom przeprawę przez rzekę i uniemożliwiając im pozostanie w mieście na zimę. Oblężenie trwało od 7 do 24 października. Szerokie koryto rzeki utrudniało działom dotarcie do celu, a mocne mury twierdzy również opierały się uderzeniom armat. Turcy przepłynęli jednak Dunaj z silną kawalerią tatarską, pod której ochroną mogli zbudować nowy most. W ten sposób artyleria turecka zdołała przemaszerować na brzeg Wyspy Żytniej (Žitný ostrov SK), gdzie obok kościoła miejskiego postawiła "18 wielkich armat". Ponieważ nawet ta odległość okazała się zbyt duża, Sinan zbudował wał na skraju fosy i z pomocą zebranych w okolicy chłopów kazał postawić tam swoje działa. Erazm Braun, komendant twierdzy, zwrócił się z prośbą o pomoc do arcyksięcia Matthias, który zlecił Miklósowi Pálffy'emu sprowadzenie do Komárna półregimentu Burgundczyków. Pálffy zdołał przewieźć żołnierzy, żywność i amunicję do twierdzy tajnymi drogami z Kolárova (SK). Artyleria Sinana dzień i noc ostrzeliwała zachodnią stronę twierdzy, ale mocne mury nie poddawały się. Następnie próbowano podkopać fundamenty twierdzy, ale żołnierze zrównali z ziemią kopaczy. Tymczasem arcyksiążę Matthias z armią liczącą 40 000 ludzi obozował pod Topolnikami (SK). Wysłani szpiedzy donieśli, że Turcy szykują się do odwrotu. Wieści te okazały się prawdziwe. Żołnierze Sinana nie wytrzymali zimnej jesiennej pogody, nie spodziewał się też, że Komárno będzie w stanie tak długo stawiać opór. Ponadto stracił w walkach wielu ludzi, a w obozie wybuchła epidemia tyfusu. Dowiedział się wtedy o wyruszeniu wojsk ratunkowych, więc nie czekając na ich przybycie, wydał rozkaz odwrotu.
htmlText_B83C90DC_A9B0_5E4C_41D2_F65344F18692.html =
OPIS ARCHITEKTONICZNY STAREJ TWIERDZY
Na terenie, który jest silnie chroniony przez przyrodę, udało im się zbudować twierdzę zaprojektowaną na podstawie systemu neowłoskiego, która spełniała wszystkie wymagania ówczesnej epoki. Z dwóch stron chroniona była przez rzeki Wag i Dunaj, a te z kolei połączone były fosą, tworząc w ten sposób wyspę. Naroża budowli wzmocnione były potężnymi bastionami. Jej ściany były niskie, wypełnione mokrą ubitą ziemią, otoczone od zewnątrz głębokimi i szerokimi rowami. Po zewnętrznej stronie rowów spiętrzono wydobytą ziemię i usypano szeroką sztuczną skarpę, tzw. glacis. której przeciwstok był tak wysoki, że całkowicie zasłaniał mury fortu. Działa umieszczano na dachach bastionów, które chronione były kamiennymi, wzmocnionymi ziemią parapetami i wałami. Działa były wciągane na bastiony na pochylniach, tzw. ślizgach. Część armat broniła twierdzy przed atakami od frontu, a pozostałe umieszczano w sklepionych komorach strzelniczych wylotów bastionów, aby mogły osłaniać ogniem oskrzydlającym elewacje sąsiednich bastionów oraz wał i fosę wodną między nimi.
Fort posiadał dwa wejścia: bramę główną i bramę wodną w kierunku rzeki Wag. Do bramy głównej można się było dostać tylko przez kilka obron i rewizji. Na dziedzińcu znajdowała się komenda twierdzy, kwatery dowódców, oficerów i załogi, stodoły, magazyny, warsztaty armatnie i inne, młyn prochowy i kościół.
W 1586 roku ukończono budowę dwóch od dawna planowanych przyczółków mostowych, które miały powstrzymać niespodziewanych najeźdźców zza rzeki, a także zapewnić bezpieczeństwo wybudowanych mostów w razie potrzeby i służyć jako twierdze dla najeźdźców przeciwko Turkom. Oba przyczółki otoczone były palisadą mogącą pomieścić do 100-100 jeźdźców. Twierdza po stronie Wagu nosiła imię św. Mikołaja (później św. Filipa), a po stronie Dunaju - św. Piotra.
Samo miasto było chronione przez mur z drewna i kamienia, prawdopodobnie przerwany kilkoma bramami.
htmlText_B83CFA6E_A9B0_424C_4199_D121E67297EE.html =
OBROŃCY EUROPY
Po klęsce w bitwie pod Mohacem w 1526 r. skończył się szczęśliwy okres Komárna, który do tej pory rzadko zakłócał odgłos wystrzałów. Wdowa po Ludwiku II, królowa Maria, uciekając z Budy do Bratysławy, zatrzymała się w zamku na dwa dni, na które Ferenc Somogyi Endrődi został mianowany jego dowódcą. Prawdopodobnie w tym czasie zamek był jeszcze w dobrym stanie, ponieważ królowa zwołała 25 listopada 1526 roku sejm cesarski. Nie mogło się to jednak odbyć, ponieważ zamek i miasto zostały zajęte na początku listopada przez jednego z przywódców Jana Szapolyai, Gáspára Ráskaya. Jednak 9 sierpnia 1527 roku wojska Ferdynanda I, który w tym czasie został wybrany na króla Węgier, po krótkim oblężeniu opanowały przestarzały, średniowieczny zamek. Za zniszczonymi murami pozostał garnizon złożony z niemieckich, włoskich i hiszpańskich najemników.
htmlText_B8C27EB5_A972_7532_4174_14649FF60724.html =
REGION DLA ZAMKU I ZAMEK DLA REGIONU
Twierdza w Komarnie znajduje się u zbiegu Dunaju i rzeki Wag, w miejscu, które od najdawniejszych czasów było bardzo ważnym miejscem strategicznym. Jest to najbardziej wysunięty na wschód kraniec Wielkiej Wyspy Żytniej (Žitný ostrov), która obecnie znajduje się w Republice Słowackiej. Ta część Niziny Naddunajskiej politycznie należy do powiatu Komarno w regionie Nitra, geograficznie możemy mówić o północnej części regionu naddunajskiego, która rozciąga się od Bratysławy, stolicy Słowacji, do miasta Štúrovo. Na południu region ten graniczy z okręgiem Komárno-Esztergom lub z zachodnim i środkowym Transdanubium. Twierdza, budowana od początku XVI wieku do końca XIX wieku, jest podzielona na dwie główne części: Starą i Nową Twierdzę. Na terenie Nowej Twierdzy znajduje się najdłuższy budynek w Europie Środkowej, koszary o długości 540 m, budynek dowódców i magazyn prochu wojennego. Od momentu wybudowania aż do XX wieku twierdza odgrywała ważną rolę militarną, została zbudowana jako jedna z najsilniejszych twierdz nad Dunajem. Po rozpadzie cesarstwa austriacko-węgierskiego zajęli ją czechosłowaccy legioniści, a w czasie II wojny światowej wykorzystywana była przez węgierską Armię Obronną. Wkrótce potem ponownie zajęły go wojska czechosłowackie, ale od 1968 do 1991 roku wojska radzieckie Układu Warszawskiego. Po ich odejściu, aż do 2003 roku był wykorzystywany przez armię słowacką jako koszary. Obecnie służy turystom z całego świata jako atrakcja turystyczna, która jednak ze względu na zły stan techniczny jest stale remontowana. Zwiedzający Twierdzę są oprowadzani przez profesjonalnych przewodników i otrzymują fachowe wyjaśnienie jej historii, na wielkoformatowych reprodukcjach zdjęć Twierdzy mogą zapoznać się z rozwojem budowy, a w Czarnym Labiryncie mogą sprawdzić swoją orientację w ciemności. Powiat Komarno, czyli Północny Region Naddunajski, był w przeszłości ważnym regionem. Chociaż obszar ten był słabo zaludniony, udokumentowane jest, że ludzie żyli tu już w czasach starożytnych. Znajdują się tu stanowiska archeologiczne z epoki kamiennej do epoki żelaza, kiedy żyli tu Celtowie. Po nich Dunaj stał się granicą rzymską, na północy mieszkały plemiona germańskie, a na południu Rzymianie. Po okresie migracji osiedlili się tu Awarowie i prawdopodobnie Słowianie, później plemiona węgierskie, gdy region stał się częścią Królestwa Węgierskiego z zamkiem królewskim zbudowanym w dzisiejszym Komárnie. Komárno było centrum powiatu Komárno do 1922 roku. Później powstał powiat Komárno, który dziś należy do samorządowego regionu Nitra. Terytorium powiatu Komárno i regionu naddunajskiego jest nizinne z żyznymi polami i bogatą siecią rzeczną (głównie kanały irygacyjne), z rzadką roślinnością leśną. Wzgórza są rzadkością. Region jest bogaty w wody mineralne, a dzięki dużej liczbie słonecznych dni uprawia się tu wiele różnych owoców i warzyw, a także unikalne odmiany winorośli, z których powstają doskonałe wina. Region ten jest również bogaty w zabytki przyrody i kultury. Ludność jest tu mieszana, z przewagą mieszkańców mówiących po węgiersku.
Twierdza w Komárnie została zbudowana na miejscu średniowiecznego zamku, który od momentu powstania odgrywał ważną, zwłaszcza militarną rolę w regionie. Oprócz tego, że był centrum powiatu, mieścił również garnizon, a w czasach zagrożenia był bezpiecznym schronieniem dla mieszkańców miasta. Podobnie zbudowana tu twierdza miała za zadanie powstrzymać wroga, w XVI wieku Turków osmańskich, maszerujących w kierunku stolicy ówczesnej monarchii Habsburgów, Wiednia. Zadanie to spełniała wraz z innymi twierdzami, takimi jak ta w Győr (HU), czy Nové Zámky (SK). Ta twierdza była już jednak wyłącznie niezależnym od miasta obiektem wojskowym, podlegającym monarsze, z własnym kapitanem i dowódcą. Swój charakter twierdza zachowała aż do wyzwolenia Węgier spod okupacji tureckiej, kiedy to jej znaczenie zaczęło maleć. W XVIII wieku miasto i twierdza zostały wstrząśnięte i uszkodzone przez dwa silne trzęsienia ziemi. Józef II zlikwidował jej funkcje militarne, gdyż stała się zbędna. Dopiero Franciszek I odrestaurował ją na początku XIX wieku i przekształcił w największy system fortyfikacji w Europie Środkowej. Od tego czasu twierdza ponownie stała się centrum militarnym regionu na kolejne lata.
Dziś twierdza jest atrakcją turystyczną i unikalnym zabytkiem kultury, który zachował się w prawie nienaruszonym stanie. Oprócz miejscowych odwiedzają ją turyści z całej Słowacji, ale także z zagranicy, przede wszystkim z Węgier i Czech. Za jego murami odbywają się międzynarodowe konferencje, imprezy kulturalne takie jak dni otwarte, konkursy fotograficzne, a nawet czasami szkolenia międzynarodowych jednostek antyterrorystycznych. Choć przez długi czas był niedostępnym dla mieszkańców obiektem wojskowym, dziś zaczyna być częścią codziennego życia wszystkich grup ludności.
htmlText_B97DC675_A9B0_C25C_41C1_56F18C6DEB4A.html =
WOJNY ŚWIATOWE
Pierwsza wojna światowa zakończyła się rozpadem monarchii austro-węgierskiej. Dunaj stał się rzeką graniczną między Węgrami a Czechosłowacją. System fortyfikacji Komarna został również rozerwany na dwie części, z trzema fortami pozostałymi na prawym brzegu po stronie węgierskiej.
Fort Monostor funkcjonował jako koszary do 1944 r., a od 1942 r. w jednej części utworzono obóz internowania dla jeńców wojennych narodowości polskiej, rosyjskiej, angielskiej, francuskiej i innych. Fort Csillag służył jako skład amunicji.
1 listopada 1938 r. na mocy decyzji "Wiedeńskiego Sądu Arbitrażowego" południowe tereny Czechosłowacji zostały zwrócone Węgrom, łącznie z Komarnem. Na krótki czas system fortyfikacji został ponownie połączony. W następnym roku wybuchła II wojna światowa i po zwycięstwie wojsk niemieckich w Polsce wielu polskich żołnierzy uciekło na Węgry, wielu z nich trafiło do fortu Igmánd, a następnie do fortu Monostor.
28 marca wojska radzieckie zajęły południowe Komárno (HU), a 30 marca zajęły północne miasto (SK). Po obu stronach wojska radzieckie od razu zajęły strategicznie ważne punkty, czyli zajęły forty.
Po wojnie Komárno zostało ponownie podzielone i stało się miastem granicznym dwóch państw. Stara i Nowa Twierdza zostały ponownie zajęte przez wojska czechosłowackie, a następnie w 1968 roku przez radziecką Armię Czerwoną. Pozostałe obiekty w systemie fortyfikacji były wykorzystywane przez różne firmy, najczęściej jako magazyny. W 1982 r. rozpoczęto monumentalny remont bastionu VI, gdzie umieszczono m.in. kolekcję kamieni rzymskich. Od 1945 roku w Forcie Monostor na Węgrzech stacjonowały Siły Zbrojne ZSRR, tworząc jeden z największych składów amunicji w ramach Układu Warszawskiego. Do 2004 roku w Forcie Csillag działał magazyn warzyw, który ostatecznie stał się częścią Centrum Kultury Wojskowej Fort Monostor. W Forcie Igmánd w 1966 roku otwarto lapidarium rzymskie, a w 1977 roku scenę plenerową.
W latach 90-tych nastąpiła znacząca zmiana w historii twierdzy, kiedy to wojska radzieckie opuściły Węgry i Czechosłowację. Dzisiaj system fortyfikacji Komárna jest jednym z najbardziej znaczących zabytków militarnych na Węgrzech, Słowacji i z pewnością w Europie.
htmlText_B9C3D567_A9BF_C67C_41D1_4D608A4E4836.html =
ŻYCIE NA GRANICY
W twierdzy stacjonowała niemiecka artyleria. W mieście służyła załoga floty węgierskiej, huzarzy i piechota. Hiszpanie stacjonowali na przyczółku naddunajskim, a ci z innych narodowości na przyczółku wareckim. W XVI-XVII wieku ich liczba wahała się w granicach 1000-1300. Żołnierze fortu granicznego prowadzili życie pełne niebezpieczeństw: ponieważ opóźnienia najemników były stałym problemem, plądrowali i dokuczali panom z Esztergom, Gesztes, Zsámbék, które były w rękach osmańskich, i bronili się przed częstymi atakami wrogów. W 1583 r. tureckie statki uwięziły Węgrów w Esztergom, z których 41 zostało deportowanych do Stambułu. Ponieważ odmówili oni przejścia na wiarę mahometańską, zabrano ich na galerę. W przerwach między grabieżami najodważniejsi żołnierze wyzywali się na pojedynek. Chociaż ta forma walecznej rywalizacji była zakazana przez władców, zakaz ten nie był nawet przestrzegany przez kapitanów twierdzy. Bohaterowie z Komarna najczęściej walczyli z osmańskimi żołnierzami z Esztergomu, odnosząc na przemian sukcesy.
W 1556 roku w mieście powstała zbrojna gwardia obywatelska. Jej członkowie byli zazwyczaj zorganizowani w zbrojne oddziały według cechów. Ich głównym zadaniem była ochrona bram, bastionów i murów miejskich oraz gaszenie pożarów, ale byli również stałymi uczestnikami niekończącej się serii grabieży.
htmlText_BB2C84BF_A973_D52D_41E3_189FC3350958.html =
V4 CZYLI GRUPA WYSZEHRADZKA
Grupa Wyszehradzka powstała 15 lutego 1991 roku na spotkaniu Prezydenta Republiki Czechosłowackiej Václava Havla, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy i Premiera Republiki Węgierskiej Józsefa Antalla. To spotkanie na wysokim szczeblu w Wyszehradzie na Węgrzech stworzyło wyimaginowany historyczny łuk łączący ideę tego spotkania z ideą podobnego spotkania, które odbyło się tam w 1335 roku z udziałem króla Czech Jana Luksemburskiego, króla Węgier Karola I Andegaweńskiego (Karola Roberta) i króla Polski Kazimierza III. Motywem przewodnim obu spotkań była chęć zacieśnienia wzajemnej współpracy i przyjaźni między trzema państwami Europy Środkowej (więcej o zjeździe w Wyszehradzie w 1335 r.).
Powstanie Grupy Wyszehradzkiej motywowane było czterema czynnikami o decydującym znaczeniu:
pragnienie wyeliminowania pozostałości bloku komunistycznego w Europie Środkowej;
chęć przezwyciężenia historycznych animozji między krajami Europy Środkowej;
przekonanie, że wspólnymi siłami łatwiej będzie osiągnąć wyznaczone cele, tj. pomyślnie przeprowadzić transformację społeczną i włączyć się w proces integracji europejskiej; oraz
bliskość ideowa ówcześnie rządzących elit politycznych.
Więcej: www.visegradgroup.eu
htmlText_BB40F9BA_A9B1_CED4_41C0_10944A73C643.html =
TRAKTATZ POKOJOWE
Podczas negocjacji poprzedzających traktat pokojowy w Zsivatorok w 1606 roku Komárno było miejscem spotkań wielkich ambasadorów, zatrzymywali się tu również delegaci z dworu wiedeńskiego.
Dzięki pokojowi nie trzeba było obawiać się oblężenia dużych miast, więc w silnej, odrestaurowanej twierdzy stacjonowała tylko niewielka ilość wojska potrzebnego do pełnienia warty. Oficjalnie zawarty pokój nie przyniósł jednak całkowitego spokoju, gdyż nie ustały najazdy Osmanów. Aby uregulować tę niefortunną sytuację, 19 marca 1642 r. podpisano drugi układ pokojowy.
Wszystko to nie ułatwiało życia ludziom mieszkającym na granicy. Ci, którzy nie zostali zabici lub uprowadzeni jako niewolnicy, musieli znosić nieznośne życie mieszkańców wsi na podbitych terenach. Po pewnym czasie chłopi pańszczyźniani mieli dość służenia trzem panom naraz i w końcu uciekali. Niegdyś zamożny powiat Komarno z czasem stał się nieużytkiem, wsie z jego trzech powiatów prawie zniknęły, tylko część z nich przetrwała na Wyspie Żytniej (Žitný ostrov SK).
htmlText_BB709F45_AA69_8250_41D8_40DF47BDD92A.html =
REGION: ISTER-GRANUM
Dokładne informację:
https://istergranum.eu/en/
htmlText_BBE59ACB_A9B1_C2B4_41DA_F6AD3ED4893E.html =
OBLĘŻENIE PUSTEGO ZAMKU
Zamek był w złym stanie, nie było pieniędzy na jego renowację, nie był więc przygotowany na atak ogromnej armii osmańskiej zmierzającej na Wiedeń. W sierpniu 1529 roku na prawym brzegu Dunaju pojawiły się pierwsze osmańskie okręty. W tym czasie burmistrz miasta potajemnie poprosił o audiencję u Sulejmana, którego zapewnił, że mieszkańcy miasta są zwolennikami Szapolyai i sułtana. 16 września tureckie armaty zaczęły niszczyć mury zamku. Następnego dnia burmistrz przybył na zamek jako ambasador, ale kapitan zamku Andreas Gortschacher nie przyjął oferty przekazania zamku, zamiast tego uwięził burmistrza w wielkiej wieży. Ponieważ nie mógł on oczekiwać pomocy z nikąd i nie miał szans wobec ogromnej przewagi liczebnej, postanowił opuścić zamek. Żołnierze powiesili w bulajach płonące knoty, zamknęli bramy, po czym niepostrzeżenie udali się na bagna Wyspy Żytniej (Žitný ostrov SK). Nawet podejrzewając, że jest to podstęp, wojska osmańskie przez trzy godziny ostrzeliwały pusty zamek. Kiedy wmaszerowali do środka, nie zastali nic oprócz burmistrza zamkniętego w wieży. Nie pozostali długo, gdyż Sulejmanowi nie udało się zdobyć Wiednia. Jesienią opuścił Węgry ze swoimi wojskami, więc w 1530 roku wojska niemieckie powróciły do pustego i splądrowanego zamku.
htmlText_BBFE48A1_A9B0_4EF4_41E2_8EC608334A2A.html =
PRZEBUDOWA STAREJ TWIERDZY
Dopiero upadek Budy w 1541 roku skłonił Ferdynanda I do rozpoczęcia budowy nowoczesnych fortyfikacji, których mury mogły wytrzymać ostrzał armatni. Podczas tworzenia nowego systemu twierdz granicznych szczególną uwagę zwrócono na budowę Győr, Komárno i Nové Zámky (Érsekújvar), ich najważniejszym zadaniem była ochrona Wiednia. Te trzy twierdze leżały blisko siebie, więc w razie potrzeby mogły sobie pomagać.
Budowę twierdzy w Komarnie rozpoczęto w 1544 roku. W tym czasie wykopano podmokły rów między Dunajem a Wagiem. Tymczasowa drewniana twierdza została zburzona, a na jej miejsce postawiono mocne mury z cegły wypalanej na miejscu. Prace postępowały powoli, częściowo z powodu ciągłych działań wojennych, braku ludzi i pieniędzy, ale także z powodu oszustw finansowych, które istniały już w tamtym czasie. Plany twierdzy, która pod każdym względem odpowiadała wymogom epoki, zostały wykonane około 1550 roku przez jednego z najwybitniejszych włoskich architektów, Pietro Ferabosco. Budowniczowie twierdzy nie mogli mieć wystarczającego doświadczenia na miejscu, ponieważ wiosenna powódź w 1570 roku zburzyła większość ukończonych do tego czasu murów. Odbudowa trwała od 1572 do 1592 roku. Pracami kierował wówczas Urban Süess, który pracował także przy fortyfikacjach Győr i Tata. Daniel Speckle z Niemiec, pełniący funkcję asystenta, współpracował ze słynnym teoretykiem architektury i architektem z Włoch Carlo Theti, mistrzem budowlanym Wiednia, Nowych Zamków i Kanizsy.
htmlText_BD0B3A45_A9B3_CDBC_41E1_2AB43E00D2B4.html =
POWSTANIE BOCSKAI
Dowódca fortu Braun zmarł w wyniku odniesionych w walkach ran, dlatego kapitanem twierdzy został Miklós Pálffy. Wyremontował on mury fortu, odbudował przyczółki mostowe, zorganizował obronę Wyspy Żytniej (Žitný ostrov SK), gdzie zbudował nowe palisady. W spalonym mieście prawdopodobnie najpierw osiedlili się husarze i żeglarze, a potem z Trnawy powoli wracała ludność cywilna. Wznowienie życia utrudniło trzęsienie ziemi jesienią 1599 roku. Na wiosnę 1600 roku zmarł szanowany kapitan twierdzy Miklós Pálffy. Jego miejsce zajął Johann Molart, który wykorzystał swoją nieograniczoną władzę do napełnienia własnego skarbca i pomimo tego, że Komárno było miastem królewskim, zmuszał jego mieszkańców do przymusowej pracy i innych zajęć.
W czasie powstania Istvána Bocskai przeciwko Habsburgom, które wybuchło jesienią 1604 roku, część łódkarzy, huzarów i uzbrojonych mieszkańców Komarna przyłączyła się do armii Bocskai i zablokowała drogę do Bratysławy przez Wyspę Żytnią (Žitný ostrov SK). Podpalili też własne miasto, a niemieccy najemnicy zamknęli się w twierdzy.
W tym okresie wielu bogatszych obywateli przeniosło się do Pesztu i Budy. Kapitan Molart był tyranem mieszkańców Komarna aż do 1609 roku, po nim nastał znacznie bardziej humanitarny Johann Eusebius Khuenn, który otrzymał majątek twierdzy w zamian za zastaw 17 000 florenów.
htmlText_C012E2F6_D06C_0863_41C3_EC4DB555B4DB.html =
SANDOMIERSKI SZLAK WINIARSKI
W ostatnich latach powstał Sandomierski Szlak Winiarski. To próba powrotu do tradycji i odtworzenia sandomierskiego produktu eksportowego, czyli wina, które w XIII w. z powodzeniem podbijało wiele krajów europejskich. Dzięki specyficznym warunkom geograficznym klimatycznym uprawa winorośli na Sandomierszczyźnie jest nie tylko możliwa, ale na tyle dobra by pozwalała wytwarzać wysokogatunkowe wino gronowe. Istotny wkład w rozwój i promocję sztuki winiarskiej miał projekt „Powrót do tradycji winiarskich Ziemi Sandomierskiej” realizowany przez Towarzystwo Naukowe Sandomierskie oraz Święto Młodego Wina, coroczne spotkanie pasjonatów tego trunku, organizowane w winnicach oraz murach zamku sandomierskiego. Obyczaj uprawy winorośli przynieśli z Europy Zachodniej zakonnicy. Na ziemi sandomierskiej prekursorami byli dominikanie, którzy sadzili winne krzewy na sąsiednim wobec zamkowego wzgórzu św. Jakuba. W 1238 r. zakonnicy otrzymali od książąt piastowskich zgodę na dystrybuowanie wina gronowego, potwierdzoną przez księcia Leszka Czarnego w 1286 r. W późnym średniowieczu uprawa winorośli była na tyle powszechna, iż część produkcji eksportowano poza granice państwa.
Region ziemi sandomierskiej posiada charakter wybitnie rolniczy. Szczególną popularnością cieszy się tu uprawa warzyw i sadownictwo. Wysoko wydajne plantacje w sadach obejmują przede wszystkim jabłonie (ok. 12 tys. ha. Na kolejnym miejscu znajdują się wiśnie (ok. 1,5 tys ha) i śliwy. Poza nimi powszechnie uprawiane są jagody, truskawki, morele, brzoskwinie i orzech włoski, a także warzywa. Pierwsze ślady osadnictwa w Sandomierzu. przypisuje się na okres neolitu (5200 p.n.e. - 1700 p.n.e.). Świadczą o tym liczne odkrycia archeologiczne dokonane w obrębie miasta.
htmlText_C081F1B7_D06C_08E1_41C4_4FA0E2AA84BE.html =
KRZEMIEŃ PASIASTY
Krzemień pasiasty występuje w ziemi sandomierskiej w kilku odmianach. Charakteryzuje się dużą twardością i łupliwością. Jego specyficzne właściwości docenili wytwórcy narzędzi epoce neolitu. W 1922 r. Jan Samsonowicz, geolog, profesor uniwersytetów we Lwowie i Warszawie dokonał odkrycia zespołu pradziejowych kopalni w Krzemionkach (do dziś odkryto ponad 5 tysięcy wyrobisk. Kopalnie w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego stanowią unikat w skali światowej, w 2020 r. zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa USESCO.
Jedną z sandomierskich odmian krzemienia jest tzw. krzemień pasiasty, posiadający pasmowe zabarwienie. Występuje on jedynie w tej części świata. Obecnie jest on głównie wykorzystywany w produkcji biżuterii i wyrobów złotniczych. Muzeum Okręgowe w Sandomierzu posiada w swych zbiorach kolekcje biżuterii artystycznej, prezentowanej w zabytkowych piwnicach zamku.
htmlText_DED8E208_D06C_0BAF_41D6_5099E311080D.html =
TURYSTYKA
Sandomierz jest małym ośrodkiem miejskim o niezwykłych walorach krajobrazowych, położony na granicy Wyżyny Sandomierskiej, usytuowany na siedmiu wzgórzach (stąd często zwany „małym Rzymem”). Znajdują się tu rezerwat przyrody Góry Pieprzowe, liczne wąwozy lessowe (w tym niezwykle popularny Wąwóz Królowej Jadwigi, oraz malowniczo położona dolina Wisły. Przez miasto przebiega kilka szlaków rowerowych i turystycznych, m.in.: Cysterski, literacki, św. Jakuba, Via Jagiellonica oraz Architektury Drewnianej.
Miasto jest ważnym ośrodkiem kulturalnym i gospodarczym. Rocznie przybywa tu nawet pół miliona turystów. Największym zainteresowaniem zwiedzających cieszą się średniowieczne świątynie, stare miasto i zamek królewski. Na historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy składa się około 120 zabytków.
htmlText_DF474B5E_D06C_19A3_41CA_1EC1EE91880E.html =
ZAMEK KRÓLEWSKI – WIĘŹIENIEM
Po III rozbiorze Polski zaborca austriacki przeznaczył sandomierski zamek na sąd i więzienie. Praktyczne funkcjonowanie więzienia rozpoczęło się jednak w 1825 r. w czasach zaboru rosyjskiego. Rozpoczęto w tym czasie przebudowę wnętrz zamkowego gmachu, dzieląc kondygnację mieszczącą wnętrza o reprezentacyjnym charakterze na mniejsze cele. W 1844 roku przystąpiono do zmiany elewacji, a fasadzie wschodniej nadano surowe klasycystyczne formy architektoniczne.
W czasie I wojny światowej więzienie służyło Austriakom, którzy przetrzymywali w nim swoich jeńców. W tym czasie dokonali niewielkich ingerencji w korpus gmachu, a w 1915 r. zaadaptowali przestrzeń kuchni królewskiej na potrzeby więziennej kaplicy.
Więzienie funkcjonowało w sandomierskim zamku przez cały okres międzywojenny. Od połowy lat dwudziestych więźniowie mogli uczęszczać na zajęcia szkolne, była również biblioteka szkolna. Od końca 1925 r. do Sandomierza kierowano więźniów skazanych za przestępstwa antypaństwowe. wówczas siedziało w nim wielu komunistów. W sumie w latach międzywojennych przez więzienie sandomierskie przewinęło się 647 skazanych za komunizm.
W zamku sandomierskim funkcjonowało więzienie również w okresie totalitaryzmów: faszystowskiego nazizmu i komunizmu (1939-1959). W tym czasie odbywało w nim karę kilkanaście tys. więźniów. Najważniejszym wydarzeniem z dziejów powojennych więzienia była ucieczka członków podziemia niepodległościowego w dniu 10 marca 1945 roku.
Tych wszystkich więźniach współczesna historiografia zupełnie milczy, a są to anonimowi bohaterowie, którzy ponieśli najwyższą cenę w walce o suwerenność państwa polskiego. W zamku znajdują się bezpośrednie, materialne ślady pobytu osób represjonowanych w okresie komunizmu, czyli inskrypcje z nazwiskami pozostawione przez więźniów.
Zamek, w opisanej formie architektonicznej, pełnił funkcje więzienne do 1959 r. Proces likwidacji następował powoli. Dopiero w marcu 1959 r. następują zwolenia pracowników i ich przeniesienia.
Po likwidacji więzienia rozpoczęły się trwające niemal 30 lat prace budowlano-konserwatorskie poprzedzone badaniami archeologicznymi i architektonicznymi. W 1980 roku wysadzono w powietrze budynek administracyjny, rozebrano też więzienny pawilon zwany rogalem. W 1986 r. decyzją Miejskiej Rady Narodowej w Sandomierzu przeznaczono zamek na siedzibę Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.
Dopiero w 2015 roku na wschodnim murze zamku nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej, oddającej hołd więźniom politycznym tutaj osadzonym torturowanym i pomordowanym.
Obecnie sandomierski zamek, z pozostawioną „ciężką” fasadą o boniowanej, dekoracyjnej podstawie, masywnych gzymsach i niemal kompletnym braku podziałów architektonicznych jest jednym z ciekawszych przykładów przystosowania budowli zamkowej do celów więziennictwa.
htmlText_DFF3EE4D_D06C_FBA1_41A5_80A739A44E17.html =
MUZEUM
W latach 60. XX w. rozpoczęto na zamku prace badawcze, konserwatorskie i remontowe. W 1986 r. zamek przeznaczono na siedzibę Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.
Zamek sandomierski znajduje w Kanonie Miejsc Historycznych w Polsce oraz wraz ze Starym Miastem w listopadzie 2017 r. został wpisany na listę Pomników Historii.
Muzeum w Sandomierzu powstało z inicjatywy i potrzeb mieszkańców miasta dokładnie 100 lat temu. Dzięki zaangażowaniu działaczy sandomierskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego Stanisława Karpowicza, księdza Andrzeja Wyrzykowskiego, Józefa Pietraszewskiego i Zdzisława Lenartowicza 5 maja 1921 roku odbyło się uroczyste otwarcie Muzeum Ziemi Sandomierskiej. Z czasem zaczęło gromadzić zabytki z regionu, jak też o randze narodowej (przykładem są miedzy innymi tzw. unikalny komplet szachów „sandomierskich” z XII wieku, jedyna zachowana sukmana męska z XIX w., czy malarstwo Olgi Boznańskiej i Jacka Malczewskiego. Początkowo jako placówka Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Po II wojnie została upaństwowiona i systematycznie rozbudowywała swe zbiory. Uchwałą Miejskiej Rady Narodowej w Sandomierzu z 25.06.1986 r., na siedzibę muzeum przeznaczono były zamek królewski.
Muzeum bada i dokumentuje pamięć o dziedzictwie zarówno lokalnym jak i narodowym. Adaptuje zasoby dla celów turystycznych i kreowaniu związanej z tym oferty która wzmacnia tożsamość lokalnej społeczności, dzięki czemu zyskała status placówki kulturotwórczej z potencjałem, możliwościami i zasobami predestynującymi do nawiązania współpracy międzynarodowej. Równie istotnym aspektem działalności jest realizowane przez Muzeum integrowanie różnych środowisk twórczych, grup społecznych, organizowanie wystaw, konferencji naukowych, prelekcji i spotkań okolicznościowych.
Muzeum pełni funkcję kulturotwórczą w zakresie ochrony i popularyzacji zabytków, historii miasta i regionu, rejestracji historii i przemian kulturowych mieszkańców regionu, związanych z tym projektów naukowo-badawczych, realizuje przedsięwzięcia związane z szeroko pojmowaną sztuką, również działalnością artystyczną (np. poprzez koncerty, występy teatralne itp.) Obiekt muzeum jest użyczany społeczności lokalnej i regionalnej na różnego typu spotkania i uroczystości (w tym związane ze świętami państwowymi).
htmlText_E5345F43_F730_FE08_41D8_D5C957AFA392.html =
KRAINA JABŁONI
Ziemia sandomierska jest w przeważającej mierze regionem rolniczym. Szczególnie popularne są tu uprawy warzyw i owoców. Bardzo wydajne sady to przede wszystkim sady jabłoniowe (ok. 12000 ha). Kolejne miejsca zajmują czereśnie (ok. 1500 ha) i śliwy. Oprócz tego szeroko uprawiane są czarne jagody, truskawki, morele, brzoskwinie i orzechy włoskie, a także warzywa.
Pierwsze ślady osadnictwa na terenie Sandomierza pochodzą z okresu neolitu (5200BC - 1700BC). Liczne odkrycia archeologiczne w obrębie murów miejskich potwierdzają istnienie takiego osadnictwa.
htmlText_E6CD64E9_F730_A218_41ED_5C46125179C1.html =
HISTORIA PRODUKCJI SZKŁA W SANDOMIERZU
Historia produkcji szkła w Sandomierzu sięga lat trzydziestych ubiegłego wieku. Miało ono ogromny wpływ na rozwój gospodarczy miasta i jego obecny kształt. W latach 1936-1939 na terenie Polski południowej i centralnej utworzono Centralny Okręg Przemysłowy. W ramach jego celów rozbudowano infrastrukturę dla przemysłu ciężkiego i obronnego, wybudowano wiele nowych zakładów i stopniowo zmniejszano bezrobocie. W tym czasie w Kamieniu Nowym położonym na obrzeżach Sandomierza powstała pierwsza w regionie huta szkła płaskiego "Metan".
Obecnie Pilkington Polska jest częścią globalnego koncernu NSG Group i jednym z najbardziej znaczących producentów szkła. Firma produkuje wysokiej jakości szkło płaskie przeznaczone na wyroby budowlane (m.in. przeszklenia budynków, szkło laminowane i hartowane) oraz produkty przemysłu motoryzacyjnego, a także dla branży meblarskiej i AGD.
htmlText_E80ECE5E_F8AE_FA4B_41D3_9EDF188AAE4C.html =
1051
W bitwie pod Bratysławą/Pozsonią/Pressburgiem serbscy panowie poparli Almosa, więc mściwy Kálmán oślepił wielu z nich.
htmlText_E83A1B4E_F8AF_1A48_41D5_DC4C48FAA35E.html =
1044
Żołnierze serbscy walczyli u boku króla Aba Sámuela w bitwie pod Ménfő.
htmlText_E86D9535_F8B1_0FD8_41E0_809AEAD0ED0E.html =
Pod koniec X wieku, kiedy biskup polski św. Wojciech wyruszył do Rzymu przez Węgry, była to już prężnie rozwijająca się osada.
Pierwszą żoną króla Bolesława I Chrobrego była Judyta, córka wielkiego księcia Gézy i starsza siostra króla Istvána I.
Święty Wojciech z Pragi, biskup krakowski. Według legend i kroniki ochrzcił/potwierdził syna Wielkiego Księcia Gézy - Vajka, któremu nadano imię István i został on pierwszym królem Węgier. Data tego wydarzenia nie jest pewna, prawdopodobnie miało to miejsce w 995 r. n.e.
htmlText_E8C80E95_F8B1_1AD8_41C1_6B149345F529.html =
OKOŁO 975 ROKU
Tu urodził się Vajk, który na chrzście przyjoł imię István; pierwszy król Węgier.
htmlText_E8CA9A9E_F8D1_1ACB_41D1_AC7AE563E987.html =
DYNAMICZNY ROZWÓJ MIASTA
Wydaje się, że miasto uniknęło poważniejszych ataków, dzięki czemu mogło bez przeszkód rozwijać się jako jeden z regionalnych - na razie tylko - ośrodków Polski. W tym czasie, na prośbę księcia Imre, król Bolesław I Chrobry (Chrobry) ufundował na Łysej Górze klasztor.
htmlText_E8EF2074_F8B1_0658_41B4_6A766AF95589.html =
998
Jedna część rozczłonkowanego ciała księcia Koppány, który zbuntował się przeciwko władzy centralnej, została przybita do bramy zamku w Esztergom. Świadczy to również o tym, że Esztergom był jednym z najważniejszych ośrodków królewskich.
htmlText_E90313A6_F8AF_0AF8_41D5_E75CD92D73C8.html =
1037
Pierwsza pisemna wzmianka o osadzie, nazwanej Villa Camarum.
htmlText_E90375A7_F8F3_0EF8_41E7_9BA8051744AF.html =
According to the legend, the monastery of Łysa Góra was founded by the polish King Bolesław I Chrobry (the Brave) at the request of Prince St. Imre .
htmlText_E908F8CC_F8D1_0648_41CB_3270B5E71E1C.html =
II POŁOWA STULECIA
Wzgórze Zamkowe podzielone było na trzy części. Na północy znajdował się pałac, a w nim rezydencja królewska. W środku wzgórza zbudowano katedrę św. Wojciecha, a więc było to centrum kościelne. Na południu znajdowała się siedziba zarządcy ziemskiego leśnictwa Pilis (po węgiersku: pilisi erdőispán).
htmlText_E916C2FA_F8DF_0A4B_41EE_10608AE8F294.html =
POŁOWA XII WIEKU
Na południowej części Wzgórza Zamkowego rozpoczęto budowę nowego pałacu królewskiego. Prace nad kompleksem zostały ukończone w całości prawdopodobnie za czasów króla Imre I. Budynki zostały ukończone gdzieś pomiędzy 1200 a 1250 rokiem.
htmlText_E93032D9_F8DF_0A48_41E1_C450E585E116.html =
1147
Francuski król Ludwik VII przybył do Esztergom na czele swojej armii krzyżowej. Po krótkiej wizycie wyruszyli na wschodni obszar działań.
htmlText_E940DAF2_F8EE_FA5B_41B7_BB1200CD093A.html =
1183
Król Béla III i serbski wielki Żupan Stefan Nemanja byli sprzymierzeńcami przeciwko Bizancjum, atakując wspólnie jego bałkańskie posiadłości. Później dobre stosunki się popsuły, król Béla III zajął niektóre terytoria serbskie w 1192/1193.
htmlText_E95322C4_F8D1_0AB8_41D5_7D924769ED59.html =
1018
Król István I przeniósł swoją siedzibę królewską z Esztergom do Székesfehérvár.
htmlText_E9555452_F8D1_0E5B_41CD_1CEE23E35149.html =
1166-
Bolesław IV Kędzierzawy i
1173-
Kazimierz II Sprawiedliwy byli książętami tego regionu, ale osada, która była ich siedzibą, uzyskała prawa miejskie dopiero na początku XIII wieku.
htmlText_E98E42ED_F8D1_0A49_41D1_1DA5AEA3E447.html =
1001
1 stycznia 1001 roku w Esztergomie koronowano króla Istvána I. (Inni uważają, że w tamtych czasach 24 grudnia był dniem Nowego Roku i w tym dniu koronowano króla).
htmlText_E9E4589B_F8EF_06C9_41C0_B1A4F7FE6316.html =
OKOŁO 1128
Król Béla II poślubił Jelenę/Ilonę, córkę Uroša I z Raški, który był wielkim Żupanem Serbii (Raška). Małżeństwo to było wynikiem sojuszu serbsko-węgierskiego przeciwko Bizancjum. Mieli kilkoro dzieci. Panna młoda otrzymała w prezencie ślubnym wyspę Csepel. W miejsce wcześniej oślepionego króla Beli II, władzę w kraju sprawowała królowa Ilona.
htmlText_E9EF778F_F8AF_0AC9_41B6_3FDC7277CB87.html =
POCZĄTEK XI WIEKU
Król St. István I uczynił z tej osady siedzibę powiatu, który nazywał się również Komárom.
htmlText_EA06AE30_F8F1_3DD8_41EB_3F4C835DE285.html =
1060S
Król Béla I ożenił się z córką króla Mieszka II Lamberta, zwaną Rychezą. Mieli trzech synów; dwaj z nich, Géza I i László I, zostali później królami węgierskimi.
htmlText_EAB2660F_F8AF_0DC9_41E0_FFC571C62380.html =
1075
W statucie króla Gézy I, który został wydany w Hronský Beňadik/ Garamszentbenedek, jest wymieniony jako Camarum.
htmlText_EAC49990_F8DF_06D8_41C9_601D6986770D.html =
1189
Cesarz niemiecko-rzymski Fryderyk I Barbarossa (Rudobrody), prowadzący swoją armię krzyżową do Ziemi Świętej, przybył do Esztergomu i został ugoszczony przez króla Bélę III.
htmlText_EAD1F710_F8DF_0BD8_41D0_2F612435EA9E.html =
1198
Zgodnie z zapisem, król Imre podarował archidiecezji swój pałac w Esztergom.
htmlText_EAE07888_F8F1_06B7_41CA_798498CB5702.html =
OKOŁO 1040 ROKU
Ponieważ król Władysław I święty urodził się w Polsce, a według niektórych źródeł jego językiem ojczystym był również język polski, stał się patronem Polaków na Węgrzech.
htmlText_EB71A823_F8D1_05F9_41E2_3B32859E89A5.html =
1138
Książę Bolesław III Krzywousty w swoim testamencie podzielił swoje państwo pomiędzy synów. Na mocy tej decyzji Sandomierz stał się książęcym centrum wschodniej części Małopolski.
htmlText_EBDF21BF_F8F1_06C8_4190_0E79A6961A17.html =
1085
Król László I pokonał armię węgiersko-niemiecką króla Salamona z pomocą króla polskiego Bolesława II Śmiałego.
htmlText_EBF9C058_F8F1_0648_41D4_F20A193F2422.html =
1080S
Król Bolesław II Śmiały (1058-1080), szwagier króla Beli I, został obłożony anatemą przez papieża Grzegorza VII. Uciekł na Węgry, gdzie z wielką walecznością przyjął go król László I (Władysław I).
htmlText_ECF04451_F8D1_0E58_41EB_DD0B02A0CAAC.html =
1166-
Bolesław IV Kędzierzawy i
1173-
Kazimierz II Sprawiedliwy byli książętami tego regionu, ale osada, która była ich siedzibą, uzyskała prawa miejskie dopiero na początku XIII wieku.
htmlText_F1B57D70_E96B_E18B_41EA_7E25B59BB24B.html =
1439
Sułtan Murad II zajął Serbię, a despota Đurađ uciekł na Węgry, gdzie wmieszał się w walkę o władzę po śmierci króla Alberta. Po pojednaniu z królem Ulászló I, z pomocą Węgrów udało mu się tymczasowo odnowić swoje państwo w 1444 roku.
htmlText_F79C4B67_F8B1_1A78_41DA_D024E9754455.html =
OKOŁO 973 ROKU
Wielki książę Géza ustanowił nowy ośrodek władzy w Esztergomie. Zbudował swoją rezydencję na Wzgórzu Zamkowym i przypuszczalnie zbudował też pierwszy pierścień muru obronnego wokół płaskowyżu Wzgórza Zamkowego.
htmlText_F79CFB66_F8B1_1A78_41E7_DDB80DBE7FC2.html =
Badania archeologiczne dowiodły, że już w tym czasie i w tym miejscu istniał pierwotny fort, zanim zbudowano obecną twierdzę. Jest prawdopodobne, że pierwszy fort w tym miejscu mógł być wałem ziemnym z drewnianą konstrukcją, podobną do twierdz węgierskich wójtów.
htmlText_F7A17B5E_F8B1_1A48_41D8_257030587DC6.html =
Sandomierz i jego okolice to jeden z najstarszych zamieszkałych i historycznie najważniejszych regionów Polski. Miasto i okoliczne ziemie były zasiedlone już w okresie neolitu i od tego czasu tereny te były zamieszkiwane praktycznie nieprzerwanie. Wydaje się jednak, że administracyjne znaczenie osady, które do dziś jest istotne, rozwinęło się dopiero w okresie wczesnego średniowiecza, jako ośrodek handlowy.
htmlText_F7A25B63_F8B1_1A78_41E0_E6ABFD168167.html =
Według gesty Anonymusa, syn Ketela, Alaptolma, miał w tym miejscu wybudować zamek, który nazywał się Komárom. Źródło wskazuje, że w XIII wieku, kiedy gesta została napisana, pamiętano o istnieniu wczesnego grodu z czasów wójtów (po węgiersku: ispán, po łacinie: comes.
htmlText_F7A2EB61_F8B1_1A78_41DC_E0AE78FC38EC.html =
Rzymskie początki osady znajdują się na prawym brzegu rzeki. Na terenie Szőny, należącym do miasta, od I w. n.e. stacjonował tam garnizon rzymski, który później stał się siedzibą legionu I. Adiutrix. Znane są również dowody osadnictwa z terenu dzisiejszego Starego Zamku z okresu migracji. Wśród pozostałości archeologicznych z tego okresu wyjątkowe znaczenie ma odkryte na terenie stoczni cmentarzysko awarskie.
htmlText_F7A34B64_F8B1_1A78_41DE_7C6122A3CB4A.html =
Według dzieła Konstantyna VII Serbowie zawarli sojusz z Węgrami w ramach kampanii przeciwko Bułgarom (ok. 914-917), ale książę serbski Czesław Klonimirowicz zginął w bitwie z nacierającymi Węgrami około 950 roku.
htmlText_F7AA4B5B_F8B1_1A48_41E2_2458B25265B5.html =
Na terenie dzisiejszej miejscowości Golubac znajdowało się rzymskie grodzisko i osada Vicus Cuppae (4,5 km na zachód od średniowiecznej twierdzy).
htmlText_F862096A_F5DD_A659_41ED_255B2AF6DBAC.html =
ZAMEK KRÓLEWSKI W SANDOMIERZU
W XI wieku w fazie wczesnopiastowskiej na wzgórzu w pobliżu Wisły został usytuowany drewniany zamek. Badania archeologiczne potwierdziły istnienie grodu co najmniej od X wieku.
W XII wieku został otoczony drewniano-ziemnym wałem, fosą, podwalem oraz systemem zasieków ze skośnie wbitych pali. W 1138 r. testament Bolesława Krzywoustego ustanowił Sandomierz stolicą księstwa dzielnicowego. Gród jako stała rezydencja książąt dzielnicowych i królów musiał zostać rozbudowany. Mieszkali w nim miedzy innymi Henryk Sandomierski, Kazimierz Sprawiedliwy, Leszek Biały, Bolesław Wstydliwy i Leszek Czarny. W 1260 r. w wyniku najazdu tatarskiego miasto i zamek zostały zniszczone, a ludność wymordowana.
W XIV w. król Kazimierz Wielki na zgliszczach dawnego książęcego grodu zbudował nowe założenie obronne z kamienia i cegły. Gotyckie zabudowania obejmowały dwa budynki mieszkalne z kaplicą, kuchnią, browarem, młynem konnym, spichlerzem oraz bramą ze zbrojownią. Zamek został wówczas połączony z murami miejskimi. Kronikarz Janko z Czarnkowa wymienił sandomierski zamek wśród 32 innych wystawionych z polecenia króla w ramach akcji wzmocnienia obronności kraju. Sandomierz w tym czasie był jednym z najważniejszych ośrodków państwowych Małopolski. Z tego okresu pozostały jedynie fundamenty wieży oktagonalnej oraz baszta południowa tzw. „kurza noga”, wzniesiona w XV w. za panowania Kazimierza IV Jagiellończyka.
Znacząca przebudowa w stylu renesansowym dokonała się za panowania króla Zygmunta I Starego w 1520 r. Pracami zajął się niemiecki architekt Benedykt Sandomierzanin, autor przebudowy zamku na Wawelu. W elewacji wschodniej, późnoklasycystycznej, do dziś zachowana jest tablica erekcyjna króla z 1520 r. oraz renesansowy kartusz z orłem zygmuntowskim.
Do głównego budynku mieszkalnego, położonego na południowej stronie wzgórza dobudowano w dwupiętrowe skrzydło wschodnie. Od północy dziedziniec został okolony murem obronnym z brama zamkową. Rozpoczęto budowę skrzydła zachodniego, które ukończono już po jego śmierci. Prace przy wykończeniu skrzydeł mieszkalnych kontynuował architekt i rzeźbiarz Santi Gucci. Zamek został przeznczony na siedzibę starostów. To tutaj odbywały się sądy ziemskie, grodzkie oraz sąd wyższy prawa magdeburskiego. Za panowania króla Zygmunta II Augusta kontynuowano prace przy jego rozbudowie. W 1656 r. zamek składający się z czterech skrzydeł obejmujących kolumnowy dziedziniec, został wysadzony w powietrze przez Szwedów. Ocalało jedynie skrzydło zachodnie, które w latach 1680-1688 za panowania Jana II Sobieskiego zostało przebudowane w wolno stojący budynek typu pałacowego.
W 1768 r. w czasie konfederacji barskiej zamek został zniszczony przez kwaterujące w nim wojska rosyjskie.
htmlText_F875D94E_F5DD_A659_41C3_ADC39119045F.html =
NAJAZD MONGOLSKI NA POLSKĘ I WĘGRY
W XIII wieku Sandomierz był stolicą księstwa sandomierskiego, a siedzibą władcy tego państwa dzielnicowego był zamek sandomierski - dzisiejsza siedziba Muzeum Okręgowego w Sandomierzu. Właśnie na tym zamku, w czasie małoletniości księcia Bolesława Wstydliwego powstał zamysł mocniejszego powiązania państwa polskiego z Królestwem Węgier.
Opiekunowie młodego księcia postanowili o małżeństwie Bolesława Wstydliwego z węgierską królewną Kunegundą, zwaną w Polsce Kingą, córką Beli IV i Marii Laskaris.
Kontakty te były już wcześniej, poprzez siostrę Bolesława Salomeę, która była żoną królewicza węgierskiego Kolomana Halickiego, syna króla węgierskiego Andrzeja II.
Źródło średniowieczne, żywot św. Kingi informuje o niezwykłej podróży Kingi do Polski. Otóż Salomea, wziąwszy kosz albo skrzynię z otworkami, umyślnie w tym celu przygotowaną, zamknęła w tejże skrzyni królewnę Kingę i oddając zaufanym rycerzom, przesłała ją na ziemię sandomierską. Gdy Węgrzy widzieli jak Salomea błogosławi tę skrzynię i zanosi się wielkim płaczem, nie znając tej tajemnicy, przypisywali to chciwości. Szydzili z niej wybuchami głośnego śmiechu. Ona zaś z pobożnym uczuciem polecała Bogu to, co wysyłała.
W ten sposób w 1239 r. pięcioletnia Kinga została przywieziona do Polski. Wówczas zawarto przyrzeczenie małżeństwa pomiędzy księciem Bolesławem a królewną. Pierwsze lata Kinga w Polsce spędziła w zamku sandomierskim, na przy boku matki Bolesława, Grzymisławy, przygotowywana do roli żony.
Najazdy wojsk mongolskich w 1241 roku doprowadził do jednej z największych polskich klęsk militarnych. Należy jednak podkreślić, że atak skierowany był przede wszystkim na Węgry, a polskie księstwa dzielnicowe najechał zaledwie oddział dywersyjny. Powodem tego napadu były sojusze, książąt polskich z południowymi sąsiadami. Jednym z nich był Bolesław V Wstydliwy zaręczony od dwóch lat z królewną Kingą, córką króla Węgier. Armia chana Ordu, wnuka samego Czyngis-chana, idąc przez Lublin i Zawichost dotarła pod Sandomierz. Zdobyła go w Popielec, czyli 13 lutego 1241 roku. Wobec mieszkańców nie stosowano litości.
Do zwycięskiej bitwy dla Polaków doszło niedaleko Sandomierza, pod Turskiem. Była wstrząsem dla najeźdźców, a jej echa przechowała wydana na Tajwanie chińska kronika dynastii Juan. Tursko występuje w tej kronice pod zniekształconą nazwą Tulisseko. Miesiąc później najeźdźcy rozgromili małopolskie rycerstwo pod Tarczkiem i Chmielnikiem, gdzie 18 marca doszło do walnej bitwy. Potem skierowali się na Kraków. To wtedy, według legendy, jedna z wrogich strzał utkwiła w gardle hejnalisty i przerwała hejnał grany z wieży kościoła mariackiego.
Końcowy akord wojny nastąpił na Śląsku, pod Legnicą. Wojska polskie zostały pobite a Henryka Pobożnego dosięgła śmierć. Zapewne ten los spotkałby i Bolesława Wstydliwego, gdyby w porę nie opuścił swego księstwa i z Kingą nie schroniłby się u swojego teścia - króla węgierskiego.
Na przełomie 1259 i 1260 r. miał miejsce najazd tatarski, wspomagany oddziałami ruskimi. Główne jego wypadki rozegrały się w Sandomierzu. I tym razem Bolesław Wstydliwy nie stawił czoła najeźdźcom i wyjechał, zapewne znów na Węgry. Sandomierzanie schronieni w mieście i na zamku bronili się sami.
Początek oblegania Sandomierza miało miejsce w pierwszych dniach grudnia 1259 roku i trwało bardzo długo. Bezpośredni szturm z udziałem machiny oblężniczej trwał nieustannie przez cztery dni.
Pożar i zdobycie miasta zachwiały morale pozostałych obrońców, doszło do kapitulacji zamku sandomierskiego i wybicia mieszkańców, którzy tam się schronili.
Najstarsze polskie przekazy mówią, że Sandomierz został zdobyty podstępem. Jego szczegóły najpełniej nakreślił Rocznik świętokrzyski. Jego autor opisał dowódcę, który łatwowiernie uwierzył Tatarom i godząc się na układy z nimi, udał się ze swoim bratem do obozu agresora. Tam zostali oni wzięci w niewolę, co przyczyniło się do zdobycia grodu.
Pomimo wielu doświadczeń na przestrzeni dziejów ślady pobytów Tatarów w Sandomierzu są nadal żywe i widoczne w egzystencji miasta. Są obecne w pozostałościach materialnych i duchowych oraz opowieściach przewodników.
Zniszczenie miasta spowodowało decyzję o jego „renowacji”, zakończonej z sukcesem lokacją na prawie magdeburskim w 1286 roku na Wzgórzu Miejskim. Dokument lokacyjny, do dziś przechowywany w Sandomierzu, wystawił książę Leszek Czarny. Być może wybudowane rok po lokacji mury obroniły miasto przed trzecim najazdem tatarskim.
Tatarami dowodzili chan Złotej Ordy Telebuga i Nogaj namiestnik tatarski znad Morza Czarnego. Zmusili też do udziału w wyprawie książąt ruskich. Na Polskę najechały wojska wystawione przez książąt łuckich i wołyńskich oraz księcia halickiego. Najazd miał na celu neutralizację księstwa Leszka Czarnego, a właściwie jego siły militarnej, wobec rozgrywki politycznej na Węgrzech, do której wmieszali się wodzowie tatarscy. Telebuga i Nogaj rozumowali słusznie, gdyż Leszek był wiernym sojusznikiem Węgier.
Po odstąpieniu od zdobywania Sandomierza, Telebuga miał za zadanie uderzyć na Kraków, a armia Nogaja miała przejść wzdłuż Karpat i dostać się przez Spisz na Węgry. Na szczęście operowali oni osobno, a ich działania nie były precyzyjnie skoordynowane. Oddziały Nogaja grasując w drodze na Spisz dotarły aż do Podolińca, który został spalony. Ich pochód został jednak zahamowany, gdyż część wojsk tatarskich poniosła klęskę w potyczce z posiłkami, które przybyły z Węgier aby wspomóc Małopolan.
Choć Leszek Czarny w tym czasie wraz żoną Gryfiną uszedł na Węgry to przygotował kraj - zwłaszcza grody - do obrony. Trafna była to taktyka, polegająca na nieprzyjmowaniu przez rycerstwo bitwy w otwartym polu, co mogło grozić klęską i wybiciem do nogi.
htmlText_F87C1961_F5DD_A64B_41E4_22F355DBA892.html =
JADWIGA – KRÓLOWA POLSKI I KSIĘŻNICZKA WĘGIERSKA
Jadwiga Andegaweńska była córką Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośni Prawdopodobnym miejscem narodzin królowej Jadwigi był zamek wyszehradzki lub zamek w Budzie. W 1384 r. koronowana na „króla” Polski. W 1395 r. zmarła siostra Jadwigi – Maria, co osłabiło pozycję na Węgrzech jej męża Zygmunta Luksemburskiego. Aby nie psuć stosunków z Zygmuntem, Jadwiga zaprzestała używać tytułu królowej Węgier, ale się go nie zrzekła. W 1386 r. Jadwiga zawarła ślub z księciem litewskim Jagiełłą.
Jadwiga prowadziła szeroką działalność charytatywną – między innymi uposażyła szpital w Sandomierzu.
Królowa Jadwiga wydała też w 1397 r. specjalny przywilej dla mieszkańców podsandomierskich Świątnik, zwalniając ich z różnych obciążeń, w zamian za posługiwanie w sandomierskiej kolegiacie. Dokument ten zachował się do dzisiaj w archiwum kapituły sandomierskiej.
Jadwiga 22 czerwca 1399 r. urodziła córkę Elżbietę Bonifację, która zmarła 13 lipca 1399. Jadwiga zmarła cztery dni później około godziny 13, prawdopodobnie na gorączkę połogową.
31 maja 1979 r. papież Jan Paweł II beatyfikował Jadwigę, a kanonizacji dokonał 8 czerwca 1997 r.
htmlText_F87D6964_F5DD_A649_41E4_2BF323F95D33.html =
RYCERZ ZAWISZA CZARNY Z GARBOWA
Rycerz Zawisza Czarny, urodzony ok. 1370 r. w Starym Garbowie, małej wsi oddalonej o 11 km od Sandomierza.
Zawisza walczył pod rozkazami króla węgierskiego Zygmunta Luksemburskiego w Bośni w 1409 r. Gdy Polsce groziła wojna z niebezpiecznym wrogiem – państwem Zakonu Krzyżackiego, Zawisza opuścił swojego pana, żeby wziąć udział w wojnie przeciwko Krzyżakom, pomimo tego, że służba u Zygmunta przynosiła Zawiszy znaczny dochód. Czasem Zawisza musiał wybierać między służbą u Zygmunta Luksemburskiego, a służbą u Władysława Jagiełły. Zawsze przeważał interes własnej ojczyzny, choć na co dzień większy dochód dawała mu służba u Zygmunta.
W 1410 r. Zawisza posłował z ramienia króla polskiego do Zygmunta Luksemburskiego z propozycją zawarcia pokoju. W 1412 r. Zawisza świadkiem traktatu przymierza między Polską, a Węgrami, zawartego w Lubowli na Słowacji (ówczesne Węgry). W tym samym roku Zawisza uczestniczył wraz z królem Władysławem Jagiełłą w uroczystym zjeździe monarchów w Budzie (Budapeszcie), występując również jako uczestnik zorganizowanego przy tej okazji wielkiego turnieju rycerskiego. W 1413 r. Zawisza czasowo posiadał miasto Sibiu (węgierski Nagyszeben, obecnie w Rumunii), dla którego wystarał się o potwierdzenie przywilejów od króla Zygmunta.
Żarliwy patriotyzm niekiedy doprowadzał Zawiszę do gwałtownych zachowań. W czasie soboru w Konstancji w 1418 r. zaprotestował, gdy dominikanin Jan Falkenberg obraził króla polskiego. Gdy papież Marcin V odmówił jego potępienia – Zawisza wyważyli drzwi pałacu papieskiego i wymusił na papieżu potępienie Jana Falkenberga.
Zawisza był krzepki, śmiały i odważny. Brał udział w wielu wojnach i turniejach rycerskich. Zyskał sławę w całej Europie, gdy we wrześniu 1415 r. w Perpignan w Królestwie Aragonii (obecnie we Francji) zwyciężył w trakcie turnieju niepokonanego dotąd przez nikogo rycerza aragońskiego Jana.
W latach 1420–1422 Zawisza walczył po stronie króla Węgier z husytami, dostając się pod Niemieckim Brodem na kilka miesięcy do niewoli czeskiej. W 1427 r. Zawisza w imieniu króla Zygmunta dokonywał akcji werbunkowej na wojnę z Turkami, uczestniczył w wyprawie na Wołoszczyznę. Rok później Zygmunt Luksemburski obległ zajętą przez Turków twierdzę Golubac, lecz poniósł klęskę w czasie odwrotu, osłanianego przez Zawiszę Czarnego, który zginął na polu bitwy lub został zabity w tureckiej niewoli.
htmlText_F87F395B_F5DD_A67F_41E2_BFAA15E63426.html =
ZJAZD KRÓLEWSKI W WYSZECHRADZIE W 1335 R.
W listopadzie 1335 w stołecznym węgierskim Wyszehradzie odbył się szczyt monarchów Węgier, Czech i Polski. Gospodarzem spotkania był węgierski król Karol Andegaweński, do którego przyjechał król Czech Jan I Luksemburski oraz król Polski Kazimierz III Wielki. Głównym celem spotkania było rozwiązanie sporu polsko-krzyżackiego, więc zaproszono również delegację krzyżacką.
U boku króla Kazimierza III Wielkiego do Wyszehradu przybyli polscy możnowładcy. Wśród nich ogromną rolę odgrywali sandomierscy urzędnicy: Mikołaj Bogoria Skotnicki, praprawnuk Mikołaja fundatora klasztoru cystersów w Koprzywnicy pod Sandomierzem. Był też bratem arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława oraz Wojciecha wojewody sandomierskiego. Kolejnym panem sandomierskim był Warsz z Michowa herbu Rawicz, późniejszy kasztelan sandomierski.
Zjazd w Wyszehradzie rozstrzygnął dwie ważne dla Polski sprawy. Pierwszą była kwestia przynależności państwowej spornych ziem: Pomorza Gdańskiego, Kujaw, ziemi dobrzyńskiej i chełmińskiej. 26 listopada ogłoszono wyrok sądu arbitrażowego władców Czech i Węgier, na mocy którego Zakon Krzyżacki miał oddać Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską, natomiast Pomorze Gdańskie i ziemia chełmińska miały pozostać w składzie państwa zakonnego jako wieczysta jałmużna.
Drugie rozstrzygnięcie dotyczyło sporu między Janem Luksemburskim i Kazimierzem Wielkim o koronę polską. Jan Luksemburski zażądał od króla Polski Kazimierza 20 000 kop groszy praskich. Kazimierz zaakceptował te warunki. W razie niewywiązania się z długu miał przysłać do Opawy swych imiennie wymienionych dostojników, by tam spędzili areszt do czasu całkowitego wywiązania się z długu. Wśród tych dostojników byli wymienieni panowie sandomierscy: Mikołaj Bogoria Skotnicki i Warsz z Michowa, którzy 22 listopada dali rękojmię królowi Kazimierzowi III Wielkiemu. W ten sposób Kazimierz stał się niekwestionowanym władcą Polski.
Na zjeździe w Wyszehradzie doszło również do zawarcia polsko-czesko-węgierskiego sojuszu przeciw Habsburgom.
htmlText_FF08C438_E93C_E7FB_41D6_44B4075C84CB.html =
1276
Stefan Dragutin, najstarszy syn króla Stefana Urosza I, który około 1270 r. ożenił się z Katalin, jedną z córek króla Istvána V, z pomocą węgierską obalił ojca i został królem Serbii. Z powodu ciężkiej kontuzji nogi musiał w 1282 r. przekazać tron swojemu młodszemu bratu Uroszowi II Milutinowi.
htmlText_FFE04B04_E964_A18B_41E6_18477E198E23.html =
1444
Twierdza Golubac/Galambóc, która służyła jako baza osmańskiej floty rzecznej na Dunaju, pozostała w rękach osmańskich do 1444 roku, kiedy to została zwrócona despocie Đurđowi Brankovićowi wraz z całym jego państwem.
## E-Learning ### Score Name score1.label = Score 1 ### Question Screen quizQuestion_14F50E07_1A69_A32D_4197_78D73A9F35F2.ok = OK ### Report Screen quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.completion = Completed quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.downloadCSV = Download .csv quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.elapsedTime = Time quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.items = Items Found quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.questions = Questions quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.questionsCorrect = Correct quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.questionsIncorrect = Incorrect quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.repeat = Repeat quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.submitToLMS = Submit quizScore_14F6DE07_1A69_A32D_41A2_4EC119128859.title = - SCORE - ### Timeout Screen quizTimeout_14F24E07_1A69_A32D_41A0_367A6774A239.repeat = Repeat quizTimeout_14F24E07_1A69_A32D_41A0_367A6774A239.score = View Score quizTimeout_14F24E07_1A69_A32D_41A0_367A6774A239.title = - TIMEOUT -